Rzymskokatolicka Parafia
pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
17 męczenników irlandzkich
tutaj
bł. DERMOT O'HURLEY
(ok. 1530, zamek Lickadoon – ✟ 1584, Dublin)
biskup i męczennik
patron: archidiecezji Cashel-Emly, Irlandii
wspomnienie: 20 czerwca
wszyscy nasi święci
tutaj
Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych z błogosławionym:
Dermot O'Hurley (irl. Diarmaid Ó hUrthuile) urodził się ok. 1530 r., prawdopodobnie na zamku Lickadoon, ok. 10 km od Limerick (irl. Luimneach), stolicy hrabstwa Limerick (irl. Contae Luimnigh), w prowincji Munster (irl. an Mhumhain), w Irlandii. Według innych źródeł urodzić się miał w miejscowości Emly (irl. Imleach Iubhair), w południowej części hrabstwa Tipperary (irl. Contae Thiobraid Árann), gdzie znajdował się słynny klasztor założony w VI w. przez św. Albeusza (irl. Ailbe) i gdzie znajdowała się wówczas siedziba odrębnej diecezji, a dzieciństwo spędzić i wychować na zamku Lickadoon.
Jego ojcem był Wilhelm (ang. William) O’Hurley, przywódca (ang. Chief of the Name) klanu O’Hurley, swoje korzenie wywodzącego od jednego z najważniejszych klanów w historii prowincji Munster, klanu Dál gCais. Wilhelm był namiestnikiem (ang. steward), odpowiedzialnym za posiadłości i reprezentantem, 14 hrabiego (ang. earl) Desmond, Jakuba (irl. Séamus) FitzJohn FitzGeralda (zm. 1558, Askeaton).
Lekcje prowadzone przez prywatnych wychowawców i nauczycieli pobierał w rodzinnej posiadłości.
Na studia wysłany został na kontynent, na słynny Katolicki Uniwersytet w Lowanium (belg. Leuven), największy i najstarszy uniwersytet w Niderlandach. Tam w 1551 r. otrzymał tytuł magistra (ang. Master of Arts).
Po zakończeniu studiów pozostał na Uniwersytecie Lowanium, otrzymując pozycję profesora filozofii oraz studiując dalej prawo i wkrótce otrzymał tytuł doktorski obu praw, kanonicznego i cywilnego (łac. in utroque jure).
Następnie został profesorem filozofii w kolegium pw. św. Iwo na swym uniwersytecie. Nauczał tam przez 15 lat. Z czasem został dziekanem swego kolegium.
W 1574 r. został mianowany profesorem zarówno kanonicznego jak i cywilnego prawa w katedrze prawa na Uniwersytecie w Reims, jednym z najważniejszych średniowiecznych uniwersytetów (zamkniętym w 1793 r., podczas szaleństw francuskiej rewolucji). Nauczał tam przez 3 lata.
Następnie przeniósł się do Rzymu. Zapewne pracował tam u jednego z kardynałów kurialnych, jednocześnie nauczając w jednym z rzymskich kolegiów lub seminariów.
Tymczasem w rodzinnej Irlandii narastał bunt wobec coraz bardziej centralizującej władzy angielskiej monarchii. Formalnie Irlandia już od XII w. znajdowała się - nie cała - pod kontrolą królestwa angielskiego, ale w praktyce przez stulecia rządzili nią przywódcy poszczególnych klanów. Dopiero na przełomie XV i XVI w. Anglicy zaczęli narzucać bardziej centralistyczny reżim, podległy bezpośrednio koronie angielskiej. Zbiegło się to ze schizmą Henryka VIII Tudora (1491, Greenwich - 1547, Londyn) i stworzeniem kościoła anglikańskiego, który w 1541 r. ogłosił się formalnie królem Irlandii i jednocześnie głową Kościoła. Rozpoczynała się aktywna kolonizacja angielska. Władza szefów klanów zastępowana była przez namiestników angielskich. Namiestnicy byli protestantami - a Irlandczycy pozostawali wierni papieżowi.
Konflikt wzmagał się.
W 1570 r. papież, św. Pius V (1504, Bosco Marengo - 1572, Rzym), bullą „Regnans in Excelsis”, ekskomunikował królową angielską, Elżbietę I Tudor (1533, Greenwich - 1603, Richmond). To, oraz coraz bardziej ekstremalna polityka centralizacyjna w Irlandii, doprowadziła do tzw. drugiego powstania Desmondów. W 1579 r. przebywający na kontynecie Jakub (irl. Séamus) FitzMaurice FitzGerald (zm. 1579, Tipperary), spokrewniony z hrabiami Desmond, wylądował w Irlandii z małą armią, popieraną przez katolicką Hiszpanię, wniecając powstanie.
Powstanie jeszcze trwało w 1581 r., mimo śmierci Jakuba FitzGeralda, gdy 11.ix.1581 r. papież Grzegorz XIII (1502, Bolonia - 1585, Rzym), mianował Dermota arcybiskupem Cashel (dziś archidiecezja Cashel-Emly).
Dermot był wówczas kapłanem dopiero od miesiąca. A mianowicie 15.vii.1581 r. Grzegorz XIII wydał specjalną bullę dozwalającą na udzielenie mu święceń w specjalnym trybie. I już w dniach od 29.vii do 13.viii.1581 r. otrzymał w Rzymie, w bazylice pw. św. Sylwestra in Capite (łac. Sancti Silvestri in Capite), kolejno święcenia subdiakonatu, diakonatu i kapłańskie. Tych ostatnich udzielił mu bp Tomasz (ang. Thomas) Goldwell (1501 - 1585), angielski ordynariusz walijskiej diecezji św. Asafa, ostatni żyjący katolicki biskup angielski, który nie zgodził się na podpisanie Przysięgi Zwierzchności za czasów Elżbiety I, co oznaczałoby uznanie królowej za głowę Kościoła w Anglii, i który przebywał na emigracji na kontynencie.
15.xi.1581 r. Dermot otrzymał w Rzymie paliusz, biskupi pas z białej wełny. Nie wiadomo - akta się nie zachowały (albo nie zostały jeszcze odnalezione) - kiedy otrzymał święcenia biskupie.
Następnie w 1583 r. wyruszył w podróż do Irlandii, by objąć swą owczarnię.
Podróż była niebezpieczna, kanał La Manche i Morze Irlandzkie opanowane były bowiem przez protestanckie siły angielskie, ale kapitan niewielkiego statku z Droghedy (irl. Droichead Átha) w Irlandii zgodził się przemycić go na wyspę.
Tak też się stało i latem 1583 r. wylądował na wybrzeżu hrabstwa Dublin (irl. Contae Átha Cliath), zwanym Holmpatrick.
Niestety listy, wysłane do Irlandii innym statkiem, informujące o jego przybyciu, zostały przechwycone przez pozostających na usługach Anglików zawodowych szpiegów, zajmujących się m.in. chwytaniem katolickich kapłanów.
Anglicy posiadali wiedzę o jego mianowaniu na arcybiskupa Cashel i natychmiast zaczęli poszukiwania.
Droga do Cashel, w hrabstwie Tipperary, jednego z najstarszych miast Irlandii, przebiegała przez Slane (irl. Baile Shláine), w hrabstwie Meath, gdzie Dermot - podróżujący w przebraniu, w cywilnych ubraniach - zatrzymał się potajemnie na zamku 10 barona Slane, Tomasza (ang. Thomas) Fleminga (zm. 1598). Przez sieć kontaktów Fleminga mógł zaplanować i rozpocząć posługę, do której został powołany.
W Slane wszelako wdał się w dyskusję religijną z odwiedzającym barona Fleminga sędzią sądu irlandzkiego i marszałkiem parlamentu irlandzkiego, kontrolowanego przez Anglików, niejakim Robertem Dillonem (zm. 1597). Ten, przegrywając wobec niepodważalnych argumentów Dermota debatę, zorientował się, że ma do czynienia z wysoce wykształconym kapłanem katolickim i poinformował angielskie wojska.
Anglicy wydali nakaz wydania dyskutanta i przedłożyli go baronowi Flemingowi.
Ale Dermota nie było już wówczas na zamku barona - nakaz przybył za późno. Dermot był w dalszej drodze do siedziby swej archidiecezji, Cashel.
Do Cashel wszelako, gdzie nawet nie miał swego kościoła - całą bowiem własność Kościoła katolickiego zarekwirowali protestanci - nigdy nie dotarł…
Szpiedzy, opłacani przez Adama Loftusa (ok. 1533 -1605, Dublin), protestanckiego arcybiskupa Armagh, i sir Henryka (ang. Henry) Wallopa (ok. 1540 - 1599), pełniących wówczas funkcję naczelnych sędziów Irlandii (ang. Lord Justice of Ireland) - w zasadzie gubernatorów Irlandii - podążali za Dermotem i w ix.1583 r. go dogonili. Przebywał wówczas w Carrick-on-Suir (irl. Carraig na Siúire), w hrabstwie Tipperary, w siedzibie protestanckiego 10 hrabiego (ang. earl) Ormonde, Tomasza (ang. Thomas) Butlera (ok. 1531 -1614), skarbnika (ang. Lord Treasurer) Irlandii. Butler wyrażał niezadowolenie z faktu aresztowania i nawet później próbował doprowadzić do uwolnienia arcybiskupa (był bowiem znajomym królowej Elżbiety I)…
Początkowo Dermota więziono w Kilkenny (ok. 40 km od Carrick-on-Suir), w hrabstwie Kilkenny prowincji Leinster, po czym przewieziono go do Dublina i 8.x.1583 r. uwięziono w więzieniu na tamtejszym zamku.
Anglicy oskarżyli go o członkostwo rzymskiej Inkwizycji (łac. Inquisitio).
Przez wiele miesięcy był torturowany. Włożono mu m.in. na nogi żelazne buty wypełnione olejem i solą, a następnie wyciągnięto je nad ogniem…
Modlić się miał wówczas: „Jezu, synu Dawida, zmiłuj się nade mną!”.
Stracił przytomność. Wówczas oprawcy odsunęli go znad ognia. Gdy zdjęli mu owe buty wraz z nimi ściągnęli ciało z kości obu nóg…
Mimo tortur odmówił przyjęcia wiary anglikańskiej. Pozostał wierny papieżowi…
Oprawcy - wspomniani Loftus i Wallop - powiadomili wówczas królową Elżbietę I, że wobec oporu Dermota według prawa irlandzkiego nie można oskarżyć go o zdradę. W rezultacie pod wpływem swego sekretarza, Franciszka (ang. Francis) Walsinghama (ok. 1532, Chislehurst - 1590, Londyn), Elżbieta zdecydowała się na proces przed sądem wojskowym, zgodnie z prawem angielskim, gdzie obowiązywały tzw. Akt Zwierzchności (ang. Act of Supremacy - 1 Eliz. 1 c. 1) z 1558 r., mocą którego Elżbieta I stała się głową Kościoła w Anglii, oraz tzw. Akt Zdrady (ang. Treasons Act - 13 Eliz. 1 c. 1) z 1570 r., mocą którego za zdradę uznawano samo twierdzenie, że królowa jest heretykiem i zabraniano przebywania na terenie monarchii katolickim kapłanom. Karą była kara śmierci.
Rozprawa przed wojskowym trybunałem trwała dzień i Dermota skazano go na karę śmierci.
20.vi.1584 r. (albo 19.iv.1584 r.), przed świtem, potajemnie - obawiając się zapewne reakcji mieszkańców miasta - wyprowadzono Dermota poza mury miejskie Dublina i powieszono na polu Hoggen Green, niedaleko pola św. Stefana (ang. St Stephen's Green).
Przed egzekucją pozwolono mu na ostatnie słowo. Świadków było niewielu. Mówił:
„Wiedzcie wszyscy, że jestem katolickim kapłanem i zostałem też, acz niegodny takiego wywyższenia, wyświęcony na biskupa. Żadnych moich win nie udowodniono. Zostałem, po okrutnym śledztwie, niezgodnym z ich własnymi prawami, skazany na bolesną śmierć bez żadnej przyczyny poza tym, że jestem kapłanem.
Proszę was, moi bracia w Chrystusie, o odważną postawę i danie świadectwa w dniu sądu o mojej śmierci, którą dziś ponoszę za pełnioną funkcję i wyznawanie najświętszej wiary katolickiej”…
Tego samego dnia Loftus i Wallop napisali do sekratarza królewkiego, Franciszka Walsinghama: „Nakazaliśmy […] wykonanie wyroku, rozkaz wykonano i w ten sposób królestwo pozbyło się najbardziej zaraźliwego poddanego”…
Niejaki Wilhelm (ang. William) Fitzsimmons potajemnie wydobył ciało arcybiskupa z dołu, gdzie porzucili je angielscy oprawcy, złożył w drewnianej trumnie i z czcią pochował na cmentarzu św. Kewina (ang. st Kevin’s), przy znajdującym się podówczas w opłakanym stanie kościele pw. św. Kewina w Dublinie…
Śmierć Dermota odbiła się szerokich echem w Europie kontynentalnej. Sława jego heroiczności szerzyła się. Jego grób przez stulecia był celem coraz większej ilości pielgrzymek. Wiązano z nim i osobą Dermota niezwykłe wydarzenia…
Napisano też kilka jego hagiografii.
Gdy zaczęto przygotowywać jego proces beatyfikacyjny odnaleziono kilka dokumentów i listów, napisanych przez jego prześladowców. Stały się one ważnym dowodem heroiczności jego życia i śmierci…
Beatyfikowany został 27.ix.1992 r. w Watykanie przez św. Jana Pawła II (1920, Wadowice - 2005, Watykan), w gronie 17 irlandzkich męczenników angielskiej reformacji.
Jan Paweł II mówił wówczas (papież mówił o wszystkich beatyfikowanych męczennikach - na potrzeby tego opracowania zmieniono formę na wypowiedź o jednym z nich, bł. Dermocie):
„Był wiernym świadkiem, który wytrwał w wierze w Chrystusa i Jego Kościół, znosząc ekstremalne trudności, aż do ostatecznego poświęcenia życia.
Jesteśmy pełni uznania dla jego odwagi. Dziękujemy mu za przykład wierności w trudnych okolicznościach, wierności, która jest czymś więcej niż tylko przykładem: jest dziedzictwem ludu irlandzkiego i brzemieniem odpowiedzialności, które musimy nieść przez stulecia.
W decydującym momemcie cały lud irlandzki dokonał wyboru, by dotrzymać przymierza zawartego z Bogiem: ‘Zrobimy wszystko, cokolwiek nam [Pan] powiedział’por. J 2, 5 […] Religijne i polityczne zawirowania, których doświadczał, naznaczone były brakiem tolerancji - po wszystkich stronach. Swoje zwycięstwo odniósł właśnie w godzinie śmierci, gdy przyjął ją bez nienawiści w sercu. Żył i zginął dla Miłości […]
Jego znaczenie, znaczenie męczennika, polega na tym, że świadectwo, które dał, rozbija w puch próżne twierdzenia o możliwości prowadzenia własnego życia i budowania modelu społeczeństwa pozbawionego integralnej wizji ludzkiego przeznaczenia, bez odniesienia do powołania do wieczności, bez transcendencji. Woła do kolejnych generacji irlandzkich mężczyzn i kobiet: ‘Walczcie w dobrych zawodach o wiarę, zdobądźcie życie wieczne: do niego zostaliście powołani … ażebyście zachowali przykazanie nieskalane, bez zarzutu aż do objawienia się naszego Pana, Jezusa Chrystusa’1 Tym 6, 12; 14.”
Pochylmy się nad słowami Ojca św. Jana Pawła II z Mszy św. beatyfikacyjnej, 27.ix.1992 r., w Watykanie (po włosku i angielsku):
Popatrzmy na dwa filmiki (po angielsku) o ruinach katedry w Cashel, której jako arcybiskupowi nigdy nie dane było objąć bł. Dermotowi:
- „Skała Cashel”:
- „Zamek Cashel”:
Popatrzmy też na krótki film o wizycie św. Jana Pawła II w Irlandii w ix.1979 r.:
Popatrzmy na mapę życia błogosławionego:
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
angielskich:
norweskich:
włoskich: