W walce z UPA zginęło 32 Polaków z samoobrony oraz zamordowanych siekierami i spalonych żywcem zostało 18 osób. „12 maja 1943 r. na wieś napadli upowcy, którzy byli uzbrojeni w karabiny maszynowe i automatyczną broń ręczną. Polacy dysponowali kilkoma ręcznymi karabinami, które uzyskali od Niemców i, mimo przeważających sił napastnika, atak odparli. Po stronie polskiej straty wyniosły 32 zabitych, u przeciwnika – prawdopodobnie kilkunastu. W boju zginęli: Stanisław Bułgajewski l. 20; Marcin Bułgajewski; Bronisław Brodnicki l. 32; Stanisław Łoś l. 37; Edward Pinecki l. 36; Zygmunt Wilczyński l. 30, mężczyzna ze wsi Czajków, l. ok. 19. Ponadto z ludzi nie uczestniczących w walce zostali zamordowani m. in.: Stanisław Andrzejewski (zarąbany siekierą); Gruszkowski (zwłoki zastrzelonego upowcy porąbali, gdy znaleźli przy nich karabin), jego syn Franciszek (zarąbany siekierą); Albina Bułgajewska (zastrzelona i następnie spalona); Dominik Makarewicz l. 25 (zamordowany przez rozprucie brzucha bagnetem); Szczęsny Makarewicz (zastrzelony); Michalina Makarcwicz (zastrzelona podczas ucieczki w pole); Gustaw Makarewicz l. 5 (zabity kijami); członkowie rodziny Pierzeckich; Wiktorowicz (zarąbany siekierą). Ofiar pośród ludności nie uczestniczącej w walce nie byłoby, gdyby nie panika, która powstała wśród przebywających w schronach (zwanych też okopami), gdy upowcy podpalili domy znajdujące się na peryferiach. Wtedy niektórzy opuścili schrony i rzucili się do ucieczki w pola. Podczas tej ucieczki byli wyłapywani i mordowani. Wiele domów zostało spalonych”.

źródło: Żurek Stanisław, „75 rocznica ludobójstwa – maj 1943, wiosna 1943”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: Bukowski Zygmunt, „Poroda”; w: portal: Strony o Wołyniu, nakład własny, w: Wrocław 2008 — internet: free.of.pl [dostępny: 2021.04.11]

W drugim napadzie upowcy zamordowali około 10 Polaków, w tym 5 dzieci pasących krowy zakłuli widłami. „15 maja 1943 r. upowcy napadli ponownie, lecz mniejszymi siłami i szybko zostali odparci. Po stronie polskiej zginęło kilka osób, które w tym czasie znajdowały się poza obrębem kolonii, pasąc krowy (5 dzieci zakłuto widłami) i pracując w polu. Jedna z napadniętych kobiet uratowała się. lecz miała obciętą jedną pierś (drugą karmiła niemowlę). Na pomoc przybyła – grupa samoobrony z kolonii Parośla II (gm. Antonówka) oraz zaalarmowani Niemcy, którzy ujęli trzech upowców i powiesili ich we Włodzimiercu na bramie cerkiewnej. Następnie Niemcy zebrali kilkunastu Polaków, dali im broń i wzięli ze sobą do pacyfikacji ukraińskich wsi, z których organizowane były napady”.

źródło: Żurek Stanisław, „75 rocznica ludobójstwa – maj 1943, wiosna 1943”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: Bukowski Zygmunt, „Poroda”; w: portal: Strony o Wołyniu, nakład własny, w: Wrocław 2008 — internet: free.of.pl [dostępny: 2021.04.11]

Upowcy zamordowali kilku Polaków pracujących w polu.

źródło: Żurek Stanisław, „75 rocznica ludobójstwa – maj 1943, wiosna 1943”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

W kolejnym napadzie upowcy zamordowali 22 Polaków. „Polska kolonia Stachówka liczyła 72 zagrody. Wobec coraz to groźniejszych zapowiedzi, ludność polska z kolonii: Brzezina, Czajków, Karczemka, Mosty (wszystkie w gm. Włodzimierzec), i wsi: Jezioro, Kanonicze (obie w gm. Włodzimierzec) zjechała do Stachówki już przed Zielonymi Świętami. 13 czerwca 1943 r. (Zielone Święta) podczas trzeciego napadu ukraińskiego na Stachówkę. kolonia zaalarmowała samoobronę w kolonii Poroda (gm. Włodzimierzec), z której natychmiast przybyły posiłki w liczbie 30 ludzi. Cała kolonia była otoczona przez upowców, którzy z dwóch karabinów maszynowych prowadzili po kolonii ogień. Jeden karabin maszynowy był umieszczony na drzewie, drugi na wyschniętej studni. Równocześnie Ukraińcy atakowali przy pomocy bagnetów osadzonych na kijach, siekierami i widłami. Miejscowa samoobrona odpierała ataki. Cała wieś płonęła. Przybyła pomoc z Porody zlikwidowała oba stanowiska karabinów maszynowych i zaskakując napastników od tyłu, ujęła pięciu oraz kilku zastrzeliła. Rano do Stachówki przyjechały z Włodzimierca wozy pancerne z wojskiem niemieckim, co spowodowało paniczną ucieczkę napastników. Ujętych przez samoobronę pięciu napastników Niemcy rozstrzelali, przy czym trzem z nich, którzy nic chcieli przyznać się do udziału w napadzie, obcięli wcześniej palce. Kolonia spłonęła całkowicie. Zginęły 22 osoby, które ludność pochowała we wspólnej mogile. Według sprawozdania za czerwiec 1943 r. «pierwszej grupy» UPA Okręgu Wojskowego «Zahrawa» podczas tego napadu zabito 60 Polaków, a straty ukraińskie wynosiły 17 poległych i 5 rannych. Również inna jest data napadu, tj. 16 czerwca. Po trzech tygodniach nękania napadami, spaleniu domostw, wobec tego, że siły malały i amunicja się skończyła, zdecydowano się opuścić Stachówkę. 50 rodzin przeniosło się do kolonii Wydymer i Parośla II (obie w gm. antonówka), część do Porody, Prurwy (obie w gm. Włodzimierzec) i do Włodzimierca. Po drodze poniesiono jeszcze znaczne ofiary w zabitych i rannych (liczba nie ustalona). Następnie ludność Stachówki ewakuowała się do Sam”.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – rok 1943 czerwiec oraz I półrocze”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: Bukowski Zygmunt, „Poroda”, fragment, w: Wrocław 2008

źródło: „Przedsionek piekła - czerwiec 1943 roku na Wołyniu”

„Po ucieczce z Czajkowa mieszkaliśmy niecały miesiąc w Stachówce. Moja rodzina schroniła się tu w nadziei, że będzie bezpieczniej. Niestety, los tak pokierował, że po napadzie band UPA na Stachówkę, część naszej rodziny, cudem ocalona, została zmuszona do dalszej ucieczki.13 czerwca 1943 r. przeżyłem napad band UPA na Stachówkę. Pamiętam jak upowcy uzbrojeni w broń maszynową i karabiny okrążyli całą kolonię ze wszystkich stron. Razem z nimi było wielu Ukraińców z okolicznych wsi, uzbrojonych w widły i siekiery. Napastników było kilkuset. Najpierw ostrzelali wieś z broni maszynowej i karabinów, niektóre zabudowania zaczęły płonąć od zapalających kul. Nieliczna i słabo uzbrojona polska samoobrona próbowała stawiać opór. Upowcy z wrzaskiem «hurrra» i krzykiem «rizat Lachiw» wtargnęli w trzech miejscach między domy kolonii. Mordowali każdego kogo napotkali, przy użyciu wideł, siekier i bagnetów. Do uciekających strzelali. Jedni mordowali, drudzy rabowali dobytek i podpalali budynki. Podczas tego napadu została zamordowana moja mama Franciszka Redzik (40 lat). Zmarła od ran kłutych bagnetem po całym ciele. Mój stryjeczny brat Henryk Redzik (22 lata) został zamordowany w okrutny sposób. Najpierw wyłamano mu ręce z ramion. Słyszałem jak on głośno krzyczał z bólu. Leżałem w łóżku kilka metrów od niego. Po chwili usłyszałem strzał, którym banderowiec zakończył jego życie. W zbożu banderowiec odnalazł mnie, ale żałował dla mnie kuli, zostałem zdzielony kolbą karabinu i szczęśliwie przeżyłem. Zginęły wówczas 22 osoby. Liczba ofiar prawdopodobnie byłaby znacznie większa, gdyby nie pomoc żołnierzy niemieckich z garnizonu we Włodzimiercu, którzy z zaskoczenia ostrzelali z broni maszynowej upowców, zabijając lub raniąc kilkunastu. Nasza samoobrona schwytała z bronią w ręku 16 upowców, z których 10 na rozkaz Niemców rozstrzelała, a 6 Niemcy powiesili na rynku we Włodzimiercu. Pod ich ochroną pochowano zamordowanych mieszkańców Stachówki”.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – rok 1943 czerwiec oraz I półrocze”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: Redzik Henryk, „Byłem świadkiem”, Jelenia Góra 2002 r

Podczas ewakuacji ocalałych 50 rodzin zamordowali kilkudziesięciu Polaków.

źródło: Żurek Stanisław, „75 rocznica ludobójstwa – lipiec 1943 rok”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]