pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
św. JAN NEPOMUCEN
(1348, Pomuk - 1393, Praga)
prezbiter i męczennik
patron: jezuitów, spowiedników, tonących, mostów, Pragi
wspomnienie: 21 maja
Urodził się w 1348 r. w Pomuku (później Nepomuk), koło czeskiej Pragi. Ojcem miał być niejaki Welflin.
Wiemy, że w 1370 r. był klerykiem, w charakterze notariusza, w kurii biskupiej w Pradze. W 1380 r. został wyświęcony na kapłana i otrzymał probostwo przy kościele św. Gawła (czes. Havel) w Pradze. Równocześnie pełnił obowiązki notariusza przy abpie Janie z Jenstejna (czes. Jenštejn) (ok. 1350, Praga - 1400, Rzym).
W 1381 r. studiuje prawo na uniwersytecie w Pradze, póżniej w latach 1382-87 w Padwie, gdzie zostaje doktorem prawa.
Po powrocie do Pragi zostaje mianowany kanonikiem przy kolegiacie św. Idziego (czes. kostel sv. Jiljí), a w dwa lata potem również kanonikiem przy kościele świętych Piotra i Pawła w Wyszechradzie (dziś część Pragi).
W 1390 r. jest archidiakonem i proboszczem w mieście Žatec. Stąd jednak rychło abp Pragi, wspomaniany Jan z Jenstejna, powołuje go na swojego wikariusza generalnego. Urząd, wielce zaszczytny, sytuował Jana Nepomucena na pierwszym miejscu po metropolicie w diecezji…
W 1393 r. zmarł opat Rarek z benedyktyńskiego opactwa w Kladrubach (niem. Kladrau). Jeszcze przed jego śmiercią król niemiecki i czeski, Wacław IV Luksemburski (1361, Norymberga - 1419, Wenzelsburg), pragnąc założyć nowe biskupstwo i osadzić na nim jednego ze swoich faworytów, a kościół opactwa zamienić w katedrę, zabronił w takiej sytuacji wyboru nowego opata. Jan Nepomucen wszelako rezolutnie sprzeciwił się stojąc na gruncie legalizmu i prawa kanonicznego. Zakonnicy natychmiast przeprowadzili wybory a Jan, bez konsultacji z królem, je zatwierdził. Nowym opatem został Odelenus (czes. Olen).
Król, który w tych czasach podziału Christianitas popierał anty-papieża w Awinionie, gdy tymczasem arcybiskup praski popierał papieża w Rzymie, wpadł w szał i nakazał aresztowanie wikariusza generalnego oraz czterech innych prałatów i oficjeli, w tym burmistrza Wacława z Miśni (niem. Meißen). Poddano ich torturom i wszyscy szybko ulegli królowi, zgadzając się nawet na zachowanie całej sprawy w ścisłej tajemnicy.
Wszyscy - oprócz Jana Nepomucena. Poddano go dalszym torturom (przypalano - między innymi - boki), w których - według relacji - miał brać udział sam król. Potem, na pół żywego, w nocy, zakuto w kajdany i z belką w zębach powleczono przez Pragę, po czym zrzucono z mostu Karola IV do Wełtawy.
Ludowa legenda głosi, że kapłanowi przywiązano kamień młyński do szyi i że kamień ten urwał się; że niezwykła jasność obudziła mieszkańców Pragi; że król widząc poruszenie ludu, udał się na pokutę…
Istnieje też inna wersja męczeńskiej śmierci Jana Nepomucena. „Kronika” Tomasza Ebendorfera z Haselbach z 1450 r. podaje, iż Jan zginął, ponieważ odmówił ujawnienia królowi tajemnicy spowiedzi małżonki królewskiej - królowej Zofii. Z tego względu uznaje się Jana za pierwszego męczennika tajemnicy spowiedzi…
Niezależnie od kontrowersji, trwających do dnia dzisiejszego, co do przyczyny męczeństwa Jana Nepomucena, wiadomo, że ciało męczennika znaleziono dopiero po pewnym czasie i pochowano je w kościele św. Krzyża, blisko Wełtawy. Z czasem przeniesiono je do grobowca pod katedrą praską, z napisem: „Johannes de Pomuk”.
Po śmierci Wacława IV (†1419) kult Jana Nepomucena zaczął się szerzyć spontanicznie. Już jemu współcześni uznawali go za męczennika („gloriosum Christi martyrem miraculisque coruscum”). W XVII w. Jan bywa już zwany „błogosławionym” i wzywany jest wśród patronów Pragi i Czech.
Oficjalny jednak proces rozpoczęto dopiero z polecenia cesarza Józefa I Habsburga (1678, Wiedeń - 1711, Wiedeń) w 1710 r. Innocenty XIII (1655, Pola - 1724, Rzym) w 1720 r. włączył Jana w poczet błogosławionych. Tenże papież zatwierdził tekst Mszy świętej i liturgii godzin ku czci błogosławionego na Czechy, Austrię, Niemcy, Polskę i Litwę.
Wreszcie w 1729 r. Benedykt XIII (1649, Gravina - 1730, Rzym) ogłosił Jana Nepomucena świętym.
Gdy w 1719 r. otwarto grób Jana okazało się, że zachował się - podobnie jak w przypadku św. Antoniego w Padwie - w stanie nienaruszonym, acz zmniejszonym, jego język. Umieszczono go w artystycznym relikwiarzu i przechowywany jest w katedrze praskiej.
Jan jest patronem zakonu jezuitów, Pragi, spowiedników, szczerej spowiedzi, dobrej sławy i tonących oraz orędownikiem podczas powodzi. Jest także patronem mostów (wiele z nich opatrzonych jest jego podobizną - zwane są często nepomukami mostowymi: podobno w Polsce jest ponad 2500 nepomuków - figurek Jana Nepomucena - nie tylko na mostach, ale przy drogach, rozstajach, etc.)…
Popatrzmy na dwa krótki film o Janie Nepomucena i kapliczkach mu poświęconych:
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
polskich:
- www.brewiarz.pl
- www.opoka.org.pl
- blogoslawieni-i-swieci.bloog.pl
- dziedzictwo.ekai.pl
- pl.wikipedia.org
angielskich: