pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
św. WIT
(ok. 290, Mazara del Vallo - ok. 303, Lucania)
męczennik i Święty Wspomożyciel
patron: aktorów, komediantów, tancerzy, epileptyków, Bohemii
orędownik: przeciw sztormom, gromom, zaspaniu
wspomnienie: 15 czerwca
Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych ze świętym:
Według legendy z VIII w., autorstwa Poitusa (której nie da się potwierdzić w zachowanych aktach), Wit był synem pogańskiego rzymskiego senatora miasta Mazara del Vallo na Sycylii, Hylasa. Urodził się tamże ok. 290 r.
Tam, mając 7 lat (albo, jak podają inne źródła, 12), odmówił ojcu wyrzeczenia się wiary w Jezusa, o którym opowiedzieli mu opiekunowie (matka zmarła wcześnie), Modest i jego żona Krescencja – a były to czasy cesarzy Dioklecjana i Maximiniana, jednych z ostatnich, którzy rozpętali straszliwe prześladowania przeciw chrześcijanom w starożytności. Gdy ojciec (wraz z Valerianusem, administratorem Sycylii), by wymusić swą wolę, nie powstrzymał się nawet przed torturami!, Wit, wraz opiekunami, miał uciec do Lucanii, rzymskiej prowincji w południowych Włoszech (dziś: Basilicata).
Odnajdujemy go w Rzymie, gdzie cesarz Dioklecjan, który zasłyszeć miał o nadzwyczajnych czynach Wita podczas procesu sądowego na Sycylii (przywrócić miał władzę w rękach strażnikom, którzy utracili ją, gdy otrzymali rozkaz torturowania Wita), miał go wynająć do wypędzenia złego ducha, który zawładnął synem cesarza. Uczyniwszy zadość prośbie cesarza odmówił jednakże, mimo żądań, wyrzeczenia się swojej wiary. Za to uwięziono i torurowano go, wraz z opiekunami.
Według Martyrologium Hieronymianumed. G. B. de Rossi-Louis Duchesne, 78: „In Sicilia, Viti, Modesti et Crescentiae”, cała trójka (według niektórych źródeł męczeńskiej śmierci wraz z Witem miało zaznać 8 osób) miała być zanurzana w kotle z wrzącym olejem i roztopionym ołowiem (z którego mieli cudownie wyjść cało, co zostało uwiecznione na wielu dziełach sztuki przedstwiających Wita), po czym rzucona dzikim zwierzętom na pożarcie (lew, przeżegnany krzyżem, miał lec u stóp męczenników…) Do kotła wrzucony miał być też kogut, jako rytualny symbol obrony przed czarami, przez co stał się symbolem św. Wita, a Wit wzywany jest jako obrońca wcześnie wstających i protektor przed zaspaniem…
W tym momencie nad okolicą miał rozpętać się wielki sztorm, który zniszczył okoliczne pogańskie świątynie (stąd tradycja wiążąca św. Wita z ochroną przed sztormową pogodą) i pojawić się anioł, który sprowadził chłopca – wraz z opiekunami - z powrotem, łodzią, do Lucanii.
Po przybyciu mieli jednakże, z odniesionych ran, oddać ducha Bogu…
Trzy dni po śmierci Wit miał pojawić się niejakiej Florentii, która odnalazła ciała męczenników i je pochowała.
Tyle legenda. Ale legendy często łączą fragmenty ludowej pobożności z faktami. Niezależnie od tego, w jaki sposób Wit wraz z opiekunami poniósł śmierć wiadomo, że ich cześć szybko się zaczęła szerzyć w południowych Włoszech i Sycylii. A to świadczy o historyczności Wita i jego męczeństwie.
Kult szybko dotarł do Rzymu: wspomina o nim już papież Gelazy I (papież w latach 491-496), a św. Grzegorz Wielki informuje (511 r.) o klasztorze św. Wita na Sycylii. W VII w. w Rzymie istnieje kaplica poświęcona św. Witowi.
W 756 r. relikwie św. Wita miały być zawiezione, przez opata Fulrada, do klasztoru św. Dionizego (fr. Denis). Stamtąd w 836 r. trafiły do Corvey w Niemczech, i kult Wita zaczął się rozprzestrzeniać po Westfalii i północno-wschodnich Niemczech.
W 925 r. cesarz Henryk I niemiecki podarował relikwię dłoni św. Wita św. Wacławowi, księciu Bohemii. Jest ona do dziś częścią skarbu narodowego przechowywanego w katedrze św. Wita w Pradze.
W sposób specjalny Wit jest czczony w Serbii. W dniu bowiem mu poświęconym (Vidovdan - Dzień Świętego Wita) 15 czerwca 1389 r. Serbia zmierzyła się z Imperium Osomańskim w bitwie na Kosowym Polu. Bitwa, acz nie rozstrzygnięta w sensie militarnym, miała olbrzymie znaczenie dla świadomości narodu serbskiego…
Relikwie św. Wita można znaleźć w prawie 150 miejscach w Europie, w tym w Mazara del Vallo, przypuszczalnym miejscu urodzenia (dzień przekazania relikwii - w sierpniu - czczony jest tam specjalna procesją i hucznymi uroczystościami).
O czci oddawanej św. Witowi świadczy popularność Jego imienia w całej Europie, w różnych odmianach: Guy (Francja), Vito, Guido (Włochy), Vid (Chorwacja), Vith, Vít (Czechy), Veit (Niemcy), Wit (Polska).
W późnym średniowieczu w Niemczech (a także na Łotwie) przyjął się zwyczaj tańczenia przed figurą św. Wita w dniu jego wspomnienia. Ów taniec, przeradzający się w zapamiętanie, uwieczniony został w pojęciu „tańca św. Wita”, charakterystycznym dla schorzenia nerwowego św. Wita (epilepsja). Stał się także źródłem wyboru św. Wita jako patrona tancerzy i artystów sceny.
Czczony jako jeden z Czternastu Wspomożycieli, przywoływanych - zwłaszcza w Średniowieczu - w przypadku chorób i innych potrzeb (pozostali to Acacio, Barbara, Błażej, Katarzyna z Aleksandrii, Ciriaco, Krzysztof, Dionizy, Egidio, Erazm, Eustachy, Jerzy, Małgorzata i Pantaleon…)
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
polskich:
angielskich:
włoskich: