Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
LUDOBÓJSTWO dokonane przez UKRAIŃCÓW na POLAKACH
Opisy zbrodni (dane za okres 1943–1947)
Zbrodnie
Sprawcy:
Ukraińcy
Ofiary:
Polacy
Ilość ofiar:
min.:
134
max.:
144
Sprawcy:
Polacy
Ofiary:
Ukraińcy
Ilość ofiar:
min.:
13
max.:
13
wydarzenia
nr ref.:
08313
data:
1944.10
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wiązownica
Upowcy uprowadzili i zamordowali Józefa Kuśnierza.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – październik 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
08822
data:
1944.12
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wiązownica
W grudniu 1944 roku mieszkaniec sąsiedniej Wiązownicy Jan Katana, nie powrócił z lasu, dokąd pojechał po drzewo. Znaleziono go porąbanego siekierą.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1944 i «w 1944 roku»”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Kaniowska Stanisława, Kaniowska Zofia, wspomnienia; w: Siekierka Szczepan, Komański Henryk, Bulzacki Krzysztof, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939-1947”, w: Wrocław 2006, s. 301
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
08616
data:
1944.12.08
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wiązownica
Ukraińcy zamordowali w lesie Jana Katanę.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1944 i «w 1944 roku»”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
12487
data:
1945.04.01–1945.04.02
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wiązownica
Fragment sprawozdania sytuacyjnego PUBP w Jarosławiu o mordzie na Ukraińcach w Wiązownicy:
„W dzień świąt Wielkanocnych 1 kwietnia grupa osobników uzbrojona w broń automatyczną wpadła do gromady Wiązownica i tam wymordowała 13 osób, w tym 5 dzieci w wieku od lat 3 do 10, wszyscy narodowości ukraińskiej”.
źródło: „Sprawozdania z pracy PUBP w Jarosławiu za lata 1944—1946”, Instytut Pamięci Narodowej IPN Rzeszów, w: Akta OAIPN Rz 04/144, k. 50
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
Fragment sprawozdania UPA o mordzie w Wiązownicy w nocy z 1 na 2 kwietnia 1945 r.:
„Polska banda na czele z Mieczysławem Gliniakiem z Wiązownicy napadła na folwark w tej wsi, gdzie nocowały rodziny ukraińskie, mordując 13 Ukraińców, a mianowicie:
14. Piskor Grzegorz lat 50
15. PiskorIwan — 30
16. Wasiuta Michał — 32
17. Husz Adam — 18
18. Zastawna Natalia — 18
19. Dmytruś Józef — 28
20. Mil Antoni — 35
21. Mil Józefa — 28
22. [Mil] Jarosława — 10
23. [Mil] Roman — 7
24. [Mil] Andrzej — 8
25. Puka Iwan — 60
26. [Puka] Roman — 14.
Ludzie chowali się na folwarku ze względu na to, że tam nocowało trzech bolszewików, którzy mówili, że ich obronią, jednak podczas mordu bolszewicy uciekli”.
źródło: Instytut Pamięci Narodowej IPN Rzeszów, w: Akta OAIPN Rz 072/1, t. 19, k. 63, w: tłum. B. Huk
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
Fragment rozmowy wspomnieniowej z Andrzejem Piskorzem ur. w 1927 r. w Wiązownicy o mordzie na Ukraińcach w Wiązownicy w nocy z 1 na 2 kwietnia 1945 r.:
„— «Może gdyby ludzie chowali się dalej po polach, to by tak nie wybili… Mówił, że są trzej Ruscy, to nas obronią».
— «Ruscy z posterunku?»
— «Nie, z folwarku. Mieli radiostację, nadawali. I poszliśmy na ten folwark. Poszło nas ilu? Ja, mój ojciec, brat, stary Puka, jego syn, jego córka, jej mąż i troje dzieci. Dziesięcioro. I jeszcze Adach, który pisał się Hul, Wasiuta Michał, Zastawna Natalia, wnuczka, Dmitruś Józef. Razem piętnaście. Poszliśmy do tych Ruskich. Gdzieś dziewiąta godzina, szarówka»…
— «W niedzielę?»
— «W niedzielę».
— «I wtedy co?»
— «Robiło się ciemno na dworze. Słyszymy hrym–hrym w okno. A okna były zakratowane».
— «Jaki to był budynek?»
— «Stelmacharnia. Tych trzech ruskich przy parniku zrobiło sobie łazienkę, kąpali się, myli».
— «I co dalej?»
— «Nikt nie otwiera, nikt się nie odzywa. Ci wyważyli drzwi i od razu seria z automatu. Ja nie pomyślałem, że będą zabijać, a że będą aresztować. I schowałem się na boku. Ci się pytają ‹Ukraińcy czy Polacy?›. Nikt nic ani słowa. Raz, drugi raz — nic. Wtedy rozkazali, że każdy ma wstać i stanąć pod ścianą. Twarzą do ziemi. I jeszcze raz pytają: ‹Polacy czy Ukraińcy›. Nikt nic [nie odpowiedział]. Słychać głos Mila: ‹Panowie, puśćcie mnie, ja byłem na polskiej wojnie, przelewałem krew! Darujecie mi›… Jego zabili pierwszego».
— «A Ruscy?»
— «Ruscy się bali, siedzieli w swojej kancelarii i nawet nie wychodzili. Oni byli jakieś sto metrów dalej».
— «Napastnicy zaświecili światło?»
— «Nie. I zaczął po kolei. Każdego pytał o nazwisko i [strzelał] z automatu, pojedynczymi strzałami. Mi się zdawało po głosie, że to był głos Gliniaka, ale to nie był on. Potem mówiono, że to był jakiś wołyniak».
— «Ilu było Polaków?»
— «Dwóch w środku, reszta na dworze […] Nie widziałem ich, chowałem się, żeby mnie nie zobaczyli»
— «Gdzie?»
— «Mówiłem, że jak tylko wszedł, od razu się schowałem. Chyba Wasiutę od razu ranili, bo nie mógł wstać. Schowałem się za parnikiem».
— «Co było dalej? Zastrzelili Mila i»…
— «Po kolei, każdego jednego. Zabili czternaście osób, oprócz mnie. Wyszli, a ja usłyszałem jakiś straszny jęk… Nawet nie wiem, jak to powiedzieć. Nie masz pojęcia, jak to jest, jak człowiek się kończy. I obleciał mnie strach. Zrozumiałem, że wszystkich zabili. I co dalej? Miałem niemieckie buty z gwoździami. Ruszę się, będzie mnie słychać. Cap, cap, na bosaka, Ruszam tego Adacha — trup, drugiego… nie pamiętam, czy to był Adach, mogę powiedzieć, że ruszałem człowieka. I wyskoczyłem»”.
źródło: Piskorz A., „Ukraińska pamięć Wiązownicy”; w: Huk Bogdan, „Młodzi Ukraińcy Michała Borysa «Żana». Terenowe Oddziały Samoobrony w powiecie jarosławskim w latach 1945—1947”, w: Przemyśl 2016, s. 373
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
13
min. 13
max. 13
nr ref.:
09797
data:
1945.04.17
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wiązownica
Upowcy z sotni „Zaliźniaka” spalili 170 gospodarstw polskich oraz wymordowali według ustaleń Mieczysława Samborskiego około 130‑140 Polaków. Opracował on listę 110 zamordowanych cywilnych osób oraz poległych w obronie 4 żołnierzy WP. W opracowaniu „Wiązownica pamięta”, na s. 23 pisze. „Ze 110. ofiar znamy bliżej okoliczności śmierci 73 osób. Pozostałe kryją się pod eufemizmem «zabity(a)», lub są nieznane, bo nie zapisali się w pamięci Wiązowniczan. Przyczynami śmierci był postrzał lub/i ogień oraz dym, czyli spalenie i uduszenie. W wyniku postrzału zginęło 45 osób. Notujemy kilka wypadków, gdy postrzelona ofiara celowo była podpalana (słomą) lub wrzucana do szalejącego ognia. Wydaje się, iż pierwszymi ofiarami była rodzina Stanisława Kucy, Stanisława Janowska i «dziesięcioletnie dziecko», wszyscy z Mołodycza, którzy zostali «zaryglowani» w skrajnym domu na Zadworzu należącym do Leona Kruby. Podczas próby ucieczki z palącego się domu przez okna zostali wystrzelani. Kilkanaście osób (m.in. Józef, Maria i Zofia Gorylowie, aniela, Maria i Stanisław Kruk, anna Pociecha, aniela, Helena i Stanisława Skrzypek, Emilia, Jan, Jan «II» i /NN/ Szumigraj oraz Maria i Władysław Wysocki), zostało zastrzelonych na podejściu tzw. «Magdziakowej górki». W dwóch sąsiednich domach na Zadworzu w piwnicach udusiło się lub/i spaliło się około 25 osób. W domu Klupki, oprócz czterech domowniczek(ów), śmierć znaleźli m.in.: Emilia i Władysława Cieliczko, Bronisław i Józef Haśko oraz osoby noszące nazwisko Paszko. W domu Szymona Golby, oprócz jego całej rodziny (sześć osób) — Maria Żołyniak, Katarzyna, Maria i Stefania Orzechowska”.
Wśród napastników rozpoznano miejscowych Ukraińców oraz parocha unickiego z Monasterza.
źródło: Samborski Mieczysław; w: Golba Mieczysław (red. odpow.), „Wiązownica pamięta”, w: Wiązownica 2013, s. 26—27 — internet: www.mieczyslawgolba.pl [dostępny: 2021.04.11]
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: internet: www.gazeta.pl [dostępny: 2010.04.16]
Pamiętam z opowiadań jak upowcy przywiązali do konia za szyję mieszkańca Wiązownicy, który nazywał się Kasia i koń w biegu urwał mu głowę.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Kaniowska Stanisława, wspomnienia; w: Siekierka Szczepan, Komański Henryk, Bulzacki Krzysztof, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939-1947”, w: Wrocław 2006, s. 302
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
130 – 140
min. 130
max. 140
nr ref.:
10974
data:
1946.04.19
lokalizacja
opis
dane ogólne
Wiązownica
W miejscowości Wiązownica pow. Jarosław zamordowany [przez Ukraińców] został Michał Zastawny.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.06.10]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
Autorzy niniejszego opracowania informują, że każda korespondencja wysłana na podany poniżej adres portalu Genocidium Atrox może zostać opublikowana — verbatim w całości lub części, wraz z podpisem — chyba że zawierać będzie explicite odnośne zastrzeżenie. Adres Emajl nie będzie publikowany.
Jeśli na Państwa urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlookopisane m.in. w Wikipedii — by skontaktować się z Kustoszem/Administratorem i wysłać korespondecję proszę spróbować wybrac link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
GENOCIDIUM ATROX: WIĄZOWNICA