Rzymskokatolicka Parafia
pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
54 męczenników angielskiej reformacji
tutaj
bł. MAŁGORZATA POLE
1473, Farleigh Hungerford – ✟ 1541, Londyn
męczennica
patronka: Anglii
wspomnienie: 27 maja
wszyscy nasi święci
tutaj
Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych z błogosławioną:
Małgorzata (ang. Margaret) Pole urodziła 14.viii.1473 r. na zamku Farleigh Hungerford w hrabstwie Somerset w zachodniej Anglii.
Była najstarszą, i jedyną, która przeżyła dzieciństwo, córką księcia Jerzego (ang. George) Plantagenet (1449, Dublin – 1478, Londyn), brata króli Edwarda IV (1442, Rouen – 1483, Westminster) i Ryszarda III (ang. Richard III) (1452, Fotheringhay – 1485, Bosworth), i Izabelii (ang. Isabel) Neville (1451, Warwick Castle – 1476, Tewkesbury Abbey).
Kiedy miała trzy lata, zmarła jej matka i młodszy brat. Pozostał tylko młodszy brat Edward (1475, Warwick – 1499, Londyn).
Jej ojciec spiskował przeciw swemu bratu, Edwardowi IV, został aresztowany i ścięty. Rodzina straciła wówczas posiadłości i tytuły.
Po śmierci Edwarda VI (miała wtedy 10 lat) na tron wstąpił jej wuj, Ryszard III. Natychmiast ogłosił, że małżeństwo poprzednika, Edwarda, było nieważne a dzieci, które się z niego narodziły, pochodziły z nieprawego łoża. Oznaczało to, że zostały wykluczone z prawa do tronu. Podobnie wykluczona została Małgorzata i jej brat, Edward, na mocy wyroku na ich ojcu.
Była przetrzymywana wraz z bratem w zamku Sheriff Hutton w hrabstwie Yorkshire, w północnej Anglii.
Gdy miała 12 lat Ryszard III zginął, pokonany 22.viii.1485 r. w bitwie pod Bosworth przez Henryka Tudora, który został królem jako Henryk VII (ang. Henry VII) (1457, Pembroke – 1509, zamek Richmond).
W 1491 r. Henryk VII wydał Małgorzatę za swojego kuzyna, Ryszarda (ang. Richard) Pole (1462–1505). Natomiast jej brata, Edwarda, od 1485 r. przetrzymywał w osławionym więzieniu londyńskim Tower. Po trzynastu latach więzienia w lochach kazał go w 1498 r., z oskarżenia o spiskowanie, ściąć. Wraz z nim wygasła ostatnia męska linia królewskiego rodu Plantagenetów…
Ryszard Pole pełnił wiele funkcji na dworze Henryka VII. Zmarł w 1505 r. Małgorzata została wdową z pięciorgiem dzieci.
Początkowo żyła na łasce królewskiej (mąż nie był bardzo majętnym człowiekiem, nawet za jego pogrzeb zapłacić miał król Henryk VII). Ale po śmierci Henryka VII, koronacji jego syna, Henryka VIII (ang. Henry VIII) (1491, Greenwich – 1547, Londyn), i jego małżeństwie z Katarzyną Aragońską (ang. Catherine of Aragon) (1485, Alcalá de Henares – 1536, Kimbolton) została jedną z dwórek królowej. A w 1513 r. parlament - specjalną ustawą o restytucji5 Hen. 8 c. 12 (ang. Act of Restitution) - przywrócił jej prawa do posiadłości jej ojca (hrabstwa Warwick i Salisbury). Została jednocześnie hrabiną Salisbury.
Powierzonymi jej posiadłościami zarządzała dobrze. W 1538 r. była piątą najbogatszą osobą w Anglii. Była patronką sztuki i nauki, wspomagała wielu renesansowych artystów i pisarzy, finansowała tłumaczenia z łaciny na angielski…
Dzieci, synowie Henryk (ang. Henry) (ok. 1492, Ellesborough – 1539, Londyn), Artur (ang. Arthur) (ok. 1502 – 1535) i Galfryd (ang. Geoffrey) (ok. 1501, Lordington – 1558), córka Urszula (ang. Ursula) (ok. 1504, Isleworth – 1570) wiedli dostatnie życie angielskiej arystokracji. Natomiast czwarty syn, Reginald (1500, Stourton Castle – 1558, Londyn), po wielu wahaniach wstąpił na drogę kapłańską. W późniejszych latach został arcybiskupem Canterbury…
Henryk VIII uważał ją wówczas za „najświętszą kobietę Anglii” i, po narodzinach pierwszej córki, Marii (ang. Mary) (1516, Greenwich – 1558, Londyn), została jej matką chrzestną, a potem świadkiem podczas przyjmowania sakramentu bierzmowania.
W 1920 r. została guwernantką Marii. Była nią do 1533 r., po rozpoczęciu przez Henryka VIII nieszczęsnej kampanii rozwodowej z Katarzyną. Maria została uznana za dziecko z nieprawego łoża i pozbawiona prawa dziedziczenia korony.
W zasadzie cała rodzina Pole niechętnie odniosła się – a nawet sprzeciwiła — rozwodowi królewskiemu. Małgorzata odmówiła królowi wydania kosztowności Marii, które przechowywała u siebie. Po rozbiciu dworu — odmówieniu uposażenia - księżniczki Marii zaproponowała jej swoją służbę za darmo, ale prośba nie została przyjęta.
Znalazła się poza dworem królewskim. Wróciła doń, na krótko, po upadku drugiej żony Henryka VIII, Anny Boleyn (1501/7 – 1536, Londyn) i jej ścięciu…
Rozpoczęła się epoka wielkich prześladowań katolików w Anglii…
W v.1536 r. syn Małgorzaty, Reginald, który również wystąpił przeciwko królowi w sprawie rozwodowej i udał się na kontynent, ostatecznie zerwał z królem Henrykiem VIII. Rok później został kardynałem. Król już od 1530 r., daty wydania broszury łac. „Pro ecclesiasticæ unitatis defensione” (pl. „W obronie jedności kościoła”), uznawał Reginalda za wroga i nawet próbował go zamordować – bezskutecznie…
Odtąd Henryk VIII przypomniał sobie politykę stosowaną przez swego ojca, Henryka VII, który zamierzał zlikwidować fizycznie wszystkich potencjalnych pretendentów do tronu angielskiego. A rodzina Pole była ostatnią w długim szeregu rodu Plantagenetów…
Prześladowania objęły całą rodzinę Małgorzaty, mimo iż publicznie nie zgodziła się z niektórymi działaniami i akcjami swego syna Reginalda. Drugi syn Artur już nie żył (zmarł ok. 1535 r.). Aresztowano za to najmłodszego, Galfryda. Po kilku miesiącach, w czasie przesłuchań strasząc torturami, wyciągnięto z niego, że jego najstarszy brat, Henryk korespondował z Reginaldem. To wystarczyło — Henryk również został aresztowany. Podobnie jak ich kuzyn, Henryk (ang. Henry) Courtenay (ok. 1496 – 1539, Londyn), markiz Exeter.
Małgorzata, przebywająca na zamku Warblington, w pobliżu Langstone w hrabstwie Hampshire, została aresztowana w dziesięć dni po swoich synach. Zawieziono ją do więzienia w posiadłości Cowdray House, należącej do hrabiego Southampton, Wilhelma (ang. William) FitzWilliam (ok. 1490, Aldwark – 1542, Newcastle upon Tyne), niedaleko Midhurst w hrabstwie West Sussex, gdzie poddana została uwłaczającym dokuczliwościom - przeszukiwano systematycznie jej skrzynie, szpiegowano…
Przesłuchiwali ją anglikański biskup Ely, Tomasz (ang. Thomas) Goodrich (1494–1554) i wspomniany hrabia FitzWilliam. W raporcie napisanym dla Tomasza (ang. Thomas) Cromwella (ok. 1485 – 1540, Londyn), doradcy Henryka VIII i głównego podżegacza herezji angielskiej, stwiedzili, iż mimo wielogodzinnych przesłuchań „nic nie powiedziała”. Wyciągnęli więc wniosek, że albo nic nie wiedziała o „zdradzie” jej synów, albo była „największą zdrajczynią, jaka kiedykolwiek żyła”…
Małgorzata, jej synowie Galfryd i Henryk i kuzyn, Henryk Courtenay, stanęli przed sądem parlamentarnym.
Jednym z dowodów zdrady była przyniesiona przez Cromwella jedwabna tunika z wyszytymi na plecach pięcioma śladami po ranach Chrystusa, jakoby przechowywana przez Małgorzatę. Tunika owa miała świadczyć o wierności Małgorzaty wobec kościoła katolickiego i wobec Marii, katolickiej córki Henryka, ponieważ jej symbolika miała ją wiązać z tzw. Pielgrzymką Łaski, czyli buntem w północnej Anglii przeciw polityce królewskiej, rozwiązywaniu i plądrowaniu klasztorów i opactw przez popleczników króla, będącym próbą przywrócenia wiary katolickiej. Bunt ów miał miejsce w 1536 r., wzięło w nim udział prawie 40 tys. powstańców i po negocjacjach król obiecał uniewinnienie wszystkich uczestników oraz zwołanie parlamentu w Yorku, by rozważyć postulaty Pielgrzymki. Król umów nie dotrzymał, aresztował przywódców i ich zgładził…
Dowód - owa tunika - okazał się później fabrykacją…
Poza tym oskarżono Małgorzatę o zorganizowanie ucieczki jej kapelana poza granice kraju oraz przekazywanie informacji na kontynent. Nie pozwolono na obronę…
W v.1539 r. cała czwórka została skazana na śmierć. Oznaczało to również utratę wszelkich posiadłości. Za to w nagrodę za uległość hrabia FitzWilliam otrzymał po Małgorzacie zamek Warblington…
Karę śmierci wkrótce Galfrydowi darowano, a później - dzięki żonie, która twierdziła, iż jest on śmiertelnie chory - go uwolniono. Wykorzystując nadarzającą się okazję uciekł na statku na kontynent. Pojechał do Rzymu, gdzie rzucił się do stóp swego brata, Reginalda, prosząc o wybaczenie. Niebawem uzyskał rozgrzeszenie od papieża Pawła III (1468, Canino – 1549, Rzym)…
Skazańcy oczekiwali na ostateczną decyzję króla - datę egzekucji, albowiem tę parlament pozostawił w rękach monarszych. Obaj Henrykowie zostali ścięci już w 1539 r., ale Małgorzatę pozostawiono tymczasem w więzieniu Tower w Londynie.
Przetrzymywana była tam przez dwa i pół roku, bez właściwej odzieży, w wilgotnych, nieogrzewanych celach…
Do końca głosiła swoją niewinność.
Na ścianie celi pozostawiła słowa:
For traitors on the block should die;
I am no traitor, no, not I!
My faithfulness stands fast and so,
Towards the block I shall not go!
Nor make one step, as you shall see;
Christ in Thy Mercy, save Thou me!
Zdrajcy umierają na szafocie
Ale ja zdrajczynią nie jestem!
Pozostaję wiernym sługą
I nie sama ku śmierci pójdę
Nie zrobię kroku, zobaczycie!
Chryste, zmiłuj się nade mną!
Po kolejnym krótkotrwałym powstaniu przeciw Henrykowi, w iv.1541 r. w hrabstwie Yorkshire, 27.v.1541 r. rano została powiadomiona, że wyrok zostanie wykonany za godzinę. Odpowiedziała tylko, że żadne przestępstwo nie zostało jej udowodnione…
Na miejsce straceń, na pole zwane East Smithfield Green, w obrębie twierdzy Tower w Londynie, udała się spokojnie i z godnością.
Gdy dotarła na miejsce, uklękła i pomodliła się za człowieka, który był sprawcą śmierci prawie całej jej rodziny, króla Henryka, i za jego córkę, Marię. W ostatnim słowie powtórzyć miała słowa Chrystusa: »Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem do nich należy królestwo niebieskie«Mt 5, 10.
Jak zapowiedziała, dobrowolnie nie podeszła do bloku, na którym miała położyć głowę. 68-letnią kobietę zaciągnięto więc i przymuszono. W obecności ok. 150 świadków zmagała się do końca. Niedoświadczony kat pierwszym ciosem uderzył ją miał w ramię i potrzebne były następne, by dokończyć krwawego dzieła…
Pochowano ją w kaplicy pw. św. Piotra w Okowach (ang. st Peter ad Vincula) w twierdzy Tower…
Jej syn, Reginald kard. Pole powiedział, że „nigdy nie przestanie zwać się synem męczennicy”…
Została beatyfikowana 29.xii.1886 r. przez Leona XIII (1810, Carpineto – 1903, Watykan), w gronie 54 męczenników Anglii i Walii.
Popatrzmy na zwiastun filmu o bł. Małgorzacie:
Popatrzmy też na filmik o angielskich męczennikach (z angielskimi napisami):
- Z komentarzem bł. Jana Henryka Newmana:
Popatrzmy na mapę życia błogosławionej:
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
polskich:
angielskich:
norweskich:
włoskich: