pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
św. FRYDERYK z UTRECHTU
(ok. 780, Sexbierung – 834/8, Utrecht)
biskup i męczennik
patron: Holandii, głuchych
wspomnienie: 18 lipca
Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych ze świętym:
Urodzić się miał ok. 780 r. w Sexbierung we Fryzji na terenie dzisiejszej Holandii (niektóre źródła podają aliści, że przybył z ówczesnego królestwa Wessex w Anglii). Ojcem był rycerz Adelbrik, matką świątobliwa Conovella, wnuczka Radbouda, króla Fryzji, przed jej podbiciem przez Franków.
Nauki pobierał w Utrechcie. Jednym z jego nauczycieli był bp. Ricfried. Po ukończeniu został wyświęcony na kapłana i wysłano go na tereny misyjne w północnej części diecezji Utrechtu (i poza nią). Ciągle jeszcze żyło tam wielu pogan. Wiadomo, że nauczał, m.in. razem ze św. Odulfusem, w Walcheren, ówcześnie wyspie zwanej Wallacria w Zelandii (dzisiejsza Holandia) oraz Stavoren we Fryzji i okolicach, gdzie szczególnie szerzyło się kaziorodztwo.
Po śmierci Ricfrieda w 815/6 r. został ósmym biskupem Utrechtu. Konsekrowany został prawdopodobnie w Akwizgranie przez abpa Moguncji, w obecności cesarza Ludwika i Pobożnego, syna Karola Wielkiego.
Jako biskup za najważniejsze uznał kontynuację działalności misjonarskiej na ciągle pogańskich terenach. Choć wysyłał kapłanów-misjonarzy, to najbardziej oporne Walcheren pozostawił sobie. Nauczał, wołał, zwoływał publiczne zebrania miejscowego rycerstwa – wszystko, by wykorzenić grzeszne praktyki kazirodcze, by łączyć zerwane związki małżeńskie, by poprzez pokutę doprowadzić swoje owce z powrotem na łono Kościoła…
Znany był z pobożności. Szanowano też jego wiedzę i erudycję a cnoty Fryderyka wychwalali już mu współcześni. Na przykład uczony św. Rabanus Maurus, przeor Fuldy i abp Moguncji, który znał Fryderyka i prowadził z nim korespondencję, napisał ku jego czci specjalny poemat.
Pracował nad reformą kleru, uregulowaniem praktyk religijnych w powierzonej sobie diecezji. Zdecydowanie przeciwstawiał się niekanonicznym związkom, zwłaszcza wśród wyższych sfer rycerskich. Zwalczał herezję ariańską, która ciągle miała swoich zwolenników.
Prowadził korespondencję z najznamienitszymi postaciami swojej epoki. Brał aktywny udział w synodzie w Moguncji w 829 r.
Napisał też modlitwę do Trójcy Przenajświętszej, która przez wieki była używana w Holandii.
Miał był również autorem biografii św. Bonifacego: łac. „Vita St. Bonifacii”.
Okoliczności jego męczeńskiej śmierci nie są dokładnie znane. Tradycja utrzymuje, iż w 834/8 r., gdy klęczał po odprawieniu Mszy św. w kaplicy św. Jana Chrzciciela kościoła Najświętszego Zbawiciela, zwanego Oude-Munster, w Utrechcie, zasztyletowało go dwóch mężczyzn. Umierając, w ostatnich chwilach życia, recytować miał słowa Psalmu 116: „Będę chodził w obecności Pańskiej w krainie żyjących”…
Zabójcy zbiegli.
Źródła XI i XII w. podają, iż morderstwo dokonane zostało na polecenie Judyty, drugiej żony cesarza Ludwika i Pobożnego, krytykowanej otwarcie przez Fryderyka za niemoralny styl życia. Rzekomo Fryderyk wypomnieć miał też cesarzowi Ludwikowi, że Judyta była z nim blisko spokrewniona. Narazić go to miało na niechęć cesarzowej. Natomiast inne, acz późniejsze, źródła śmierć Fryderyka przypisują wrogim chrześcijaństwu pogańskim mieszkańcom Walcheren, gdzie biskup nauczał…
Pochowany został w Utrechcie w krypcie kościoła Najświętszego Zbawiciela, zwanym Oude-Munster. Miejsce pochówku stało się dość szybko celem pielgrzymek a wstawiennictwu Fryderyka przypisywano wiele otrzymanych łask.
Wkrótce też po śmierci Fryderyk został kanonizowany.
W 1362 r. podczas renowacji kościoła Najświętszego Zbawiciela otwarto nagrobek Fryderyka. Wtedy to do przechowywania relikwii głowy świętego wykonano specjalną hermę.
Kościół Najświętszego Zbawiciela, po delegalizacji religii katolickiej przez protestanów w 1587 r., został zburzony. Większość relikwii św. Fryderyka zaginęła. Zachowała się herma z relikwią głowy. Choć w 1673 r. została zrabowana przez wojska francuskie, to jednak wkrótce wróciła do Holandii. Przetrwała, troskliwie przechowywana przez wiernych, by pod koniec XIX w. trafić do Rijksmuseum w Amsterdamie…
Posłuchajmy krótkiej modlitwy do św. Fryderyka (po angielsku):
Posłuchajmy też fragmentu „Utrecht Te Deum” Jerzego Fryderyka Händela, w wykonaniu artystów i orkiestry Geraint Jonesa:
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
angielskich:
holenderskich:
włoskich: