Policjanci ukraińscy z gestapowcami zamordowali 5‑osobową rodzinę polską oraz ukrywanych przez nią Żydów.

źródło: Żurek Stanisław, „75 rocznica ludobójstwa – lipiec 1943 rok”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

Przybyły 3 sotnie UPA, które zajęły w niej kwatery. „Przybyli upowcy rozwiesili na wielu domach i płotach, głownie polskich, ogłoszenia nakazujące wszystkim Polakom, od 14 lat stawienie się na zebranie do szkoły. Zagrozili jednocześnie, że kto nie wykona ich rozkazu, będzie osądzony przez sąd wojenny i rozstrzelany  […] Po pewnym czasie ze szkoły wyszedł banderowski sotnik i nakazał wszystkim wejść do budynku. Po tym nagle budynek został otoczony przez uzbrojonych banderowców  […] Wielu było przekonanych, że to ich ostatnia chwila w życiu. W tym czasie do sali wszedł miejscowy pop ukraiński i rozpoczął cichą rozmowę z sotnikiem. O czym obaj mówili nikt nie wie. Po dłuższej rozmowie pop wyszedł z sali. Natomiast sotnik wstał i rozkazał wszystkim iść do domu, z wyjątkiem trzech osób, którym polecił pozostać na sali. Byli to: Bogacki Franciszek, s. Michała; Bogacki Franciszek, s. Józefa; Gankiewicz Maria, żona Franciszka, który był w partyzantce polskiej, działającej w pobliskim rejonie. Sotnik zaczął przesłuchanie od pytań: jakie rozkazy i instrukcje z lasu przekazywał partyzant Franciszek Gankiewicz. Przesłuchania trwały długi czas, a że przesłuchani nie odpowiedzieli zadowalająco na pytania sotnika, całą trójkę zamknięto w piwnicy. Potem kolejno wzywano na przesłuchania. Tym razem banderowcy uzbrojeni w kije, bili całą trójkę do nieprzytomności. Półmartwych pozostawiono w piwnicy. Wszyscy ocaleli, ale zdrowie stracili na zawsze. Być może oprawcy sądzili, że po takim biciu nikt z tej trójki nie przeżyje  […] Pop został uprzedzony przez Mikołaja Kunickiego, dowódcę partyzanckiego oddziału stacjonującego w tym rejonie, że w wypadku wymordowania Polaków we wsi Terka, jego oddział dokona odwetu i wykona to samo we wsi Terka lub innej wsi, z ludnością ukraińską. Tym należy tłumaczyć interwencję popa u sotnika UPA i to z pewnością uratowało życie wielu Polakom”.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – wrzesień 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: Gankiewicz Franciszek, „Bieszczacka Ziemia 1939-1947”, wspomnienia; w: Siekierka Szczepan, Komański Henryk, Bulzacki Krzysztof, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939-1947”, w: Wrocław 2006, s. 410, 429—431

Ukraińcy zamordowali 3‑osobową rodzinę polską i spalili jej dom.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – lipiec 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: Żurek Stanisław, „UPA w Bieszczadach”, w: wyd. II, wyd. Nortom, Wrocław 2010, s. 70

Upowcy zamordowali 9 Polaków: 2 zastrzelili, 2 powiesili, 5 uprowadzili bez śladu.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – lipiec 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: Prus Edward, „Operacja „Wisła””, w: wyd. IV, Wrocław 2006, s. 70—71

4 lipca 1946 bojówki OUN uprowadziły 5 mieszkańców Terki; jednego Polaka i 4 Ukraińców (którzy zmienili wyznanie na rzymskokatolickie). Pośrednio w wyniku powyższego zdarzenia kapitan Lucjan Zubert (zastępca dowódcy do spraw liniowych 36 Komendy) 6 lipca wydał wydał rozkaz wzięcia zakładników.

źródło: „Zbrodnie w Terce”; w: portal: WikipediA — internet: pl.wikipedia.org [dostępny: 2022.02.28]

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – lipiec 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.02.24]

Upowcy zamordowali 4 Polaków oraz Ukraińca Dymitra Martyniuka za odmowę wstąpienia do UPA.
Inni: UPA uprowadziła do lasu jednego Polaka i czterech Ukraińców z Terki. Na wieść o tym kpt. Zuber, dowódca stacjonującego w pobliskiej Wołkowyi 8 Oddziału 36 Komendy Wojsk Ochrony Pogranicza, wziął 30. ukraińskich zakładników. Ogłosił, że jeśli w ciągu doby banderowcy uwolnią Polaków, pozwoli zakładnikom wrócić do domów.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – lipiec 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.02.24]

„Wieczorem grupy ukraińskie przyprowadziły dwóch zakładników (Polaka i jednego z Ukraińców) do Terki i powiesili na przydrożnym drzewie, uprzednio rozbijając im głowy kolbami”. Byli to Jan Gankiewicz i Michał Łoszyn.

źródło: „Zbrodnie w Terce”; w: portal: WikipediA — internet: pl.wikipedia.org [dostępny: 2022.02.28]

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – lipiec 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.02.24]

Żołnierze WOP umieścili w drewnianym domu 20 osób wziętych jako zakładnicy. „W morderstwie bezpośrednio uczestniczyło 2 żołnierzy pochodzących z Kresów Wschodnich, którzy prawdopodobnie mieli się zgłosić do wykonania tego zadania na ochotnika, ponieważ ich bliscy zostali zamordowani przez podziemie ukraińskie. Pozostali żołnierze pilnowali otoczenia budynku. Morderstwa dokonano przy użyciu pistoletu maszynowego i obrzuceniu wnętrza budynku granatami, następnie chatę oblano benzyną i podpalono. Zginęło 20 niewinnych osób. Prócz wspomnianych ofiar, żołnierze po tym zdarzeniu zamordowali kolejnych 7 ukraińskich mieszkańców Terki, oraz 3 mężczyzn, odprowadzonych wcześniej na cmentarz. Żołnierze WOP zabili w sumie 30 osób i spalili kilkanaście gospodarstw.
W 1999 roku w tej sprawie Delegatura IPN w Rzeszowie prowadziła śledztwo nr S 7/00/Zk, w toku którego udało się ustalić jednego sprawcę — był nim Hryhorij Łoszycia, Ukrainiec, współpracujący z żołnierzami Odcinka WOP w Wyłkowyi. Nie postawiono mu zarzutów, bowiem już nie żył (zmarł w 1991). Zarzuty przedstawiono także dwóm byłym żołnierzom 36 Komendy Odcinka WOP, lecz z braku dostatecznych dowodów winy prokuratura zmuszona była odstąpić od oskarżenia”.

źródło: „Zbrodnie w Terce”; w: portal: WikipediA — internet: pl.wikipedia.org [dostępny: 2022.02.28]

źródło: Instytut Pamięci Narodowej IPN Rzeszów, w: sygn. S 7/00/Zk — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – lipiec 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.02.24]

Dokonana 8 lipca 1946 przez żołnierzy Wojsk Ochrony Pogranicza z 36 Komendy Odcinka 8 Oddziału Ochrony Pogranicza na 30 Ukraińcach, mieszkańcach wsi Terka.
Jedną z głównych przyczyn nasilenia wzajemnych uprzedzeń między ukraińskimi i polskimi współmieszkańcami Terki była działalność miejscowych księży greckokatolickich (ks. Josefa Kecuna i Lwa Salwyckiego), polegająca na podjudzaniu i nawoływaniu do wrogości wobec Polaków[1]. W drugiej połowie lipca 1944 na terenie Bieszczadów ukazały się obwieszczenia ukraińskich nacjonalistów, wzywające Polaków do opuszczenia wiosek w ciągu jednego dnia, bez możliwości zabrania dobytku. Za niewykonanie tego nakazu zgodnie z treścią obwieszczenia groziła śmierć. W związku z niezastosowaniem się do powyższych gróźb, nacjonaliści ukraińscy dokonali m.in. mordu 42 Polaków, mieszkańców Baligrodu. Planowano także wymordować polskich mieszkańców Terki. W tym samym czasie (w sierpniu 1944) na tereny Bieszczadów Zachodnich przybyła partyzantka sowiecka, dowodzona przez Polaka Mikołaja Kunickiego „Muchę”, z którą połączył się oddział Józefa Pawłusiewicza, stanowiący miejscową obronę dla ludności polskiej. Dzięki działalności Kunickiego, która polegała m.in. na rozsyłaniu pogróżek o ewentualnych akcjach odwetowych w przypadku powtórzenia się mordów, czystki prowadzone przez oddziały ukraińskie w Bieszczadach zostały w znacznym stopniu ograniczone[3]. Latem 1945 działalność UPA ponownie się zaostrzyła, jej bojówki często kwaterowały w Terce, a mieszkańcy wsi byli zmuszani do przymusowego zaopatrywania ich w żywność i odzież pod groźbą represji. 1 maja 1946 w Wołkowyi zlokalizowano 36 Komendę Odcinka z 8 Oddziału WOP, którego żołnierze często przebywali w pobliskiej Terce.
4 lipca 1946 bojówki OUN uprowadziły 5 mieszkańców Terki; jednego Polaka i 4 Ukraińców (którzy zmienili wyznanie na rzymskokatolickie). Pośrednio w wyniku powyższego zdarzenia kapitan Lucjan Zubert (zastępca dowódcy do spraw liniowych 36 Komendy) 6 lipca wydał rozkaz wzięcia zakładników.
Tego samego dnia wieczorem przystąpiono do wykonywania rozkazu. Według ustaleń UPA zebrano 43 zakładników, z których co najmniej ¼ uciekła w drodze do miejsca docelowego, którym była Wołkowyja. Dzięki wstawiennictwu cywilnych Polaków uwolniono kolejnych kilka osób. Nazajutrz wystosowano ultimatum z żądaniem wypuszczenia osób uprowadzonych przez bojówki ukraińskie, w zamian za puszczenie wolno przetrzymywanych ukraińskich mieszkańców Terki. Tego samego dnia wieczorem (7 lipca) grupy ukraińskie przyprowadziły dwóch zakładników (Polaka i jednego z Ukraińców) do Terki i powiesili na przydrożnym drzewie, uprzednio rozbijając im głowy kolbami. Następnego dnia, po otrzymaniu wiadomości o zamordowaniu dwóch osób, podjęto decyzję o rozstrzelaniu zakładników. Akcją kierował osobiście kpt. Lucjan Zubert. 8 lipca zakładnicy zostali doprowadzeni ponownie do Terki (podczas marszu udało się zbiec jednej osobie) i zapędzeni do drewnianego domu. Tutaj uwolniono kolejnych 5 osób, a 3 mężczyzn zabrano na cmentarz do kopania grobu dla powieszonych przez SB‑OUN, poza tym z chaty zbiegł jeden chłopiec Wasyl Soniak[5], który przeżył masakrę, a potem jego zeznania zostały spisane i porównane z zeznaniami żołnierzy WOP z Wołkowyi.
W chacie pozostało 20 osób (nie licząc chłopca, któremu udało się uciec), przede wszystkim kobiety i dzieci. W morderstwie bezpośrednio uczestniczyło 2 żołnierzy pochodzących z Kresów Wschodnich, którzy prawdopodobnie mieli się zgłosić do wykonania tego zadania na ochotnika, ponieważ ich bliscy zostali zamordowani przez podziemie ukraińskie. Pozostali żołnierze pilnowali otoczenia budynku. Morderstwa dokonano przy użyciu pistoletu maszynowego i obrzuceniu wnętrza budynku granatami, następnie chatę oblano benzyną i podpalono. Zginęło 20 niewinnych osób. Prócz wspomnianych ofiar, żołnierze po tym zdarzeniu zamordowali kolejnych 7 ukraińskich mieszkańców Terki, oraz 3 mężczyzn, odprowadzonych wcześniej na cmentarz[6].
Żołnierze WOP zabili w sumie 30 osób i spalili kilkanaście gospodarstw.
W odwecie za mord w Terce UPA z 14 na 15 lipca 1946 (lub z 15 na 16) przeprowadziła atak na Wołkowyję.

źródło: „Zbrodnie w Terce”; w: portal: WikipediA — internet: pl.wikipedia.org [dostępny: 2022.02.28]

Fragment sprawozdania sytuacyjnego referenta OUN Stepana Golasza 'Mara' z nadrejonu 'Beskid' o mordzie żołnierzy Wojska Polskiego na Ukraińcach w Terce:
„8 lipca 1946 r. o godzinie 7. WP napadło na wieś Terka powiat Lesko. Przyprowadziło z sobą 28 zaaresztowanych osób, wobec których zachowywali się, jak zwierzęta, nie bacząc na to, iż były to same kobiety i dzieci. Zaaresztowane kobiety i dzieci zamknęli w jednym domu w górnej części wsi, gdzie jeden bandyta rozstrzelał ich z automatu i porozrywał granatem. Jeszcze żywych ludzi spalono, podpalając dom. Z tego mordu niewinnych ludzi udało się uciec tylko 14‑letniemu chłopczynie Wasylowi Soniakowi, który dokładnie o tym opowiada. Kogo polscy bandyci złapali we wsi, tego na miejscu rozstrzeliwali. W wyniku tej akcji zamordowane zostały 33, w tym żywcem spalono 100‑letnią kobietę Annę Diak [w oryginale: Dyk — B.H.]”.

źródło: „Wisti z terenu za czas wid 1.7 – 1.8.1946 r.”; w: Poticzny P. J., Łyko I. (red.), „Litopys UPA”, w: Toronto-Lwów 2002, t. 34: „Łemkiwszczyna i Peremyszczyna. Sprawozdania polityczne (Dokumenty)”, s. 103, w: oryg. ukraiński

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

Fragment sprawozdania sytuacyjnego referenta OUN Stepana Golasza 'Mara' z nadrejonu 'Beskid' o mordzie żołnierzy Wojska Polskiego na Ukraińcu w Studennem:
„4 września 1946 r. WP z Wołkowyi robili zasadzkę między Studennym a Terką  […] W Studennym spalili 3 domy i zabili jedną kobietę”.

źródło: „Wisti z terenu za czas wid 1.9 – 1.10.1946 r.”; w: Poticzny P. J., Łyko I. (red.), „Litopys UPA”, w: Toronto-Lwów 2002, t. 34: „Łemkiwszczyna i Peremyszczyna. Sprawozdania polityczne (Dokumenty)”, s. 108, w: oryg. ukraiński

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

Fragment sprawozdania sytuacyjnego referenta OUN Stepana Golasza 'Mara' z nadrejonu 'Beskid' o mordzie żołnierzy Wojska Polskiego na Ukraińcach w Terce:
„29 maja 1947 r. WP z Wołkowyi w ilości około 200 żołnierzy  […] przechodząc przez Terkę zabiło Mychajła Drozda lat 37, Dmytra Karnasa lat 25 i ciężko raniło Iwana Neborę, który po dwóch dniach zmarł”.

źródło: „Wisti z terenu za czas wid 1.5 – 1.6.1946 r.”; w: Poticzny P. J., Łyko I. (red.), „Litopys UPA”, w: Toronto-Lwów 2002, t. 34: „Łemkiwszczyna i Peremyszczyna. Sprawozdania polityczne (Dokumenty)”, s. 93, w: oryg. ukraiński

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]