Wstęp

Oszacowanie liczby ofiar Genocidum Atrox, ludbójstwa popełnionego przez Ukraińców na Polakach w czasach II wojny światowej (i w ciągu kilku lat po zakończeniu działań zbrojnych) od lat stanowiło spory problem dla badaczy. Po pierwsze dlatego, że zbrodnie miałby miejsce głównie w latach 1943‑5, a zatem latach załamywania się potęgi niemieckiej na wschodzie, kontrofensywy rosyjskiej oraz przesuwania się frontu przez ziemie objęte ludobójstwem. Po wtóre dlatego, że ofiarami by głównie mieszkańcy obszarów wiejskich, niejednokrotnie z rodzin niepiśmiennych, a ci co przeżyli zmuszeni zostali do opuszczenia miejsc zbrodni i rozproszyli się na terytorium zarządzanej przez Rosjan polskiej republiki prl. Dodajmy do tego fakt, że większość ofiar stanowiły kobiety i dzieci — duża część mężczyzn z polskich rodzin została albo zamordowana przez Rosjan w latach 1939‑41, zesłana na Syberię bądź do rosyjskich obozów koncentracyjnych Gułag, wcielona — poczynając od 1944 r. — do wojska rosyjskiego, albo wstąpiła do partyzantki. Po trzecie większość obszarów objętych ukraińskim ludobójstwem znalazła się — po 1944/5 r. — pod okupacją rosyjską, a polscy mieszkańcy tych ziem zostali deportowani na zachód, do prl. Badania miejsc zbrodni, w tym ekshumacje ofiar, były poza zasięgiem możliwości ocalałych. Po czwarte wreszcie decydenci tego świata — głównie Rosjanie — świadomie, jak się wydaje, podjęli decyzję o zaciąnięciu zasłony niepamięci na tych wydarzeniach. Były one dla wszystkich niewygodne…

To ukazuje skalę trudności w ocenie rozmiaru ukraińskich zbrodni (skala polskiej odpowiedzi jest łatwiejsza do oceny, bowiem miała miejsce na terenie zachodnich rubieży obaszaru objętego Genocidum Atrox, które po II wojnie światowej weszły w skład rosyjskiej republiki prl, a tam mimo wszystko dostęp do źródeł był łatwiejszy). Niniejszy portal podejmuje wszelako próbę jego oszacowania.

Brak precyzji w źródłach

Określenie skali ludobójstwa opiera się na szacunkach ilości ofiar każdego z wydarzeń, opisanego w na tym portalu. Opisy zaś zawierają cytaty zarówno z prac naukowych, amatorskich opracowań (głównie zebranych przez p. Stanisława Żurka), jak — i to jest główne źródło informacji — wspomnień ocalałych. Te wspomienia traktowane są jako fundamentalne źródło wiedzy dlatego, że nie ma możliwości przeprowadzenia badań na miejscu wydarzeń, dokonania ekshumacji.

Dla wszystkich pracujących ze źródłami oczywiste jest, że podstawową trudność w ocenie wiarygodności wspomnień stanowi niejasność, brak precyzji, wypowiedzi. Tak też jest z wypowiedziami ocalałych z Genocidum Atrox. Trzeba było przyjąć jakieś założenia i tak też uczyniono.

Po pierwsze ilość ofiar ukazana została w dwóch kategoriach — wynikających ze źródeł — i.e. wielkości minimalnej i wielkości maksymalnej.

Tam, gdzie źródła zawierają precyzyjne dane dotyczące ofiar danego wydarzenia, sprawa jest prosta. Tam wszelako, gdzie opisujący stosuje określenia w postaci liczebników nieokreślonych, należało zastosować wielkości przybliżone.

Tak też — i to po drugie — uczyniono. Poniższa tabelka wyjaśnia je zastosowane przybliżenia dla konkretnie stosowanych liczebników nieokreślonych:

Ilość ofiar konkretnych wydarzeń

W przypadku, gdy istnieje kilka wspomnień dotyczących konkretnego wydarzenia, różniących się szacunkami ilości ofiar, jako wielkość minimalną przyjęto najmniejszą z liczbę zawartą we opisach. Podobnie w przypadku wielkości maksymalnej — jest nią maksymalna liczba cytowana w określonych źródłach.

Sumaryczna ilość ofiar w konkretnej miejscowości

Ilość ofiar dla konkretnej miejscowości nie jest prostą sumą ilości ofiar konkretnych wydarzeń (relacji), które dotyczą danej miejscowości.

Po pierwsze ilość ofiar rozbita jest na kategorie zależne od narodowości sprawców i narodowości ofiar — patrz wyjaśnienia ogólne — TUTAJ.

Po wtóre aliści zależy również od obszaru, którego dotyczy konkretne wydarzenie (relacja) i którego dotyczą jego odnotowane ofiary. Obszar bowiem mógł obejmować nie tylko daną miejscowość, ale i miejscowości sąsiednie. Wówczas szacunkowa ilość, którą przyjętą w wyliczeniu sumarycznej ilości ofiar dla danej miejscowości, zależy od relacji między miejscowościami, których dotyczy dane wydarzenie. Poniższa tabelka wyjaśnia przyjęte założenia:

gdzie N^min i N^max odpowiednio: minimalna i maksymalna ilość ofiar wydarzenia.

Sumaryczna ilość ofiar Genocidum Atrox

Ogólna ilość ofiar ludobójstwa Genocidum Atrox — podana m.in. u góry wyświetlanej strony, w jej prawej części, jest prostą sumą ofiar dla każdego z wydarzeń (relacji) objętych niniejszym opracowaniem, w rozbiciu na kategorie zależne od narodowości sprawców i narodowości ofiar.