Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
LUDOBÓJSTWO dokonane przez UKRAIŃCÓW na POLAKACH
Opisy zbrodni (dane za okres 1943–1947)
Zbrodnie
Sprawcy:
Polacy
Ofiary:
Ukraińcy
Ilość ofiar:
min.:
55
max.:
55
Sprawcy:
Ukraińcy
Ofiary:
Polacy
Ilość ofiar:
min.:
109
max.:
109
wydarzenia
nr ref.:
10085
data:
1944.09–1945.06
(jesień 1944/wiosna 1945)
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wojtkowa
Zbrodnie dokonane przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej na ukraińskiej ludności cywilnej na posterunku milicji w Wojtkowej w okresie od jesieni 1944 do wiosny 1945.
Zabito tam około 40 osób, wiele przed śmiercią torturując.
źródło: „Zbrodnia w Wojtkowej”; w: portal: WikipediA — internet: pl.wikipedia.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
40
min. 40
max. 40
nr ref.:
12507
data:
1945.01–1945.03
(1. kwartał roku)
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wojtkowa
Fragment wyciągu z protokołu przesłuchania Iwana Domkowicza w dniu 20 lipca 1945 roku przez referenta SB‑OUN rejonu III w nadrejonie 'Chłodny Jar' Wołodymyra Chomy 'Karła' o mordzie członków posterunku MO w Wojtkowej na zaaresztowanych Ukraińcach z okolicznych wsi:
„Głównym organizatorem pogromu na ukraińską wieś Leszczawa był ksiądz rzymskokatolicki w Seńkowej [Nowosielc Kozickich] nazywający się Ryczan. Za jego też staraniem wyszło zarządzenie milicji o zniszczeniu krzyży pamiątkowych na mogiłach. Domagał się on, aby za jedną Polkę z Leszczawy Dolnej wystrzelać wszystkich zaaresztowanych Ukraińców na milicji w Wojtkowej. Komendant milicji w Wojtkowej postawił wszystkich więźniów w rząd i rozkazał milicjantom strzelać. Ponieważ nikt nie chciał strzelać, sam wystrzelał wszystkich własnoręcznie”.
źródło: Instytut Pamięci Narodowej IPN, w: Akta OAIPN Rz 072/1, Wyp. VII b (251), k. 99
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
1945 kwiecień 9 — Fragment protokołu przesłuchania aresztowanego Franciszka Trabendy, milicjanta z posterunku MO w Wojtkowej […] :
„Pytanie: — «Aresztowano Was za udział w grabieżach i zabójstwach ludności ukraińskiej we wsiach Leszczawa Górna i Grąziowa, opowiedzcie o swojej działalności».
Odpowiedź: — «Udziału w rabunkach i zabójstwach razem z milicją w wyżej wymienionych wioskach nie brałem. Byłem przydzielony na posterunku wsi Wojtkowa do ochrony komendanta Zarańskiego».
Pyt.: — «Organom śledczym wiadomo, że przy posterunku wsi Wojtkowa zabito kilka osób. Opowiedzcie, co to za ludzie i kto ich zabił?»
Odp.: — «Tak, przy posterunku Wojtkowa zabito sześciu Ukraińców. Trzech rozstrzelał komendant, resztę milicja — to znaczy my. Nazwisk rozstrzelanych ludzi nie znam».
Pyt.: — «Od kiedy pracujecie jako milicjant na posterunku Wojtkowa?»
Odp.: — «Jako milicjant na posterunku pracuję od listopada 1944 r.»
Pyt.: — «Ile razy wyjeżdżaliście w teren, celem grabieży ludności ukraińskiej?»
Odp.: — «Wyjeżdżałem wiele razy z komendantem posterunku lub z samymi milicjantami, w celu ściągnięcia podatków od Ukraińców. Zabieraliśmy konie, krowy, zboże i odzież».
Pyt.: — «Jeśli ściągaliście tylko od Ukraińców, to nie były to chyba podatki, tylko zwykła grabież ludności?»
Odp.: — «Tak, rzeczywiście, ściągaliśmy tylko z Ukraińców, to znaczy rabowaliśmy ich. Część zabranego dobytku odwoziliśmy do Przemyśla, resztę zabieraliśmy dla siebie»”.
źródło: „Leszczawa Górna”; w: Siwicki M., „Dzieje konfliktów polsko-ukraińskich”, w: Warszawa 1994, t. III, s. 240—241
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
6
min. 6
max. 6
nr ref.:
12509
data:
1945–1946
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wojtkowa
Wyciąg z opracowania statystycznego rejonowego referenta politycznego OUN o ukraińskich ofiarach formacji zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej w rejonie II nadrejonu 'Chłodny Jar' w Okręgu I Kraju Zakerzońskiego w latach 1945—1946 […] :
„PRZEMYSKIE II (region): […]
21. Wojtkowa — 8, […]
Postój, dnia 4.12.1946 r. B[ojczu]k”.
źródło: „Chołodnyj Jar' R.O. II. Statystyczni dani na deń 30 weresnia 1946 r.”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Rzeszów, w: Akta OAIPN Rz 072/1, t. 3, k. 120
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
8
min. 8
max. 8
nr ref.:
09848
data:
1945.04.28
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wojtkowa
Podczas napadu połączonych sotni UPA zamordowano 7 Polaków, między innymi: Kalinowski Antoni, Kalinowski Jan, Kalinowski Stanisław, zginęło też 12 milicjantów.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: /Ks.WP, w: , s. 306 — internet: rodaknet.com [dostępny: 2021.04.11]
W Wojtkowej napadnięto na polską szkołę i zamordowano nauczyciela Polaka, nazwiska nie pamiętam.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Konopelski Edward; w: „Gazeta Bieszczadzka”, w: nr 2/2005
źródło: Żurek Stanisław, „UPA w Bieszczadach”, w: wyd. II, wyd. Nortom, Wrocław 2010, s. 62
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
7
min. 7
max. 7
nr ref.:
10298
data:
1945.09.20
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wojtkowa
„20 września 1945 roku, podczas napadu bandy UPA na miejscowy posterunek MO poległo 12 milicjantów i zamordowano 20 osób cywilnych — Polaków:
Januszczak Jan, syn Franciszka, ur. 1926 r (MO),
Kalinowski antoni, syn Franciszka, ur. 1925 r. (MO),
Kalinowski Jan, syn Tadeusza, ur. 1920 r. (MO),
Kalinowski Stanisław, syn Teofila, ur. 1919 r. (MO),
Pawluk Zdzisław, syn Jana, ur. 1926 r. (MO),
Perlakowski Józef, syn antoniego, ur. 1923 r. (MO),
Rożyński Piotr5, syn Michała, ur. 1917 r. (MO),
Szeremeta Stanisław, syn Jakuba, ur.1901 r. (MO),
Wilczek Kazimierz, syn Jana, ur. 1902 r. (MO),
Kuźmiński Franciszek, (ORMO),
Sztockinger Wilhelm, (ORMO),
NN,
13 — 32. NN osoby cywilne — mieszkańcy Wojtkowej — zamordowani przez UPA.
Bandzie UPA nie udało się zdobyć posterunku, napastnicy zostali zmuszeni do wycofania się”.
.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – wrzesień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Siekierka Szczepan, Komański Henryk, Bulzacki Krzysztof, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939-1947”, w: Wrocław 2006, s. 144—145
Patrz: 29 września.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – wrzesień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
32
min. 32
max. 32
nr ref.:
10311
data:
1945.09.29
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wojtkowa
Upowcy napadli na posterunek MO i zabili 15 milicjantów oraz 20 cywilnych Polaków.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – wrzesień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Wyciślak Jan Lucjan
Inni: „W Wojtkowej 29 września 1945 sotnie «Burłaki» i «Łastiwki», które swoje bazy miały w okolicznych wsiach, dokonały napadu na miejscowy posterunek MO oraz Zarząd Gminy. Po długiej walce posterunek zdobyto i spalono. E. Ginalski podaje, że w napadzie UPA pod dowództwem Jarosława Hamiłki (prawdopodobnie agenta NKWD, pełniącego wówczas funkcje referenta gospodarczego okręgu OUN), zginęło 15 milicjantów i 20 wieśniaków. Witold Garbarczyk w swoich wspomnieniach zapisał, że w czasie napadu zginęło 35 Polaków, w tym 5 milicjantów. W meldunkach ukraińskich niekiedy podaje się datę napadu na 28 września 1945 r. Wg innych źródeł, banderowcy uprowadzili wówczas komendanta posterunku MO, a zastępcę plut. Wilczka zastrzelili. Ponadto zastrzelili 6 polskich mieszkańców Wojtkowej i spalili wszystkie budynki. Z kolei inne meldunki ukraińskie mówią, że 28 września 1945 r. sotnia «Burłaki» napadła na Wojtkową. Śmierć poniosło 12 milicjantów, a 2 uprowadzono do lasu. Ponadto zamordowano 7 mieszkańców wsi narodowości polskiej. Spalono budynki posterunku MO, poczty oraz wiele zabudowań wiejskich. Banderowcy zdobyli kilkanaście sztuk broni palnej, dużo amunicji i archiwum MO. Milicjantami prawdopodobnie byli zakonspirowani żołnierze rozwiązanego Zgrupowania AK «Warta». Sytuacja była na tyle poważna, że 30 września do Wojtkowej, wskutek błagań kilku mężczyzn, którzy udali się o pomoc po wymordowaniu i spaleniu wsi, przyjechało z Sanoka 3 czołgi z wojskiem i 60 konnych żołnierzy. Wieczorem żołnierze powrócili do Sanoka, obawiając się napadu. Wojtkowa została opuszczona. Ukraińscy mieszkańcy wsi uciekli do lasu. W drodze powrotnej, po drugiej stronie wzniesienia za Nowosielcami Kozickimi, od strony Ropienki i Wańkowej, banderowcy zaatakowali wycofujących się żołnierzy WP. Napastnicy po krótkiej walce się wycofali”.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – wrzesień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Zapałowski Andrzej, „Granica w ogniu”, w: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Muzeum Historii Ruchu Ludowego, Warszawa 2016, s. 217—218 — internet: ptg.edu.pl [dostępny: 2021.06.10]
