bł. EUFEMIA
(ok. 290, Chalkedon - 303/7, Chalkedon)
męczennica

patronka: Rovinj

wspomnienie: 16 września

wszyscy nasi święci >>

Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych ze świętą:

Urodziła się ok. 290 r. w Chalkedonie, miejscowości położonej po azjatyckiej stronie Bosforu na przeciw Bizancjum, w rzymskiej prowincji Bitynia (Azja Mniejsza). Miała być córką senatora Philophronosa i jego żony Teodozji.

Już w młodości ślubowała żyć w dziewictwie.

Decyzja ta – to powołanie! – poddane miało zostać testowi ostatecznemu. Żyć bowiem przyszło Eufemii w czasach najstraszniejszych w starożytności prześladowań chrześcijan za cesarza Dioklecjana…

Ok. 303/7 r. Rzymski prokonsul Azji Mniejszej, Priscus, w odpowiedzi na dekrety cesarskie, wydał własne rozporządzenie, żądające od mieszkańców miasteczka złożenia ofiary pogańskiemu bóstwu Aresowi (rzymskiemu Marsowi). Eufemia i inni chrześcijanie nie poddali się dyktatowi. Oddali się z miasta i ukryli. Gubernator rozpoczął więc poszukiwania. Ukrywającą się Eufemię i 49-cioro innych wiernych wykryto w jednym z domów w okolicy – oprawcy znaleźli ich pogrążonych w modlitwie, na kolanach…

Zażądano złożenia ofiary bożkowi. Wszyscy odmówili. Eufemia miała mówić: „Nie traćcie czasu na próżne namowy. Jesteśmy ludźmi rozsądku, dla których porzucenie Prawdziwego Boga, Stwórcy Nieba i Ziemi na rzecz bezrozumnego, pustego idola jest rzeczą niezrozumiałą. Nie boimy się waszych oskarżeń, tortur, którymi nas straszycie. Jesteśmy świadkami naszego Pana, który okaże Swą moc…”

Torturom ich rzeczywiście poddano. Trwały ok. dwudziestu dni. Szczególnie okrutnie torturowaną najmłodszą z męczenników, Eufemię. Odddzielono ją od pozostałych i męczono odrębnie, między innymi przywiązując do koła obracanego nad dywanem z ostrych, nacinających ciało, noży – koło miało się zaciąć. Próbowano wrzucić do pieca ale dwóch oprawców po jego otwarciu dostrzegło w nich anioła i odmówiło wykonania rozkazu. Nawrócili się w momencie próby. Wschodnia tradycja zachowała ich imiona – Wiktor i Sostenes – za swój czyn ponieść mieli męczeńską śmierć. Wrzucono więc Eufemię do dołu naszpikowanego ostrzami pokrytymi ziemią i darnią. Tradycja mówi o anielskich interwencjach i wyjściu bez szwanku z tych prób…

Nie złamano nikogo: ani jej ani pozostałych…

Spektakl cierpień zakończył się w rzymskim amfiteatrze, gdzie urządzono igrzyska i nasłano na męczenników dzikie zwierzęta. Legendarne przekazy podają, że lwy miały Eufemię oszczędzić. Śmierć poniosła od niewielkiego ugryzienia w nogę głodnej niedźwiedzicy…

Jej ciało nie zostało więc rozszarpane i rodzice w całości złożyli je do grobu w Chalkedonie.

Po edykcie tolerancyjnym Konstantyna Wielkiego (313 r.) i przeniesieniu stolicy do Bizancjum (przezwanego Konstantynopolem) w Chalkedonie, na miejsu jej grobu, wybudowano katedrę ku czci św. Eufemii. Ciało świętej złożono w nim w złotym sarkofagu.

W 451 r. w Chaldenie odbył się najliczniejszy w starożytności (630 reprezentantów) IV Sobór Powszechny. Odrzucono nauczanie archimandryty Eutychiana i herezję monofizytyzmu (od „mono-physis” oznaczające „jedna natura”: Jezus miał być tylko Bogiem, ale nie człowiekiem): zatwierdzono tzw. chalcedońskie wyznanie wiary, uznające pełnię człowieczeństwa i pełnię boskości Jezusa Chrystusa, w Jednej Osobie - Drugiej Osobie Trójcy Świętej.

Zgoda w sprawie natury Boga-Człowieka Jezusa Chrystusa nie przyszła łatwo. Sobór był podzielony. Obie strony sporu trwały na swoich stanowiskach. W tej sytuacji patriarcha Konstantynopola Anatolius zasugerował więc poddanie się woli Bożej i decyzji Ducha św. przez pośrednictwo św. Eufemii. Wybór pośredniczki wydawał się oczywisty: obrady odbywały się bowiem w katedrze jej poświęconej…

Dwie tezy – monofizycką i ortodoksyjną - w formie wyznania wiary Credo spisano na papirusach, zapieczętowano i złożono w sarkofagu św. Eufemii, na relikwiach świętej. Sarkofag został zamknięty i zaplombowany. Obecny cesarz Marcjan wystawił straże mające pilnować sarkofagu. Delegaci udali się na modlitwy. Podjęli post.

Po trzech dniach sarkofag otworzono.

Papirus z wyznaniem monofizyckim leżał u stóp Eufemii. Wyznanie ortodoksyjne znajdowało się w uniesionej prawej ręce Eufemii…

Cud Eufemii poświadczony został w formalnym liście papieża, Leona I, do uczestników Soboru:

„Nasz Pan, przez pośrednictwo św. Eufemii, która Wyznanie Wiary – przedłożone jej przez Imperatora i jego czcigodną Małżonkę - przedstawiła swemu Oblubieńcowi, wskazał – uciszając przeciwników – na nasze Credo, i tak, wskazaniem i słowem, nałożył nań Swoją pieczęć…”

Ok. 620 r. relikwie św. Eufemii przeniesiono z Chalkedonu, podbitego przez Persów króla Chosraua, do Konstantynopola. W czasach obrazoburstwa (ikonoklazm) relikwiarz zawierający jej szczątki miał być wrzucony do morza. Wyłowić go mieli dwaj bracia, Sergius i Sergonos, którzy oddali je prawowiernemu biskupowi. Relikwiarz ukryto w krypcie kościoła.

Po jakimś czasie przeniesiono go na wyspę Lemnos, by wreszcie, w 796 r., przywieźć z powrotem do Konstantynopola.

W średniowieczu relikwie Eufemii zabrali z Konstantynopola krzyżowcy. Głowę świętej templariusze przechowywali w Nikozji na Cyprze. Dziś większość relikwii znajduje się bazylice św. Eufemii w Rovinj (dawne Rovigno), w Chorwacji, w rzymskim sarkofagu z VI w. Legendy niosą, że relikwie trafiły tu ok. 800 r. - sarkofag wyłowić miał z morza mały chłopiec - gdy poglądy obrazoburcze ponownie brały górę w Bizancjum. Część relikwii jednakże znajdować się ma w cerkwii św. Jerzego Ekumenicznego Patriarchatu w Istanbule.

Dwa krótkie filmy o bazylice św. Eufemii w Rovinj, Chorwacja (pierwszy po angielsku):

Posłuchajmy też piosenki o św. Eufemii w wykonaniu Toni Cetinskiego:

Opracowanie oparto na następujących źródłach:

polskich:

• Wikipedia.pl

angielskich:

• full-of-grace-and-truth.blogspot.com
• Catholic Forum
• Orthodocs Church in America
• TimeOout Istanbul
• Rovinj info
• Saint Barbara Orthodox Church
• SQPN
• Catholic Saints
• Catholic Online
• Wikipedia.en

niemieckich:

• Heiligenlexicon

włoskich:

• Santi e Beati