Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
LUDOBÓJSTWO dokonane przez UKRAIŃCÓW na POLAKACH
Opisy zbrodni (dane za okres 1943–1947)
Zbrodnie
Sprawcy:
Ukraińcy
Ofiary:
Polacy
Ilość ofiar:
min.:
11
max.:
11
Sprawcy:
Polacy
Ofiary:
Ukraińcy
Ilość ofiar:
min.:
17
max.:
18
wydarzenia
nr ref.:
07633
data:
1944.07.22–1944.07.24
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wisłok Wielki
(leśniczówka)
W leśniczówce Wisłok Wielki nadleśnictwo Komańcza pow. Sanok został zamordowany wraz ze służącą przez UPA leśniczy Adam Chrzanowski, ur. 1910 r.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – lipiec 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Orłowski Edward, „Leśnicy, którzy ponieśli śmierć w latach wojny i prześladowań w okresie 1938-1949 na terenie Małopolski Wschodniej i powojennej Rzeszowszczyzny”; w: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie — internet: www.krosno.lasy.gov.pl [dostępny: 2021.01.29]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
2
min. 2
max. 2
nr ref.:
12503
data:
1945
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wisłok Wielki
Fragment wspomnień Mychajły Fałata o mordzie żołnierzy Wojska Polskiego na Hałendzie z Wisłoka Wielkiego:
„Po kilku dniach [1945 roku?] Polacy zorganizowali się w wielką siłę i wkroczyli do lasu. Ludzie mieli tam swoje szałasy, skąd wielu uciekło za granicę czechosłowacką, jednakże nie wszyscy zachowali ostrożność, niektórzy nie uciekli, więc Polacy zabili wtedy jedną kobietę i jej syna, naszego sąsiada, który nazywał się Hałenda, imienia nie pamiętam. Wrzucali do szałasów granaty, strzelali z różnej broni, pozabierali bydło, konie i wszystko, co popadło”.
źródło: „List Mychajła Fałata do B. Huka z sierpnia 1996 roku”; w: Archiwum Bogdana Huka
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
2
min. 2
max. 2
nr ref.:
11151
data:
1946.01.24
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wisłok Wielki
We wsi Wisłok Wielki pow. Sanok upowcy obrabowali i spalili wieś oraz zamordowali 6 Polaków.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – styczeń 1946”; w: „Kresowy Serwis Informacyjny” — internet: ksi.btx.pl [dostępny: 2021.06.18]
źródło: Siekierka Szczepan, Komański Henryk, Różański Eugeniusz, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie stanisławowskim”, w: Wrocław 2008, s. 964
„Został zamordowany z żoną przez UPA leśniczy o nazwisku Smoliński; po rozpruciu brzucha wysoko ciężarnej żonie, wsadzono płód do otwartej jamy brzusznej leśniczego, skonali w okrutnych męczarniach”.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – styczeń 1946”; w: „Kresowy Serwis Informacyjny” — internet: ksi.btx.pl [dostępny: 2021.06.18]
źródło: Orłowski Edward, „Leśnicy, którzy ponieśli śmierć w latach wojny i prześladowań w okresie 1938-1949 na terenie Małopolski Wschodniej i powojennej Rzeszowszczyzny”; w: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie — internet: www.krosno.lasy.gov.pl [dostępny: 2021.01.29]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
6
min. 6
max. 6
nr ref.:
12501
data:
1946.01.24
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wisłok Wielki
20 stycznia 1946 r., m.p. — Fragment zawiadomienia referenta OUN z Okręgu I Kraju Zakerzońskiego o mordzie żołnierzy Wojska Polskiego na Ukraińcach w Wisłoku Wielkim:
„24 stycznia [1946 r.] o godzinie 10. Wojsko Polskie z posterunku granicznego z Jasełka i Jaślisk w liczbie około 100 osób napadło na wieś Wisłok Dolny w powiecie Sanok. Od razu zaczęli rabunek wsi. Zabierali wszystko, co wpadło pod rękę: bydło, zboże, obuwie, bieliznę i wszystkie produkty żywnościowe znajdujące się pod ręką. Zabili przy tym 7 osób (3 kobiety, 2 dzieci do lat 10, 2 mężczyzn). Ranili 3 osoby. Oprócz tego wielu ludzi pobili i pokaleczyli. Odchodząc, spalili 33 domy”.
źródło: „Powidomłennia pro antyukrajinśki akciji widdiliw Wijśka polśkoho”; w: Wiatrowycz W. (red.), „Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942—1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA”, w: Lwów 2011, t. 2, s. 985, w: oryg. ukraiński
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
20 lutego 1946 r., [m.p.] — Fragment sprawozdania „Wisti z terenu” referenta politycznego nadrejonu 'Beskid' w Okręgu I Kraju Zakerzońskiego Stepana Golasza 'Mara' za styczeń 1946 r. o mordach żołnierzy Wojska Polskiego w Wisłoku Wielkim:
„24 stycznia [1946 r.] WP ze stanicy WOP (Jasełko i Jaśliska) napadło na wieś Wisłok Wielki. Po obstawieniu dolnego końca wsi spalili 33 gospodarstwa, zamordowali 6 osób, 2 mężczyzn ciężki ranili, a wiele osób mocno pobili. Strzelali do tych, kto ratował majątek z płonących domów albo zabierali rzeczy i powrotem wrzucali w ogień. Nagrabiwszy dużo, pojechali powrotem do swych stanic. Czota oddziału 'Didyka' dognała 10 żołnierzy, którzy odchodzili ostatni. Kilku bandytów z WP ranili, 1 złapali, reszta uciekła.
Zamordowani przez łowców ludzi z WOP:
Kincio Iwan — lat 49, zastrzelony;
Guzelak Onufer — 23, — // —;
Dunda Petro — 52, — // —;
Warniak Fenna — 32, — // —;
Betłej Anna — 5, przebita bagnetem;
Opryszko Marija — 9.
Ciężko ranni: Kapeluch Andrij i Pisio Wasyl”.
źródło: „Wytiah iż Wistej z terenu za misiać siczeń 1946 r. pro suspilno-politycznu sytuaciju na terenach Łemkiwszczyny”; w: Wiatrowycz W. (red.), „Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942—1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA”, w: Lwów 2011, t. 2, s. 998, w: oryg. ukraiński
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
6—7
min. 6
max. 7
nr ref.:
12500
data:
1946.01–1946.02
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wisłok Wielki
Fragment protokołu przesłuchania byłego strzelca kompanii UPA 'Szturmowiec'—5 Stepana Kikcia przez oficera śledczego PUBP w Sanoku na temat zamordowania jego ojca przez żołnierzy Wojska Polskiego:
„A ojca nie mam, bo w miesiącu styczniu albo w lutym, daty sobie nie przypominam, został zabity przez żołnierzy Wojska Polskiego, za to, że Wojsko Polskie zapaliło dom, a ojciec gasił”.
źródło: „Protokół przesłuchania podejrzanego [Stepana Kikcia]”, 1 VI 1946 r.; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Rzeszów, w: Akta OAIPN Rz 107/507, k. 12
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
10925
data:
1946.03.26
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wisłok Wielki
We wsi Wisłok Wielki pow. Sanok upowcy zamordowali Bronisława Michenko.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – marzec 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.06.10]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
12506
data:
1946.04.21
(Wielkanoc)
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wisłok Wielki
Fragment wspomnień Eufemiji Kuzemki o mordzie żołnierzy Wojska Polskiego na Sywaczku w Wisłoku Wielkim:
„— «Po froncie napadało na was Wojsko Polskie?»
— «Żeby to jak!? Paskę jedliśmy w lesie. Z lasu szli do cerkwi, jak mrówki… [Jak nadeszło wojsko] ksiądz mszy nie zostawił, chłopcy pouciekali. Młody Sywaczok był w polu i go zabili na samą Wielkanoc [1946 roku]»”.
źródło: „Zapis wideo rozmowy z Jewfemiją Kuzemką, ur. 17 lutego 1928 roku w Wisłoku Górnym, zrealizowany w Słobidce w obwodzie tarnopolskim w 2013 roku”; w: Archiwum Bohdana Huka
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
12502
data:
1946.06.10
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wisłok Wielki
Fragment sprawozdania terenowego referenta SB‑OUN nadrejonu 'Beskid' Stepana Golasza 'Mara' o mordzie żołnierzy Wojska Polskiego na Ukraińcu z Wisłoka Wielkiego:
„10.6.1946 r. Wojsko Polskie z Wisłoka przeprowadziło obławę na las w Beskidzie o godzinie 12. W nocy. Zabili jednego chłopca, ranili dwoje dziewcząt, które w tym czasie znajdowali się w końmi w lesie”.
źródło: „Wisti z terenu za czas wid 1.6 – 1.7.1946 r.”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Rzeszów, w: Akta OAIPN Rz 072/1, t. 26, k. 113
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
11342
data:
1946.11
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wisłok Wielki
„W listopadzie 1946 r. w wiosce Wisłok pow. Sanok, przez członków bandy UPA zostało powieszonych 2 żołnierzy WP”.
źródło: Prus Edward, „Operacja „Wisła””, w: wyd. IV, Wrocław 2006, s. 289
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – listopad 1946 oraz jesienią 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.02.27]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
2
min. 2
max. 2
nr ref.:
12505
data:
1944–1946
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wisłok Wielki
Fragment wspomnień Iwana Nadziaka o mordzie żołnierzy Wojska Polskiego na Dmytrze Kadylaku w Wisłoku Wielkim:
„Kto i jak z naszych ludzi został w Wisłoku zabity?
Pierwszego zabili Kadylaka Dmytra. Było to tak, że ja, dziecko, z bratem byłem u Pancia, zwanego Cupanykiw. Koło nich mieszkali Czurma i Barna. Wkroczyło wojsko, przyjechało samochodami. Jeden to gazik, drugi na kilka osób… Jak oni weszli, 3 mężczyzn stało na ścieżce. Ja z bratem byliśmy schowani z boku, patrzymy, a ten postawił erkaem i ta–ta–ta: na miejscu zabił Kadylaka Dmytra, którego syn mieszka w Gozdzie”.
źródło: „Zapis wideo rozmowy z 2013 roku w Morągu z Iwanem Nadziakiem, ur. 12 czerwca 1933 roku w Wisłoku Górnym”; w: Archiwum Bohdana Huka
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
12504
data:
1946
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wisłok Wielki
Fragment wspomnień Anny Łuczkanycz (Kikcio) o mordzie żołnierzy WOP na 5 Ukraińcach w Wisłoku Wielkim:
„W 1946 roku Wojsko Polskie z Jasełka napadło na Wisłok Wielki, przyszli pod nasz dom, zamknęli drzwi od zewnątrz i podpalili. Dom płonął, a tato polewał wodą komórkę na podwórku ze zbożem i innymi potrzebnymi rzeczami. Udało mi się z mamą uciec przez okno i się ukryć. Nasze całe gospodarstwo spłonęło, łącznie z bydłem w stajni. Napastnicy poszli palić dalej i zabijać niewinnych ludzi. Właśnie w tym momencie zjawili się powstańcy i odpędzili polską bandę. Następnego dnia panował spokój, chowaliśmy ojca i innych, razem pięć ofiar, we wspólnej mogile: trzech mężczyzn, jedna kobieta i 9‑letnia dziewczynka, która prosiła swoją matkę, żeby się chowała, bo ją zabiją Polacy i wtedy ją zastrzelili”.
źródło: „List Anny Łuczkanycz z 1997 roku”; w: Archiwum Bogdana Huka
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
5
min. 5
max. 5
Autorzy niniejszego opracowania informują, że każda korespondencja wysłana na podany poniżej adres portalu Genocidium Atrox może zostać opublikowana — verbatim w całości lub części, wraz z podpisem — chyba że zawierać będzie explicite odnośne zastrzeżenie. Adres Emajl nie będzie publikowany.
Jeśli na Państwa urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlookopisane m.in. w Wikipedii — by skontaktować się z Kustoszem/Administratorem i wysłać korespondecję proszę spróbować wybrac link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
GENOCIDIUM ATROX: WISŁOK WIELKI