20 września 1945 roku, podczas napadu bandy UPA na miejscowy posterunek MO poległo 12 milicjantów i zamordowano 20 osób cywilnych — Polaków: Januszczak Jan, syn Franciszka, ur. 1926 r. (MO), Kalinowski Antoni, syn Franciszka, ur. 1925 r. (MO), Kalinowski Jan, syn Tadeusza, ur. 1920 r. (MO), Kalinowski Stanisław, syn Teofila, ur. 1919 r. (MO), Pawluk Zdzisław, syn Jana, ur. 1926 r. (MO), Perlakowski Józef, syn Antoniego, ur. 1923 r. (MO), Rożyński Piotr, syn Michała, ur. 1917 r. (MO), Szeremeta Stanisław, syn Jakuba, ur.1901 r. (MO), Wilczek Kazimierz, syn Jana, ur. 1902 r. (MO), Kuźmiński Franciszek, (ORMO), Sztockinger Wilhelm, (ORMO), NN, 13 — 32. NN osoby cywilne — mieszkańcy Wojtkowej — zamordowani przez UPA. Bandzie UPA nie udało się zdobyć posterunku, napastnicy zostali zmuszeni do wycofania się.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – wrzesień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Siekierka Szczepan, Komański Henryk, Bulzacki Krzysztof, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939-1947”, w: Wrocław 2006, s. 144—145
W korespondencji listowej ze mną pan Tadeusz Markowicz stwierdził, że napad UPA na posterunek MO w Wojtkowej był jeden, 29 września 1945 roku. W trakcie tego napadu zginęło 4 milicjantów. Podał także, że upowcy wywieźli furmanką w kierunku na Turze (przysiółek Wojtkowej) kierownika szkoły pana Lachowicza, który już nie wrócił.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – wrzesień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: „list w archiwum S.Ż”
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
35
min. 35
max. 35
nr ref.:
10377
data:
1945.10.22
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wojtkowa
Podczas kolejnego napadu upowcy zamordowali 35 Polaków, w tym 20 cywili i 15 milicjantów. Inni: „Następny atak połączonych sotni UPA na wieś. Rozbicie posterunku MO, wrzucenie do ognia wziętych do niewoli rannych milicjantów. Spalenie wszystkich polskich zagród i zastrzelenie 20 Polaków”.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – październik 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Jan Lucjan Wyciślak, „Działania UPA - ofiary i wykonawcy” — internet: www.rodaknet.com [dostępny: 2021.04.11]
„22 października 1945 roku, nastąpił drugi atak bandy UPA w zwiększonej sile na posterunek MO. Napastnicy zdobyli posterunek. W obronie poległo 15 milicjantów, w tym dwóch rannych upowcy wrzucili żywcem do ognia. Spalono wszystkie polskie budynki i zamordowano 20 Polaków, których schwytano podczas ucieczki”. Podane jest jednak tylko 1 nazwisko zabitego: „Barna Włodzimierz, syn Piotra, ur. 1906 r. (MO)”
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – październik 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Siekierka Szczepan, Komański Henryk, Bulzacki Krzysztof, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939-1947”, w: Wrocław 2006, s. 145
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
35
min. 35
max. 35
nr ref.:
12508
data:
1946.10
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wojtkowa
Wyciąg z kartoteki referenta SB‑OUN w rejonie II nadrejonu 'Chłodny Jar' z 2 listopada 1946 r. o mordzie milicjantów z Wojtkowej na Ukraińcu Pawle Łysce z Wojtkowej:
„Tkacz Stepan — Wojtkowa, wsypał Pawła Łyskę na MO w Wojtkowej, że ten ma karabin. MO wymienionego zaaresztowało i w Wojtkowej rozstrzelało”.
źródło: „Pidozrili. Wypys z kartoteki”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Rzeszów, w: Akta OAIPN Rz 072/1, t. 25, k. 229
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
Autorzy niniejszego opracowania informują, że każda korespondencja wysłana na podany poniżej adres portalu Genocidium Atrox może zostać opublikowana — verbatim w całości lub części, wraz z podpisem — chyba że zawierać będzie explicite odnośne zastrzeżenie. Adres Emajl nie będzie publikowany.
Jeśli na Państwa urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlookopisane m.in. w Wikipedii — by skontaktować się z Kustoszem/Administratorem i wysłać korespondecję proszę spróbować wybrac link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
GENOCIDIUM ATROX: WOJTKOWA