św. ERYK IX JEDVARDSSON
(ok. 1120 - 1160. Stara Uppsala)
męczennik
patron: król
wspomnienie: 18 maja
Urodził się około 1120 r. w okolicy jeziora Melar. Był synem Jedwarda (Edwarda) - stąd Jedvardsson. Matką miała być Cecylia (miała - bo żadne źródła się nie zachowały: nasza wiedza o życiu Eryka oparta jest w zasadzie w całości na ustnej tradycji), córka pogańskiego uzurpatora do tronu – Swena Blota.
Około 1155 r., wraz z bpem Henrykiem z Anglii – uznawanym za założyciela kościoła w Finlandii - uczestniczył w pierwszej misyjnej wyprawie do Finlandii, gdzie wystawił wiele kościołów.
Gdy w 1156 r. zamordowany został król Swerker Starszy Eryk przyjął koronę i został uznany prawie w całej Szwecji (Vestergotland).
Miał się przyczynić do utwierdzenia chrześcijaństwa w Szwecji. Z klasztoru w Odense (Dania) sprowadził mnichów do Starej Uppsali i osadził w miejscu dawnej świątyni pogańskiej. Tradycja głosi, iż w czasie swego panowania wprowadzał sprawiedliwe prawa (kodeks króla Eryka) i dbał o rzetelność rozpraw sądowych - stąd też w literaturze anglosaskiej zwany jest też Erykiem Prawodawcą. Wspomagał również biednych i niedołężnych.
W 1160 r. w Starej Uppsali, w dzień po święcie Wniebowstąpienia, w trakcie Mszy św. w łac. ecclesia Sancte trinitatis – kościele św. Trójcy - poinformowano go o nadciąganiu duńskiej armii księcia Magnusa Henrikssona i zbuntowanych notabli. Odpowiedzieć miał „Skończmy chociaż Ofiarowanie. Reszta wieczerzy odbędzie się gdzie indziej”. Gdy opuszczał świątynię został zaatakowany, zrzucony z konia, torturowano go i ośmieszano, a w końcu ścięto.
Morderstwa miał dokonać niejaki Emund Ulvbane, zabójca wynajęty przez rodzinę Swerkara, która pragnęła powrotu do władzy. W innej wersji odpowiedzialny miał być Magnus Henriksson, również pragnący posiąść koronę…
Tradycja, wyrażająca głos ludu szwedzkiego i uzasadniająca wiarę w świętość zabitego króla, niesie, że w miejscu, gdzie spadła głowa Eryka, wytrysło źródło…
Czczony jest jako obrońca wiary i, jednocześnie, bohater narodowy, przodek długiej linii panującej dynastii szwedzkiej. Już 30 lat po śmierci jego imię pojawiło się w kalendarzu w Szwecji i zaczęto oddawać mu cześć ołtarzy (choć formalnie nigdy nie był kanonizowany).
W 1167 r. jego ciało umieszczono w relikwiarzu. Od 1273 r. spoczywa ono w katedrze w Uppsali, wybudowanej na miejscu starego kościoła i w miejscu męczeństwa Eryka.
W trzy lata po śmierci Eryka papież Aleksander III założył w Starej Uppsali metropolię, od której uzależnił cztery biskupie sufraganie: w Skara, w Likóping, w Vasteras i w Strangnas.
Eryk jest głównym patronem Szwecji…
W 1989 r. relikwie Eryka i katedrę w Uppsali odwiedził Jan Paweł II…
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
polskich:
angielskich: