Rzymskokatolicka Parafia
pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
bł. HERMAN KALEKA
(1013, Altshausen - 1054, Reichenau)
mnich
wspomnienie: 24 września
Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych z błogosławionym:
Urodził się w 1013 r. Był jednym z 15 dzieci Wolfrada (Wolverada) II, szwabskiego hrabiego Altshausen, i Hiltrudy.
Najprawdopodobniej urodził się częściowo sparaliżowany i od dzieciństwa władał swymi kończynami z najwyższym wysiłkiem. Wielkie trudności sprawiać mu miało także czytanie i pisanie. Stąd też jego przydomek – Kaleka, z niemieckiego „der Lahme”, po łacinie „Contractus”.
A jednak. Być może to już rodzice dostrzegli jego zdolności intelektualne i oddali, w wieku 7 lat, pod opiekę benedyktyńskim mnichom z opactwa w Reichenau, na wyspie jeziora Bodeńskiego (opatem którego był Berno)? Tam, nie mogąc pracować fizycznie, przywiązany na życie do fotela, wysławiający się z trudnością i niekiedy mało zrozumiale, poświęcił się się dogłębnym studiom w klasztornej bibliotece. A żelazna wola sprawiła, iż stał się jednym z największych intelektualistów swoich czasów, szczególnie znanym z umiejętności wiązania wielu osiągnięć i przekazywania ich w sposób jasny i w miarę prosty swoim współczesnym…
Jego osiągnięcia w tak wielu dziedzinach, niekiedy bardzo od siebie odległych, jak arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka (czyli tzw. quadrivium), a także łacina, greka – a nawet język arabski! - nie mówiąc już o teologii, wkrótce sprawiły, iż żądni wiedzy zaczęli zjeżdżać się do Reichenau z całej ówczesnej Europy. Przyciągała ich zresztą nie tylko wiedza, ale i monastyczny charakter życia Hermana i jego ciepły charakter, oraz – sława nauczycielska…
A ten w 1043 r. przyjął święcenia zakonne.
Szczególne uznanie przyniósł mu „Chronicon”, w którym odnotował chronologicznie najważniejsze wydarzenia od początku chrześcijaństwa, do 1054 r. - najwcześniejsza kronika średniowieczna cesarstwa niemieckiego, która przetrwała do dnia dzisiejszego. Będąca kompilacją wielu źródeł jest jednocześnie świadectwem olbrzymiej erudycji i wierności szczegółom Hermana. Może najbardziej cenny jest opis czasów mu współczesnych, obiektywny i klarowny, mimo, iż opisywane zdarzenia mógł znać tylko z werbalnych opowieści…
Z czasem kontynuacją owej kroniki zajął się Bertold z Reichenau – uczeń Hermana.
Pisał także wiersze (e.g. „De octo vitiis principalibus” – „Osiem grzechów śmiertelnych” – dedykowany klasztorom). Skomponował wiele dzieł muzycznych: antyfon i hymnów - w tym słynne „Salve Regina” oraz „Alma Redemptoris Mater” i „Ave, Regina coelorom”. Wiele z tych utworów powstawało na nieznanych dotąd instrumentach, które Herman sam konstruował, a zapisywał je w opracowanym przez siebie, niespotykanym systemie nutowym. W podręczniku „De musica” przedstawił instrukcje śpiewu chóralnego dla mnichów Reichenau…
Napisał traktat o zaćmieniach słońca i księżyca. Opracował instrukcje konstrukcji astrolabium, poprzednika sekstantu, używanego przez stulecia po jego śmierci w nawigacji. Niektórzy przypisują mu podział godziny na minuty…
Ten kaleki mistrz, pod koniec życia opat klasztoru (być może tytularny, bo kalectwo na pewno nie pozwalało mu na prowadzenie normalnej działalności), gdzie spędził w zasadzie całe życie, zmarł w Reichenau, w 1054 r. Zaraz po śmierci miejsce jego pochówku w Altshausen (co świadczy, że jego kontakty z rodzinnym gniazdem nie zostały całkowicie zerwane…) otoczone zostało szczególnym kultem.
Oficjalnie beatyfikował go Pius IX w 1863 r.
Jego relikwie są do dziś przechowywane w kościele zamkowym św. Michała w Altshausen.
Warto dziś pamiętać tego średniowiecznego mistrza, który w niełatwych przecież czasach potrafił pokonać fizyczne ułomności – czym przypomina innych, którzy znaleźli się w podobnej sytuacji: cesarza rzymskiego Klaudiusza, czy współczesnego nam fizyka angielskiego Stephena Hawkinsa – i nie tylko włożyć wkład w nasze dzieje ale ukazać nam, że wartość ludzkiego życia nie leży w jego zewnętrznej powłoce ale w godności jako człowieka…
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
polskich:
angielskich:
niemieckich: