25 męczenników Cristeros
tutaj

św. MATEUSZ CORREA y MAGALLANES
1866, Tepechitlán – ✟ 1927, Durango
męczennik

patron: Meksyku, diecezji Durango

wspomnienie: 6 lutego

wszyscy nasi święci
tutaj

Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych ze świętym:

Mateusz (hiszp. Mateo) Correa y Megallanes urodził się 23.vii.1866 r. w Tepechitlán, w stanie Zacatecas, w północno–środkowym Meksyku, ok. 700 km na północny–zachód od stolicy, miasta Meksyk, i ok. 160 km na północ od Guadalajary, drugiego największego miasta państwa.

Pochodził z ubogiej rodziny Rafaela Correa i Concepción Magallanes. Miał cztery siostry.

W jego dzieciństwie rodzina często przemieszczała się, zapewne w poszukiwaniu pracy. Uczył się więc w szkole w mieście Jerez de García Salinas w rodzinnym stanie, a potem w Guadalajara w sąsiadującym stanie Jalisco, gdzie rodzina mieszkała przez 3 lata.

Był zdolnym dzieckiem i dzięki temu 12.i.1881 r. przyjęty został do niższego seminarium–gimnazjum w stolicy rodzinnego stanu, w mieście o tej samej nazwie — Zacatecas, założonym w XVI w, jednym z centrów wydobycia srebra, a jednocześnie siedzibie diecezji Zacatecas, należącej podówczas do metropolitalnej archidiecezji Guadalajara. Nie musiał płacić czesnego ale w zamian pomagał jako woźny w budynku uczelni. Po pewnym czasie uzyskał stypendium, pokój w domu akademickim i mógł podjąć studia teologiczne w wyższym seminarium duchownym…

W Zacatecas też, zapewne w katedrze pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (hiszp. de la Asunción de María de Zacatecas), jednym z najwspanialszych przykładów sztuki barokowej w Meksyku, 20.viii.1893 r., przyjął święcenia kapłańskie. Ordynariuszem diecezji był wówczas franciszkanin, bp Bonawentura od Przeczystego Serca Maryi (hiszp. Buenaventura del Purísimo Corazón de María) Portillo y Tejeda (1827, Teocaltiche – 1899, Zacatecas).

Po święceniach skierowany został do posługi na terenie archidiecezji Durango, zaledwie dwa lata wcześniej wyłączonej z archidiecezji Guadalajara i wyniesionej do pozycji metropolitalnej, ze stolicą w mieście o tej samej nazwie — Durango (w federalnym stanie Durango). Dane mu było w niej i diecezji Zacatecas posługiwać do końca życia…

Mszę prymicyjną odprawił 1.ix.1893 r. w Fresnillo, centrum wydobycia srebra, gdzie w miejscowym sanktuarium Plateros (hiszp. Santuario de Plateros) oddawana jest cześć cudownemu, srebrnemu, pochodzącym z lat 1690. krucyfiksowi Chrystusa Rzemieślników w Srebrze oraz niezwykłemu Świętemu Dzieciątku z Atocha (hiszp. Santo Niño de Atocha), w ramionach Swej Matki, Madonny z Atoha — obiektów szczególnego kultu nie tylko mieszkańców stanu Durango…

Jako wikariusz często zmieniał parafie, co sprawiło, iż wśród znajomych nadano mu przydomek „El Correlón” (pl. „przemieszczający się”). Przebywał na hacjendach (siedzibach posiadłości ziemskich), takich jak hacjenda Mezquite, hacjenda Trujillo — obie w pobliżu Fresnillo, hacjenda San Miguel w pobliżu Valparaiso, niewielkiego miasteczka w rodzinnym stanie Zacatecas. Był wikariuszem w gminie Mazapil, w stanie Zacatecas.

Wreszcie w 1898 r. został proboszczem parafii w Concepción del Oro, stolicy wiejskiej gminy (hiszp. municipios) o tej samej nazwie, w północnej części stanu Zacatecas. Tam m.in. udzielił pierwszej Komunii św. Michałowi Augustynowi Pro (1891, Guadalupe – 1927, miasto Meksyk), który miał później, kilka miesięcy po Mateuszu, ponieść śmierć męczeńską i być także wyniesionym do chwały ołtarzy jako błogosławiony; a także ochrzcić jego brata, Huberta (hiszp. Humberto), który również stał się ofiarą lewackiego szaleństwa…

W 1908 r. objął inne probostwo w archidiecezji Durango: parafię w miejscowości Colotlán w stanie Jalisco.

Został wówczas opiekunem miejscowego oddziału największej dziś na świecie katolickiej organizacji świeckiej o charakterze charytatywnym, Zakonu Rycerzy Kolumba, członkiem tzw. Rady 2140 w Zacatecas.

Tam też doścignęła go rewolucja meksykańska, u podłoża mająca rzeczywiste nierówności społeczne Meksyku — co m.in. sprawiło, że doprowadzono do parcelacji ziemi i z czasem zniknięcia wspomnianych hacjend: większość popadła w ruinę, część przejęta została przez wsie — ale inspirowana przez masonerię.

Po obaleniu w 1911 r. w narodowym postaniu dyktatora, Józefa od Krzyża Porfiriona (hiszp. José de la Cruz Porfirio) Díaza y Mori (1830, Oaxace – 1915, Paryż), i objęciu władzy przez Franciszka (hiszp. Francisco) Indalesio Madero y Gonzáleza (1873, Parras – 1913, Ciudad de México), zaczęła się destabilizacja kraju, chaos polityczny i przewroty wojskowe. Najpierw zbuntowali się chłopi, potem wojskowi. W 1913 r. Madero został obalony przez Józefa Wiktora (hiszp. José Victoriano) Huerta y Márqueza (1850, Colotlán – 1916, El Paso) i zamordowany. Dyktatorskie zapędy Huerty wywołały z kolei sprzeciw chłopskiej partyzantki Emiliana (hiszp. Emiliano) Zapaty y Salazara (1879, Anenecuilco – 1919, Morelos) i Pancho Villi (1878, Hacienda de Río Grande – 1923, Parral), oraz liberałów Wenustiana (hiszp. Venustiano) Carranza y Garza (1859, Cuatro Ciénegas – 1920, Veracruz).

Kraj pogrążył się w terroryzującym kraj chaosie, w dużej mierze o charakterze bandyckim. Charakteryzowała go również coraz bardziej zaostrzająca się polityka antykościelna. Mnożyły się ataki na klasztory, dewastowano i rabowano kościoły…

W 1917 r. powstała jawnie antykatolicka nowa konstytucja. Księżom zabroniono publicznych nabożeństw (art. 24), konfiskowano posiadane przez kościoły nieruchomości (art. 27), upaństwowiono katolickie szkoły (art. 3), zakazano nowych święceń, księży pozbawiono prawa wyborczego, zabroniono nosić sutann i komentować sytuację polityczną (art. 130). Zakazano im sprawowania nabożeństw w małych wioskach, nakazując przeniesienie do miast. Zakazano używania konfesjonałów, przebywania świeckich na plebaniach.

Wówczas Mateusz schronił się w dużym mieście León, w stanie Guanajuato. Po pew­nym czasie, gdy sytuacja się czasowo uspokoiła powrócił jednakże do rodzinnych diecezji i potajemnie posługiwał w kilku wiejskich parafiach, m.in. w gminie Noria de Ánge­les (stan Zacatecas), Huejúcar (stan Jalisco), Guadalupe (stan Zacatecas), Tlaltenango de Sánchez Román (Zacatecas).

W 1923 r. powrócił do Colotlán, gdzie oprócz posługi duszpasterskiej pełnił także funkcję rektora filli seminarium duchownego diecezji Durango.

Niebawem wszelako kolejne niepokoje wstrząsnęły Meksykiem…

Nowy, wybrany w 1924 r., prezydent, Franciszek Plutarch (hiszp. Francisco Plutarco) Elías y Campuzano zwany Elías Calles (1877, Guaymas – 1945, Meksyk) — mason 33‑stopnia, wielbiciel Lenina i Trockiego, przywódców zbrodniczej rosyjskiej „rewolucji” zwanej „październikową” (nie powinno więc dziwić, że ten drugi, gdy rosyjscy mafiosi pokłócili się, na emigrację udał się właśnie do Meksyku), wspiera­ny m.in. przez amerykański Ku Klux Klan — który sam o sobie miał mówić, że jest „osobistym wrogiem Boga” i „antychrystem”, zapowiedział otwarcie, że chce zniszczyć Kościół katolicki…

Swą „misję” rozpoczął od prowokowania katolików, a kończył ich rzezią…

W 1926 r. jego lewacki i masoński rząd, wspierany przez rosyjski reżim komunistyczny (poprzez jego ambasadora) — Meksyk był pierwszą próbą eksportu rosyjskiej rewolucji na kontynent amerykański — wydał dekret nakazujący księżom opuszczenie parafii wiejskich i przeniesienie do miast. Budynki kościelne miały przejść, w akcie czystego rabunku, na własność państwa.

Rząd wydalił ok. 200 zagranicznych księży, posługujących w Meksyku. Zamknął religijne instytucje, konwenty, klasztory, szkoły i domy opieki prowadzone przez Kościół. Zamknął przyszpitalne kaplice. Ponad 2,000 księży zabroniono wykonywania posługi duszpasterskiej…

Poza włączeniem całej biurokratycznej i prawnej struktury państwa w walkę z Kościołem rozpoczęto też zmasowaną akcję propagandową, połączoną z bezczeszczeniem kościołów, profanacją Najświętszego Sakramentu, uprawianiem orgii w czasie parodiowanych Mszy św. i głoszeniem bluźnierczych kazań. Organizowano specjalne stowarzyszenia antykościelne, które, dysponując zasobami ok. 50 zrabo­wanych drukarni, szerzyły pisma demoralizujące i antyreligijne.

Masońska polityka spowodowała reakcję, początkowo o charakterze pokojowym. Biskupi, nie chcąc stać się niewolnikami państwa, po konsultacji z papieżem Piusem XI (1857, Desio – 1939, Watykan), ogłosili, że od 1.viii.1926 r. wszystkie kościoły w Meksyku zostaną zamknięte. Msze św. odprawiane miały być tylko w prywatnych domach…

Kościół zszedł ‑ dosłownie ‑ do katakumb.

Ale wkrótce pokojowy protest zmienił charakter. 3.viii.1926 r. ok. 400 osób zabarykadowało się w kościele pw. Matki Bożej z Guadalupe w Guadalajarze. Federalne wojska rządowe otworzyły ogień. Zginęło 18 osób, a 40 zostało rannych.

Wówczas, manifestem „A la Nación” (pl. „Do narodu”), ogłoszono powstanie. Naprzeciw wojskom rządowym, uzbrojonym w strzelby i karabiny, stanęli meksykańscy wieśniacy — w znacznej większości katolicy — uzbrojeni w kamienie i widły. Zawołaniem powstańców stał się okrzyk „Viva Cristo Rey! Viva la Virgen de Guada­lupe!” (pl. „Niech żyje Chrystus Król, niech żyje Niepokalana Matka Boża z Guadalupe!”). Cichego poparcia udzielili niektórzy biskupi…

Rozpoczęło się tzw. powstanie Cristeros.

Na początku 1926 r., gdy ukazał się dekret rządu Callesa nakazującego księżom opuszczenie parafii i przeniesienie do miast, Mateusz został proboszczem w Valparaiso, gdzie niegdyś był wikariuszem.

2.iii.1926 r. pojawił się tam wyższy wojskowy, podejrzewany później o popełnienie wielu zbrodni i masakr, niejaki gen. Eulogio Ortiz (ur. 1890, San Luis Potosí – zm. ?, Querétaro), zwany „El Cruel” (pl. „Okrutnik”). Przechwycono mianowicie napisany przez lokalnych młodych działaczy Akcji Katolickiej (ich aktywność wynikała także z tego, iż na tronie Piotrowym zasiadał wówczas Pius XI, zwany wszak „papieżem Akcji Katolickiej”) manifest protestujący przeciwko wprowadzanemu przez Callesa dekretowi. Zbierano podpisy pod petycją żądającą wycofania dekretu. Ortiz nakazał aresztowanie młodych ludzi i sprowadził pod strażą obu kapłanów, odchodzącego proboszcza J. Rudol­fa (hiszp. Rodolfo) Arroyo i nowego, Mateusza. Przedłożył im manifest, na co ks. Arroyo poinformował, że Mateusz nie miał z nimi nic wspólnego, bo dopiero do Valparaiso przybył. Mimo to Ortiz zażądał, by obaj księża pojawili się w Zacatecas, gdzie zagnano aresztowanych, na rozprawę.

Udali się tam pieszo. Dotarli po dziewięciu dniach. Tam, niespodziewanie dla Ortiza, sędzia, nie mogąc dostrzec żadnego przewinienia, zwolnił ich. Zwolnił także młodych działaczy katolickich.

„El Cruel” nie zapomniał upokorzenia. Gdy więc Mateusz wrócił do Valparaiso zaczął otrzymywać groźby, włącznie z groźbami śmierci. Powiadomił o tym ordynariusza diecezji Zacatecas, bpa Ignacego (hiszp. Ignacio) Placencia y Moreira (1867, Zapopán – 1951, Zacatecas), który przestrzegając go i radząc mu odsunąć się na pewien czas od parafii jednocześnie udzielił mu swego błogosławieństwa. Musiał opuścić plebanię ale parafii nie opuścił. Przygarnęli go parafianie i znalazł przytułek w prywatnych mieszkaniach.

Trzykrotnie go zatrzymywano, za każdym razem na krótko. Mimo ustawicznego nękania dalej prowadził tajną posługę, ewangelizując głównie wśród ludzi ubogich.

Kolejny raz zatrzymany został 30.i.1927 r. przez oddział federalnego wojska, dowodzony przez niejakiego mjr Józefa (hiszp. José) Contreras, gdy udawał się z Najświętszym Sakramentem i z posługą sakramentu namaszczenia. Został rozpoznany i zdradzony przez jednego z parafian, niejakiego Józefa od Wcielenia (hiszp. José Encarnación) Salas…

Odpoczywał wówczas w hacjendzie San José de Yanetes (San José de Llanetes, ok. 40 km od Valparaiso), na zaproszenie jej właściciela, Józefa Marii (hiszp. José María) Miranda. I tam właśnie jeden z sąsiadów, niejaki Eleutrio Garica, właściciel rancza „Las Mangas” (niedaleko hacjendy de Sauceda) poprosił go o przybycie i udzielenie posługi jego matce.

Udał się tam wraz z Józefem Marią Mirandą, jego samochodem. Po drodze zostali zatrzymani.

Żołdacy zawieźli ich najpierw z powrotem do hacjendy San José de Yanetes, gdzie w tamtejszej kaplicy Mateuszowi udało się sporzyć Najświętszy Sakrament, nie chcąc zostawiać Go na pastwę losu. Następnie, pod zarzutem udziału w powstaniu Cristeros, obu zawieziono do więzienia w Zacatecas.

Stamtąd Mateusz wysłał ostatni list do siostry, w którym pisał:

„Czas cierpienia dla Chrystusa, który dla nas poniósł śmierć, właśnie nadszedł”…

Po dwóch dniach, 1‑3.ii.1927 r., przewieziono go, wraz z Józefem Marią Mirandą, pociągiem do więzienia w Durango.

Tam 5.ii.1927 r. komendant „El Cruel” Ortiz poprosił go o wysłuchanie spowiedzi kilku ze skazanych na karę śmierci partyzantów ruchu Cristeros. Mateusz zgodził się.

Po wysłuchaniu spowiedzi gen. Ortiz nie zostawił go wszelako w spokoju. Zażądał od niego wyjawienia informacji, które usłyszał w czasie udzielania sakramentu skazańcom. Mateusz odmówił. Wówczas gen. Ortiz wyciągnął pistolet i skierował go w głowę kapłana…

Mateusz pozostał niewzruszony. Miał spokojnie powiedzieć: „Tak, możesz strzelić. Ale nie zapominaj, że ksiądz nie może wyjawić tajemnicy spowiedzi. Jestem gotów na śmierć”…

Żołdacy, którzy obecni byli przy rozmowie, zapamiętali także dalszą krótką wymianę zdań:

Gen. Ortiz — „Mówiłem ci, klecho, żebyś nie wracał do Valparaiso. Zignorowałeś mnie i teraz pójdziesz do piachu”

W rzeczywistości przedstawiciel władzy używał języka lumpów (skąd my to znamy…), dlatego dosłowne tłumaczenie pominiemy…

Mateusz — „Ze mną możesz zrobić co chcesz, ja wypełniałem swoją misję. Ale proszę o miłosierdzie dla mego przyjaciela, który ma kilkoro dzieci”.

Gen. Ortiz — „Obaj pójdziecie do piachu”.

Mateusz — „Wierzę, że będę pierwszy przed obliczem Boga i wiem, że nic się dziś nie stanie memu przyjacielowi”.

O świcie następnego dnia, 6.ii.1927 r., z rozkazu gen. Ortiza został wyprowadzony z więzienia i popędzony w stronę znajdującego się za miasteczkiem cmentarza. Tam, przed jego murem, został rozstrzelany — zamordowany strzałem w głowę…

Tego samego dnia niespodziewanie Józef Maria Mirango został zwolniony…

Ciało Mateusza porzucono wśród na polu, wśród wysokich traw. Trzy dni później zostało odnalezione przez wracającego do domu niejakiego Józefa Marię (hiszp. José María) Martíneza. Było w stanie nienaruszonym, mimo iż Meksyk leży wszak w pasie tropikalnego klimatu… Józef Maria powiadomił o fakcie odnalezienia władze administracyjne. Gdy na miejscu pojawili się okoliczni mieszkańcy sprowadzeni żołdacy zdołali już zwłoki pochować w świeżym grobie, kilka metrów od miejsca porzucenia. Tylko zakrwawiony kapelusz kapłański zdradzał miejsce pochówku…

Rok później, 8.v.1928, szczątki Mateusza zostały przeniesione do katedry w Durango, bazyliki mniejszej pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (hiszp. Inmaculada Concepción).

Powstanie Cristeros, w którym wzięły udział dziesiątki tysięcy katolików, w tym ok. 25,000 kobiet — żadna z nich nie zdradziła! — zakończyło się w 1929 r., po porozumieniu zawartym przez biskupów z rządem. Powstańcy, zwycięzcy militarnie, pokornie poddali się. Rząd nie okazał miłosierdzia: przywódcy zostali rozstrzelani, wojsko wymordowało ponad 5,000 powstańców.

Kościoły otwarto, ale w 1932 r. tam, gdzie uprzednio posługiwało 4,500 kapłanów, pozostało tylko 334… 17 stanów było nadal pozbawione duszpasterzy…

A nad buntem na wiele dziesięcioleci zawisła zasłona milczenia…

Kościół wszelako nie zapomniał i 22.xi.1992 r., w watykańskiej bazylice papieskiej pw. św. Piotra (wł. Basilica Papale di San Pietro), Mateusza beatyfikował, w gronie 25 męczenników powstania Cristeros, św. Jan Paweł II (1920, Wadowice – 2005, Watykan).

św. Jan Paweł II mówił wówczas:

„[Wyniesieni na ołtarze] męczennicy […] przyjęli śmierć, ogłaszając publicznie swoją wierność Ewangelii i wybaczając prześladowcom. Wielu z nich w godzinie najtrudniejszej próby wołało: ‘Niech żyje Chrystus Król i Dziewica z Guadalupe!’ […]

W czasach ciężkich prób […] męczennicy ci potrafili dochować wierności Chrystusowi, swoim wspólnotom kościelnym i wielkiej tradycji katolickiej narodu meksykańskiego. Z niewzruszoną wiarą uznali Jezusa Chrystusa za jedynego Władcę”.

Antykatolickie zapisy z meksykańskiej konstytucji były jeszcze wówczas w mocy. Zostały usunięte dopiero w 1998 r.…

Kanonizowany został, w gronie 25 męczenników powstania Cristeros, 21.v.2000 r. na Placu św. Piotra (wł. Piazza San Pietro) w Watykanie, przez tegoż św. Jana Pawła II.

św. Jan Paweł II uzupełniał wówczas:

„[Męczennicy meksykańscy] są dzisiaj wzorem dla całego Kościoła, a zwłaszcza dla społeczeństwa meksykańskiego”.

Dziś relikwie Mateusza przechowywane są w kaplicy pw. św. Jerzego Męczenni­ka (hiszp. San Jorge Mártir) w katedrze w Durango…

Popatrzmy na dwie etiudki o św. Mateuszu Correa y Magallanes (po hiszpańsku):

Posłuchajmy współczesnej pieśni poświęconej św. Mateuszowi Correa y Magallanes:

Spójrzmy też na krótką prezentację męczenników meksykańskich:

Popatrzmy na cztero–częściowy film o męczennikach meksykańskich (po hiszpańsku)):

oraz nieusamowity film–komentarz o powstaniu Cristeros (po angielsku):

Na koniec posłuchajmy współczesnej pieśni (na melodię „Barki”) o meksykańskich świętych:

Pochylmy się nad słowami Ojca św. Jana Pawła II ze Mszy św. beatyfikacyjnej 22.xi.1992 r. w Watykanie (po włosku):

• Watykan

a także nad słowami Ojca św. Jana Pawła II ze Mszy św. kanonizacyjnej 21.v.2000 r. w Watykanie (po angielsku):

• Watykan

Popatrzmy na mapę życia błogosławionego:

Opracowanie oparto na następujących źródłach:

polskich:

• Wikipedia.pl

angielskich:

• SQPN
• Wikipedia.en

hiszpańskich:

• Watykan
• Dicionário de História Cultural da Igreja na América Latina
• Santos Mexico
• Museo de los Caballeros de Colón
• Arquidiocesis de Puebla
• Santuario Mártires de Christo
• www.oremosjuntos.com
• Wikipedia.es

norweskich:

• Den Katolske Kirke

włoskich:

• Santi e Beati