W walce z UPA poległo 3 Polaków, lat 19 — 21.

źródło: Żurek Stanisław, „75. rocznica ludobójstwa – grudzień 1943”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

Ukraińcy zamordowali na drodze Franciszka Tarneckiego.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – rok 1943 czerwiec oraz I półrocze”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

Bojówki UPA z sąsiednich wsi Kotów i Moszczenica zamordowały 37 osób, a 11 zginęło w podjętej przez Polaków obronie.

„Pierwszą ofiarą upowców był Franciszek Tarnecki, zamordowany na drodze w czerwcu 1943 r. Od tego czasu w obawie przed napadem Ukraińców mieszkańcy wystawiali nocne warty i patrole.

W nocy z 4 na 5 lipca 1943 roku bojówki UPA z sąsiednich wiosek Kotów i Moszczenica zaatakowały wieś przy użyciu karabinów, broni maszynowej i rakiet zapalających. Zaatakowano najpierw przysiółek Chomickie, zagrody Jana Śliwińskiego i Floriana Kownackiego.

Ludność była zaskoczona, co wywołało panikę i początkowo ułatwiło działanie upowcom. Jednakże 7–osobowa grupa stawiła opór (komendantem samoobrony był Alfons Babiński) strzelając z karabinów i po pewnym czasie liczba obrońców wzrosła do 20 mężczyzn.

Walka z napastnikami umożliwiła wielu mieszkańcom ucieczkę. Część budynków została spalona. Ocalał przysiółek Zagrobla, gdzie zorganizowano obronę  […]

O epizodach z napadu na Wólkę Kotowską, Zofia [Bamberska z domu Sewruk] dowiedziała się od swojej ciotki, która przeżyła napad i widziała te wydarzenia ukryta w zaroślach  […]

W opisie z napadu na Wólkę Kotowską podana jest data 4/5 lipca. Pani Zofia podaje datę 11 lipca 1943, niedziela o godz. 4.00:  […]

«Napady Ukraińców zaczęły się wiosną i latem 1943 roku  […]

Na pewno był początek lipca. Przyszli nad ranem z kierunku północnego. Mieszkańcy mimo ostrzeżeń dali się zaskoczyć. Zabudowania były podpalane snopkami zboża które, stało już w kopkach wokół gospodarstw.

Irena Kownacka miała 19 lat. Uciekała przed upowcem. Dogonił ją i przyparł do brzozy, zadając ciosy chyba tępym nożem. Broniła się i zasłaniała rękoma. Otrzymała 35 ran, wypłynęła opłucna. Została zoperowana w niemieckim szpitalu wojskowym w Ołyce. Przeżyła. Jej brat, Stanisław Kownacki pilnował w nocy gospodarstwa. Miał karabin, ale bez naboi. Po napadzie zeskoczył ze strychu i zaczął uciekać. Dogonił go w zbożu banderowiec na koniu, przewrócił tratując koniem i dobił siekierą. W Wólce Kotowskiej w czasie napadu tylko z rodzin Kownackich i Bernackich, zginęło 17 osób. Pochowani zostali we wspólnej mogile na podwórzu spalonego gospodarstwa obok zagrody Kownackich. Felczerowi Wilkowi żywcem wydłubano oczy.

Krzyki mordowanych, odgłosy rzezi były dobrze słyszane, a łuny pożarów widoczne w Adamowie»  […]

W Wólce Kotowskiej zastrzeleni lub zamordowani w bestialski sposób zostali:

— Franciszka Babińska z d. Konefał lat 70

— Zofia Bernacka z d. Gal, córka Mikołaja i Julii, lat około 60 (zamordowana została przez Mikołaja Sawczuka z Moszczanicy, który podczas napadu również ciężko zranił bagnetem córkę Zofii — Alfredę. Upowiec Mikołaj Sawczak został zastrzelony kilka dni po morderstwie w Wólce Kotowskiej, gdy rabował miód z pasieki Antoniego Bernackiego). Zofia została pochowana na cmentarzu w Ołyce.

— Antoni Bernacki 'Antoch' syn Michała i Marii, lat 73, członek samoobrony, wdowiec (pochowany został na cmentarzu w Ołyce)

— Michał Bernacki, syn Antoniego, członek samoobrony

— Piotr Bernacki 'Penio'

— Edward Bojkowski, lat około 60 oraz jego żona Leontyna (Leokadia?), lat 42

— Kornelia Burzyńska

— Leon Kownacki, lat 56, jego żona Zofia oraz troje dzieci do lat dziesięciu

— Aleksandra Kownacka, wdowa lat 33 i trójka jej dzieci

— Stanisław Kownacki syn Floriana, lat 17, członek samoobrony

— Florian Kownacki lat 54

— Zdzisław Kownacki

— Kubryn, nadleśniczy lat 50

— Luba Kubryn z córką

— Franciszek Sawicki lat 68

— Józefa Szter (Strer?) wraz z pięcioosobową rodziną

— Jan Śliwiński lat 41, członek samoobrony, jego żona oraz trójka dzieci

— Józef Śliwiński ojciec Jana lat 68

— Józef Wąsowicz, szewc, lat około 70, członek samoobrony 'Organista' — żona oraz syn Mieczysław

— Jan Wilk, felczer, lat 65, członek samoobrony, pochowany został w pobliżu wiejskiego krzyża

— Bronisław Wąsowicz, był sparaliżowany, lat 62

— Bronisław Wysocki, lat 48

Ocalała z pogromu ludność ukrywała się przez kilka dni po polach i lasach  […] [Niektórzy] uciekli na dworzec do Ołyki  […] W międzyczasie nawiązano kontakt z placówkami samoobrony w Przebrażu w gm. Trościaniec i w Rafałówce w gm. Kiwerce i przy pomocy tych placówek 8 i 9 lipca 1943 r. wszyscy ewakuowali się do Przebraża i Rafałówki. Stamtąd część ludzi wyjechała do Łucka i Kiwerc, a część z powodu tragicznych warunków bytowania, zgłosiła się dobrowolnie do wyjazdu na roboty do Niemiec. [M.in.] Na roboty do Niemiec zostali wywiezieni Sewrukowie  […]

Po opuszczeniu wioski przez mieszkańców zagrody w Zagrobli były wykorzystywane jako kwatery przez partyzantów radzieckich. Zostały zniszczone przez żołnierzy węgierskich stacjonujących w Ołyce jesienią 1943 r., pilnujących stacji pomp i torów kolejowych”.

źródło: Żurek Stanisław, „75 rocznica ludobójstwa – lipiec 1943 rok”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: Maksymium Marian, „Wieś Wólka Kotowska”; w: portal: Strony o Wołyniu — internet: wolynskie.pl [dostępny: 2022.04.06]

Ukraińcy zamordowali 16‑letniego Alfreda Wysockiego, który wybrał się z Rafałówki zobaczyć swój dom rodzinny.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]