Rzymskokatolicka Parafia
pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
tutaj ⇐ 108 polskich męczenników niemieckiej okupacji podczas II wojny światowej
bł. ANTONI REWERA
(1869, Samborzec - 1942, Dachau)
męczennik
patron: Sandomierza
wspomnienie: 1 października
„Biała Księga” (martyrologium) duchowieństwa Polski ⇒ tutaj
Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych z błogosławionym:
Urodził się 6.i.1869 r. we wsi Samborzec, w parafii pw. Trójcy Przenajświętszej, w powiecie sandomierskim.
Był synem rolników Wawrzyńca i Rozalii z domu Sapielak. Mieli oni, oprócz Antoniego, także co najmniej jedną córkę, Mariannę, matkę Władysława Miegonia beatyfikowanego później razem z Antonim…
Początkowo uczył się w domu rodzinnym, następnie w czteroletnim gimnazjum – Collegium Gostomianum - w Sandomierzu (dziś I Liceum Ogólnokształcące).
Po jego ukończeniu 1.vi.1884 r. wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu.
Ukończył je w 1889 r. po czym podjął dalsze studia w Akademii Duchownej w Sankt Petersburgu. Tam uzyskał 18.vi.1893 r. tytuł magistra teologii…
Akademie Duchowne - wyższe uczelnie teologiczne – powstały w wyniku represji rosyjskich po upadku powstania listopadowego z lat 1830-1 i likwidacji wyższych uczelni polskich. Ich zadaniem miało być kształcenie polskiego duchowieństwa katolickiego z zaboru rosyjskiego.
Początkowo funkcjonowały trzy z nich: w Wilnie, Warszawie i Sankt Petersburgu, ale w 1842 r. Rosjanie zlikwidowali Akademię Wileńską, przenosząc i alumnów i część profesorów do Sankt Petersburga. W 1867 r. – jako element represji po powstaniu styczniowym lat 1863-4 – Rosjanie zamknęli także Akademię w Warszawie. Dlatego też znaczna część elit duchowieństwa polskiego z końca XIX i początków XX w. kształciła się w jedynej pozostałej Akademii w Sankt Petersburgu…
Po otrzymaniu święceń kapłańskich, 2.vii.1893 r. w Sandomierzu, z rąk bpa Antoniego Franciszka Ksawerego Sotkiewicza (1826, Bardo – 1901, Sandomierz), przez 49 lat pracował jako profesor, wychowawca alumnów i wicedyrektor w sandomierskim Seminarium Duchownym.
Pod koniec XIX w. rozpoczął też publikowanie, które później kontynuował przez dziesięciolecia: w „Przeglądzie Katolickim” (wydawanym przez księży pallotynów) – w 1899 r. opublikował w nim, na przykład, „Kilka słów o świątobliwej królowej Jadwidze” - „Gazecie Radomskiej”, „Dzwonku Częstochowskim”, „Kronice Diecezji Sandomierskiej”…
W 1903 r. został kanonikiem honorowym Sandomierskiej Kapituły Katedralnej, przechodząc w niej kolejne stopnie, poprzez kanonika gremialnego, archidiakona, prałata aż do godności dziekana (którą uzyskał w 1931 r.).
Od 1907 r. pełnił, wybrany przez kapitułę - funkcję „wikariusza aktualnego” – duszpasterza, czyli proboszcza - parafii katedralnej pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny.
W międzyczasie był też administratorem parafii pw. św. Barbary w Mychowie i parafii pw. Nawrócenia św. Pawła Apostoła w Sandomierzu.
W 1934 r. został duszpasterzem i proboszczem parafii pw. św. Józefa w Sandomierzu.
Otrzymał godność prałata honorowego (tzw. domowego) papieża Benedykta XV (1854, Genua – 1922, Rzym).
Był dyrektorem (w Sandomierzu) i delegatem do rady głównej Franciszkańskiego Zakonu Świeckich (łac. Ordo Franciscanus saecularis - OFS), czyli III Zakonu św. Franciszka - tercjarzy…
Zasłynął jako spowiednik, dar, który otrzymał w odpowiedzi na wołanie kiedyś wyrażone: „Boże, daj mi serce czyste, serce mężne, serce czułe na sprawy Twoje i dusz”. By uklęknąć u konfesjonału, w którym spowiadał, penitenci przyjeżdżali nawet z najodleglejszych stron Rzeczypospolitej…
Był wielkim społecznikiem. Jego umiłowanie cnót Biedaczyny z Asyżu zaowocowało założeniem w 1928 r. Towarzystwa Domu Ludowego pw. św. Franciszka w Sandomierzu, którego był pierwszym dyrektorem.
W zakupionym przez Towarzystwo domu zamieszkały tercjarki III Zakonu św. Franciszka, które podjęły się opieki nad starszymi członkiniami swego Zakonu. W niedługim czasie zaczęły zgłaszać się młode dziewczęta, pragnące nieść taką samą posługę. W tej sytuacji w 1933 r., wśród sióstr zamieszkujących na stałe w domu Towarzystwa, powstało z inspiracji Antoniego Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek, zwane potem Zgromadzeniem Córek św. Franciszka Serafickiego, dla którego Antoni utworzył nowicjat. W 1939 r. napisał dla niego „Regułę Córek św. Franciszka”. Siostry do dziś prowadzą posługę katechetek dla dzieci, organistek, kancelistek, zakrystianek, prowadzą domy rekolekcyjne, pomagają na plebaniach oraz spełniają posługę wobec ludzi chorych, biednych i starszych wiekiem…
Nie zapominał o potrzebujących – był współzałożycielem i długoletnim prezesem organizacji „Pomoc Bratnia” (z racji pełnienia funkcji profesorskich w sandomierskim Seminarium) – słynnej studenckiej organizacji samoopomocowej, zwanej pod nazwą „Bratniak”…
Kierował Związkiem Katolickim i Stowarzyszeniem Rzemieślników Chrześcijańskich…
Pozostały o nim wspomnienia jako o kapłanie wielkiej wiary, dobroci i gorliwości duszpasterskiej.
Wybuch II wojny światowej był dla Sandomierza, jak dla wszystkich polskich miast i wsi, wielkim wstrząsem. Wraz z upływem lat okupacji narastał też terror niemieckiego najeźdźcy.
Antoni zaangażował się w pomoc represjonowanym. Na plebani przechowywał poszukiwane przez Niemców, ukrywające się, często związane z organizującym się polskim podziemnym ruchem oporu (Związkiem Walki Zbrojnej - później Armią Krajową - i Narodowymi Siłami Zbrojnymi), osoby…
Terror okupacyjny dosięgnął w końcu i jego…
16.iii.1942 r., w ramach masowych zatrzymań w Sandomierzu, został aresztowany przez niemiecką tajną policję państwową (niem. Geheime Staatspolizei) – gestapo. Przetrzymywano go z wieloma innymi kapłanami w sandomierskim zamku królewskim, który już w XIX w. zaborcy zamienili na więzienie. W czasie przesłuchań przyznał się do czytania podziemnej prasy – powiedział Niemcom, że „z woli Bożej każdy naród ma prawo do wolności i swobodnego wypowiadania swoich myśli”.
„Przecież nie mogłem kłamać” - wyjaśnił zdziwionym współwięźniom…
Ale na tym skończyła się jego współpraca z okupantem. Od kogo dostawał nielegalne gazety już nie chciał powiedzieć - nawet za cenę zwolnienia z aresztu. Gdy taką propozycję mu złożono odpowiedział Niemcom: „Moi parafianie mają do mnie zaufanie. Ja ich wydać nie mogę”.
W areszcie, mimo surowego zakazu, całymi nocami spowiadał aresztowanych, wszak jak mawiał „od dobrego użycia czasu zależy nasza wieczność szczęśliwa czyli nasze zbawienie”…
27.iii.1942 r. został wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego i obozu zagłady (niem. Konzentrationslager – KL) Auschwitz-Birkenau. Został numerem 27458…
Stamtąd przewieziono go 5.vi.1942 r. do niemieckiego obozu koncentracyjnego (niem. Konzentrationslager – KL) Dachau, gdzie Niemcy przetrzymywali tysiące polskich duchownych…
Otrzymał nowy numer: 30304…
Tam, mimo niewyobrażalnie trudnych warunków, pracy ponad siły, nieustannego głodu, panoszących się chorób – szczególnie rok 1942 r. siał tragiczne żniwo wśród przetrzymywanych w Dachau kapłanów – swój krzyż przyjmował w duchu wiary i poddania się woli Bożej.
Był niesłychanie cichym i spokojnym człowiekiem. W barakach obozowych, gdzie panowało niesamowie zatłoczenie, zazwyczaj stał cicho, w kącie. Gdy wydawano pożywienie i wszyscy się pchali pojawiał się na końcu…
Któregoś dnia skradziono mu chleb. Nie poskarżył się niemieckiemu strażnikowi, ale zrobił to ktoś inny. Zapytany, dlaczego sam nie doniósł, miał odpowiedzieć: „żeby nie było hałasu o takie głupstwo”…
„Potrafił w ekstremalnych i trudnych warunkach zgadzać się z wolą Bożą, a w cierpieniach dostrzegać wartość zbawczą”ks. Konrad Szweda (1912, Rybnicka Kuźnia – 1988, Łaziska Górne).
Jako jeden z seniorów prowadził konferencje dla współwięźniów, m.in. o duchowej Komunii św. Szczególnie zapamiętano jego wybaczającą postawę wobec nieludzkich zachowań niemieckich strażników i katów, zgodnie z wyrażoną kiedyś dewizą: „nigdy […] nie rozdzielajmy w naszym sercu miłości Boga od miłości bliźniego”…
Wiek i warunki sprawiły, iż bardzo szybko zaczął gasnąć. Już 27.vi.1942 r. skierowano go, jako niezdolnego do pracy, do bloku nr 27, tzw. „szpitala” dla inwalidów. Stamtąd dla większośc i więzionych była już tylko jedna droga, szczególnie w 1942 r. – wywiezienie tzw. „transportem inwalidów” do Hartheim, gdzie w ośrodku eutanazyjnym Niemcy mordowali w komorach gazowych tysiące więźniów…
Antoniemu ten los został „oszczędzony”. Po doświadczeniu nieludzkich cierpień i upokorzeń zmarł z głodu i wycieńczenia 1.x.1942 r.
Jego ciało spalono, trzy dni później, w obozowym piecu krematoryjnym…
Ten „męczennik prawdomówności”, jak go nazwano, beatyfikowany został 13.vi.1999 r. w Warszawie przez papieża Jana Pawła II, w gronie 108 polskich męczenników z czasów II wojny światowej. Wraz nim wyniesiony na ołtarze został także jego siostrzeniec, młodszy o 23 lata Władysław Miegoń, pochodzący z tej samej wsi sandomierskiej, z Samborca…
Dzień wcześniej, 12.vi.1999 r., Jan Paweł II odwiedził na swym szlaku pielgrzymim Sandomierz. Mówił wówczas o tym mieście i jego mieszkańcach:
„Utaiła się […] w tym mieście jakaś przedziwna siła, której źródło tkwi w chrześcijańskiej tradycji. Jest bowiem Sandomierz wielką księgą wiary naszych przodków. Zapisali w niej wiele stronic święci i błogosławieni. […]
Dzisiaj w Sandomierzu wraz z wszystkimi tu zgromadzonymi wielbię Boga za to wielkie duchowe dziedzictwo, które w czasach zaborów, [w czasach niemieckiej okupacji i w czasach totalitarnego zniewolenia] przez komunistyczny system pozwoliło ludziom tej ziemi zachować narodową i chrześcijańską tożsamość. Trzeba się nam wsłuchiwać z ogromną wrażliwością w ten głos przeszłości, aby wiarę i miłość do Kościoła i Ojczyzny […] i przekazać następnym pokoleniom. Tu z łatwością możemy uświadomić sobie, jak bardzo czas człowieka, czas wspólnot i narodów nasycony jest obecnością Boga i Jego zbawczym działaniem.”
Zaiste, tę „obecność Boga i Jego zbawcze działanie” unaoczniał w jakże plastyczny, wyrazisty sposób ks. Antoni Rewera…
Pomódlmy się litanią do 108 błogosławionych męczenników:
Posłuchajmy rozważań o bł. Antonim „Duc in altum” z Radio Maryja:
Popatrzmy na program o 80-leciu Zgromadzenia Córek św. Franciszka Serafickiego:
Obejrzyjmy też film o KL Dachau (po niemiecku):
Posłuchajmy też słów Jana Pawła II z homilii beatyfikacyjnej:
Pochylmy się nad słowami Ojca św. Jana Pawła II z 13.vi.1999 r. w Warszawie:
oraz jego homilią z 12.vi.1999 r. wygłoszoną w Sandomierzu:
Popatrzmy na mapę życia błogosławionego:
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
polskich:
- Zgromadzenie Córek Świętego Franciszka Serafickiego
- Święci…
- prawy.pl
- Confraternitas Gostomianum
- Parafia pw. św. Józefa w Sandomierzu
- 108 męczenników
- Parafia Samborzec
- WSD Sandomierz
- Wikipedia.pl
norweskich:
włoskich:
innych:
- „Polscy święci i błogosławieni”, ks. Jerzy Misiurek, Kraków, 2009