Rzymskokatolicka Parafia
pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
17 męczenników irlandzkich
tutaj
bł. JAN KEARNEY
(1619, Cashel – ✟ 1653, Clonmel)
męczennik
patron: franciszkanów, Irlandii
wspomnienie: 11 marca
wszyscy nasi święci
tutaj
Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych z błogosławionym:
Jan (ang. John, irl. Seán) Kearney (irl. Ó Cearnaigh) urodził się w 1619 r., w Cashel (irl. Caiseal Mumhan) w Irlandii, w hrabstwie Tipperary (irl. Contae Thiobraid Árann).
Był synem zamożnego Jana i Elżbiety (ang. Elizabeth) Creagh, właścicieli XV-wiecznego zamku Kearney w Cashel.
Dzieciństwo i młodość spędził w rodzinnym mieście, ucząc się m.in. w jezuickich szkołach, po czym w 1635/6 r. wstąpił do Zakonu Braci Mniejszych (łac. Ordo Fratrum Minorum - OFM), czyli franciszkanów, zwanych wówczas obserwantami, w Kilkenny (irl. Cill Chainnigh), w hrabstwie Kilkenny (irl. Contae Chill Chainnigh). Franciszkanie posługiwali tam od ok. 1232 r. i choć w czasach schizmatyckiego angielskiego króla Henryka VIII Tudora (1491, Greenwich - 1547, Londyn) opuścili swój klasztor to powrócili tam w 1612 r.
Po odbyciu rocznego nowicjatu został przez zakon wysłany na studia do Leuven (pl. Lowanium) - do franciszkańskiego irlandzkiego koledżu pw. św. Antoniego (dziś Instytut Leuven dla Irlandii w Europie (ang. The Leuven Institute for Ireland in Europe)), na słynnym Katolickim Uniwersytecie, najstarszym i jednym z najbardziej prestiżowych uniwersytetów Belgii. Ledwie dopłynął - statek podczas żeglugi przez kanał La Manche (ang. English Channel), tuż przed dotarciem na kontynent, rozbił się i Jan ledwie uszedł z życiem…
W ix.1639 r. otrzymał tonsurę (pl. strzyżenie) i złożył pierwsze śluby zakonne. Po kilku latach studiów, 20.ix.1642 r., otrzymał i przyjął w Brukseli święcenia kapłańskie.
W 1643/4 r. wysłano go z powrotem, do Irlandii.
Irlandia od wieków znajdowała się wówczas pod władaniem angielskim. Ale szczególny okres kolonizacji rozpoczął się wraz z reformacją i schizmą Henryka VIII, który narzucił Kościołowi w Irlandii zwierzchnictwo króla (w miejsce papieskiego). Rozbudowano administrację na wzór angielski i upowszechniono angielskie prawa tłumiąc bunty lokalne i wielkich rodów. Władza zyskiwała możliwość wywłaszczania protestujących właścicieli ziemskich i zastępowania ich lojalnymi kolonistami angielskimi. Rozpoczęła się też rozprawa z Kościołem katolickim.
Trzy lata przed powrotem Jana do kraju rodzinnego, w 1641 r., rozpoczęła się tzw. Irlandzka wojna konfederacka, czyli konflikt między katolickimi Irlandczykami, a protestanckimi osadnikami angielskimi i szkockimi. Nałożył się na nią konflikt króla angielskiego Karola I Stuarta (1600, Dunfermline - 1649, Londyn) z angielskim Parlamentem (tzw. Długim Parlamentem), zwany angielską wojną domową lat 1642-51. Irlandcy katolicy w niektórych momentach zmagań wiązali się z wojskami króla Karola, przeciw protestantom związanym z angielskim Parlamentem…
Gdy w 1644 r. Jan wracał do Irlandii jego statek został w okolicach Kanału Bristolskiego (ang. Bristol Channel) przejęty przez piratów, którzy po obrabowaniu pozostawili podróżników na brzegu Anglii. A tam obowiązywały wówczas ciągle ustawy anty-katolickie, delegalizujące Kościół katolicki, uznające jego wyznawców za osoby drugiej kategorii i zabraniające posługi księży i zakonników. Jan został rozpoznany, uznany za szpiega, za katolickiego kapłana i aresztowany. Przewieziono go do Londynu.
Tam był torturowany. Złą sławą okryły się wówczas narzędzia tortur, stosowane w protestanckich więzieniach, takie jak tzw. rack, czyli maszyna do rozciągania kończyn i zrywania ścięgień, etc.
Przetrwał tortury i nie załamał się. Po trzech miesiącach w lochach więziennych został, za samo bycie kapłanem katolickim i odmowę złożenia Przysięgi Zwierzchności (ang. Oath of Supremacy), uznającej króla angielskiego za głowę Kościoła - odmowa złożenia uznawana była za zdradę stanu - skazany na karę śmierci.
Na dzień przed planowaną egzekucją udało mu się jednak, za pomocą nieznanego z imienia angielskiego katolika, uciec. Opuścił Anglię, w przebraniu przepłynął kanał La Manche i dostał się do francuskiego portu Calais.
Stamtąd innym statkiem wrócił do kraju rodzinnego.
Rodzice już nie żyli. Zginęli podczas rzezi dokonanej przez wojska Parlamentu angielskiego, pod dowództwem irlandzkiego renegata, Murrough O'Briena (1614-1674), I lorda Inchiquin, w 1647 r., na zamku Cashel (ang. Rock of Cashel, irl. Carraig Phádraig). Zamordowano wówczas ok. 3,000 mieszkańców, w tym ok. 30 kapłanów i zakonników. Zamek podpalono. Spłonęła m.in. katedra (zamknięta ostatecznie w 1721 r.), w której schronienia szukali - po zajęciu ich własnego zamku przez wojska O'Briena - i w której ruinach śmierć ponieśli rodzice Jana.
Działania wojenne doprowadziły do tragedii głodu wśród irlandzkiej ludności cywilnej zamieszkałej na terenach objętych zmaganiami.
I do takiej Irlandii wrócił Jan.
Wylądował w Wexford (irl. Loch Garman) - porcie położonym na południowym wschodzie Irlandii - ale posługę prowadził początkowo w rodzinnym, zniszczonym wojną Cashel. Tam, posługiwał jako nauczyciel i kaznodzieja, wykładając m.in. filozofię. Potem przeniósł się do miasta Waterford (irl. Port Láirge), gdzie w miejscowym klasztorze został mistrzem franciszkańskiego nowicjatu. Był powszechnie szanowany wśród swych irlandzkich rodaków.
W 1649 r. rozpoczęła się wszelako nowa faza wojny. Na ziemi irlandzkiej wylądował wówczas, po zamordowaniu króla Karola I Stuarta, któremu 30.i.1649 r. w Londynie ścięto głowę, zwycięski przywódca angielskich sił parlamentarnych, Oliwer Cromwell (1599, Huntingdon - 1658, Londyn).
Rozpoczęła się systematyczna rzeź. Anglicy palili pola uprawne, niszczyli całe wioski. Szybko nastąpił głód i wybuchły zarazy. Ok. 1/3 ludności Irlandii zginęła (od 400 do 620 tys.), większość z głodu i zarazy.
W 1649 r. Cromwell zaczął oblężenie Waterford, jednej z ostatnich miejscowości, pozostających w rękach katolickich i broniących się jeszcze przed protestantami. Waterford padło w 1650 r.
Wówczas Jan został gwardianem 6 lat wcześniej odtworzonego, po likwidacji w czasach Henryka VIII, klasztoru Carrickbeg (irl. An Charraig Bheag), w oddalonej o ok. 28 km od Waterford miejscowości Carrick-on-Suir (irl. Carraig na Siúire), w hrabstwie Tipperary.
Wojska Cromwella kontynuowały jednak czystkę okolic. Gdy parę miesięcy po Waterford padła miejscowość Clonmel (irl. Cluain Meala) (ok. 25 km od Cashel, na drodze między Cashel a Carrick-on-Suir, i dalej Waterford), znalazł się w potrzasku między dwoma miasteczkami w rękach protestantów.
I wówczas Jan, wraz z pozostałymi franciszkanami, zaczął się ukrywać. Za jego głowę angielscy kolonizatorzy wyznaczyli nagrodę…
W ukryciu, pod przebraniem osoby świeckiej, pozostawał 2-3 lata. Przemieszczał się między posiadłościami i domami należącymi do członków jego rodziny. Odprawiał Msze św. „gdzie tylko miał możliwość, w domach prywatnych, w chatach i szopach, na zboczach gór”. Udzielał sakramentów. Wspierał duchowo wszystkich, „ze wszystkich sił, szczególnie chorych, których w owych latach plag i zaraz było bardzo wiele w Irlandii”, jak zapisał jeden z jego współczesnych…
Ale w 1653 r. opór Irlandczyków był już bliski całkowitego złamania, kampania terroru przynosiła straszliwe żniwo. I to wówczas, wiosną 1653 r. (albo w 1652 r., według starego kalendarza juliańskiego - kalendarz gregoriański Anglia formalnie przyjęła dopiero w 1752 r.), Jan został schwytany w rodzinnym Cashel.
Na rozkaz dowódcy wojsk angielskich w hrabstwie Tipperary, niejakiego płk. Hieronima (ang. Jerome) Sankey (zm. 1663, Dublin?), został przeniesiony do Clonmel, gdzie przetrzymywano grupę więźniów katolickich.
Już 10.iii.1653 r. (albo 20.iii.1653 r.) postawiono go przed protestanckim sądem, pod przewodnictwem wspomnianego płk. Sankey. Rozprawa miała miejsce w Clonmel. Jana oskarżono o bycie kapłanem katolickim i prowadzenie posługi kapłańskie, niezgodnie z prawem angielskim. Znaleźli się świadkowie jego „przestępstw”…
Oświadczył, że jest „franciszkaninem i katolickim księdzem, którego obowiązkiem jest odprawianie Mszy św. i udzielanie sakramentów świętych wiernym”. Dodał, że „wypełniając prawa Boże, musiałem wystapić przeciw złym prawom ustanowionym przez angielski Parlament, ale nie sprzeciwiałem się żadnym godnym prawom królewskim bądź republikańskim”.
Został skazany na karę śmierci. Pozostali podsądni zostali skazani na banicję…
Następnego dnia, 11.iii.1653 r., zaprowadzono go do publicznego parku w Clonmel. Tam ustawiono szafot. Jan uklęknął przed nim i podziękował Bogu za łaskę męczeństwa…
Ubrany miał być w swój franciszkański habit - ubranie, w którym się ukrywał, zostawił w swej celi więziennej: pod nim nosił lekki strój swego zakonu - „ze sznurem w pasie, sandałach na stopach, różańcem z boku. Po schodach [na szafot] wszedł z krucyfiksem w dłoni”…
Pozwolono mu powiedzieć parę słów do zgromadzonej gawiedzi. W krótkich słowach przemówił: „Uwięziony zostałem i skazany na śmierć tylko za to, że odprawiałem Najświętszą Ofiarę i udzielałem sakramentów świętych. Pozostańcie wierni religii waszych przodków”…
Został powieszony.
Pochowany został w kapitularzu, czyli miejscu zebrań zrujnowanego franciszkańskiego opactwa w rodzinnym Cashel, rozwiązanego, jeszcze za czasów Henryka VIII, przez protestanckich kolonistów, do którego zakonnicy wrócili w 1618 r. i który ponownie opuścili w rezultacie rzezi Cashel dokonanej w 1647 r. przez wspomnianego Murrough O'Briena, dziś już nieistniejącego. Na jego miejscu powstał później, na przełomie XVIII i XIX w., kościół pw. św. Jana Chrzciciela…
Część relikwii Jana przetrwała zawieruchy dziejowe i jest dziś przechowywana we franciszkańskim konwencie Dún Mhuire w Killiney (irl. Cill Iníon Léinín).
27.ix.1992 r. został beatyfikowany przez Jana Pawła II, wraz z 16 irlandzkimi ofiarami prześladowań angielskich, podczas uroczystej Mszy św. na Placu pw. św. Piotra (wł. Piazza San Pietro) w Watykanie…
Papież mówił wówczas:
„Religijne i polityczne zawirowania, których dziś beatyfikowani męczennicy byli świadkami, naznaczone były brakiem tolerancji ze wszystkich stron. Ich zwycięstwem było przyjęcie śmierci bez nienawiści w sercu. Żyli i umierali dla miłości. Wielu z nich publicznie wybaczyło wszystkich, którzy przyczynili się do ich męczeństwa.
Ofiara ich życia jest do dziś świadectwem próżności roszczeń o możliwości życia i budowania społeczeństwa bez integralnej wizji ludzkiego losu, bez odniesienia do powołania do wieczności, bez transcendencji. Męczennicy wołają do kolejnych pokoleń irlandzkich mężczyzn i kobiet: ‘Walczcie w dobrych zawodach o wiarę, zdobądźcie życie wieczne: do niego zostaliście powołani […] zachowujcie przykazanie nieskalane, bez zarzutu aż do objawienia się naszego Pana, Jezusa Chrystusa’1 Tym 6, 12, 14”.
Pochylmy się nad słowami Ojca św. Jana Pawła II z Mszy św. beatyfikacyjnej, 27.ix.1992 r., w Watykanie (po włosku i angielsku):
Popatrzmy na krótki film o wizycie św. Jana Pawła II w Irlandii w ix.1979 r.:
Popatrzmy na mapę życia błogosławionego:
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
angielskich:
norweskich:
włoskich: