Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
LUDOBÓJSTWO dokonane przez UKRAIŃCÓW na POLAKACH
Opisy zbrodni (dane za okres 1943–1947)
Zbrodnie
Sprawcy:
Ukraińcy
Ofiary:
Polacy
Ilość ofiar:
min.:
15
max.:
15
Sprawcy:
Polacy
Ofiary:
Ukraińcy
Ilość ofiar:
min.:
11
max.:
17
wydarzenia
nr ref.:
07636
data:
1944.07.24
lokalizacja
opis
dane ogólne
Olszany
Ukraińcy zamordowali 3 Polaków.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – lipiec 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
3
min. 3
max. 3
nr ref.:
09502
data:
1945.03.06–1945.03.07
lokalizacja
opis
dane ogólne
Olszany
„5 marca siedemnastoosobowa grupa, w której rozpoznano Polaków z Olszan i Birczy, zastrzeliła siedemnastu mieszkańców Olszan (według informacji uzyskanych przez starostwo w nocy 6 na 7 marca zabito jedenaście osób, w tym unickiego parocha i jego rodzinę)” — informacja o „parochu” jest nieścisła: przeżył, ale jego rodzina została zamordowana.
źródło: Pisuliński Jan, „Konflikt polsko-ukraiński w powiecie przemyskim zimą i wiosną 1945 roku i udział w nim grupy Romana Kisiela 'Sępa'” — internet: www.polska1918-89.pl [dostępny: 2021.02.04]
W nocy z 6–7 III 1945 r. w miejscowości Olszany pow. Przemyśl, banda UPA dokonała napadu na mieszkanie księdza wyznania greko–katolickiego, skąd uprowadziła rodzinę składającą się z 4 osób oraz kilka innych osób, których zastrzelono nad rzeką San.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – marzec 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Prus Edward, „Operacja „Wisła””, w: wyd. IV, Wrocław 2006, s. 261
1945 marzec 8, Krasiczyn — Meldunek posterunku MO w Krasiczynie dla Sądu Okręgowego w Przemyślu o mordzie na 11 Ukraińcach:
„W nocy 6–go na 7–go marca zostali zamordowani przez nieznanych sprawców:
1. Kopystiańska Eugenia, lat 55, żona gr.–kat. proboszcza w Olszynach,
2. Kopystiańska Tatiana, lat 24, córka księdza,
3. Kołodziej Katarzyna, lat 27, służąca księdza,
4. Senyszyn Helena, lat 47, nauczycielka w Olszanach,
5. Senyszyn Aryta, lat 20, córka nauczycielki,
6. Popowicz Jan, lat 55, gospodarz,
7. Truchan Jan, lat 55, gospodarz,
8. Truchan Wasyl, lat 44, gospodarz,
9. Hryczan Piotr, lat 34, kierownik mleczarni w Olszanach,
10 i 11. nieustalonej tożsamości, którzy wedle zapodania sołtysa z Olszyn, pochodzili z Jawornika Ruskiego, powracali z Przemyśla i zatrzymali się na nocleg u wymienionego ad 8. Wasyla Truchana, wszyscy wyznania gr.–kat., narodowości ukraińskiej.
Nadto została ciężko ranna Kopystiańska Zofia, córka księdza, agentka pocztowa w Olszynach […]
Przesłuchana Zofia Kopystiańska, która została przy życiu, podała, że w nocy 6.3.1945 o godzinie 23–ciej przybyło kilku osobników pod ich dom. Zapodając się za milicjantów, wezwali, by im otworzono drzwi, a gdy odmówili tego, wówczas padło kilka strzałów, następnie wyłamali okno i weszli do wnętrza mieszkania.
W mieszkaniu zastali jej matkę, siostrę, służącą oraz ja i wezwali ich, aby położyli się na podłodze, po czym poczęli szukać za księdzem, gdy go nie znaleźli, kazali im się podnieść i zabrali ich ze sobą rzekomo w celu przesłuchania na posterunek milicji w Krasiczynie.
Gdy przybyli na rozdroże przy skrzyżowaniu dróg obok szkoły w Olszanach, spotkali tam większą grupę ludzi, wśród których były już wszystkie wymienione na wstępie osoby, skąd zabrali całą grupę i poprowadzili drogą w stronę Krasic.
Gdy przybyli nad San w Krasicach, kazano im iść na lód, by przeprawić się na drugą stronę przez San, a gdy tego nie chcieli uczynić, tłumacząc napastnikom, iż jest słaby lód i mogą się utopić, wówczas sprawcy wszystkich na miejscu rozstrzelali, ona została raniona i udając nieżywą ocalała z życiem.
Zeznająca podała ponadto, że nie wie, ilu mogło być sprawców, jednak była ich większa grupa, ubrani byli w płaszcze polskie, sowieckie, a także w ubraniach cywilnych, zupełnie jak nieznani.
Zapytany ksiądz Stefan Kopystiański nie może dać w tej sprawie żadnych wyjaśnień, ponieważ z chwilą, gdy sprawcy wtargnęli do mieszkania, zdołał ukryć się obok w pokoju, gdzie mieściła się agencja pocztowa i przeczekał tam do rana, dodając, że po uprowadzeniu jego rodziny, sprawcy kilkakrotnie wracali do jego mieszkania, poszukując za nim.
Wypytana Katarzyna Truchan, żona zabitego Wasyla podała, że do jej mieszkania przybyło kilku osobników, zabrali jej męża oraz dwóch osobników z Jawornika Ruskiego i prędko odeszli […]
Zwłoki zabitych zostały zabrane przez rodziny i pogrzebane.
Komendant posterunku
Pańczyszyn Józef”
źródło: Archiwum Państwowe w Przemyślu, w: SPP sygn. 79, k. 13
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
1945 marzec 22, Przemyśl — Fragment sprawozdania sytuacyjnego starosty przemyskiego dla Wydziału Społeczno–Politycznego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie za okres 5 III 1945 r. — 20 III 1945 r. dotyczący mordu w Olszanach:
„W nocy z 6 na 7.3. br. niewykryci dotychczas sprawcy napadli na gromadę Olszany i zamordowali:
1/ Kopystiańską Eugenię, żonę greckokatolickiego proboszcza z Olszan,
2/ Kopystiańską Tatianę, córkę ''
3/ Kołodziej Katarzynę, służącą ''
4/ Senczyszyn Helenę, nauczycielkę w Olszanach,
5/ Senczyszyn Arytę, córkę wymienionej nauczycielki,
6/ Popowicza Jana, rolnika z Olszan,
7/ Truchana Jana, ''
8/ Trącana Wasyla, ''
9/ Hryczana Piotra, kierownika mleczarni z Olszan oraz 2 osobników nieznanych nazwisk, pochodzących z Jawornika Ruskiego.
Wszyscy zamordowani byli narodowości ukraińskiej”.
źródło: Archiwum Państwowe w Rzeszowie, w: UWRz sygn. 373, k. 14
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
Fragment relacji Wołodymyra Popowycza o mordzie na Ukraińcach w Olszanach:
„Gdy do zagłady wsi pozostawało kilka miesięcy, miały miejsce tragiczne wydarzenia, które pozostawiły po sobie bardzo bolesne wspomnienia i smutną przestrogę dla obydwu sąsiednich narodów. W nocy 7 marca 1945 roku banda, złożona z osobników z Komary, Zalesia i Krasiczyna, napadła na wieś. Z domów wyprowadziła nad San 16 osób, aby potopić je tam pod lodem. Ludzie nie dali się zepchnąć do rzeki, dlatego mordercy pomordowali ich, rozbijając głowy kolbami karabinów. Bali się strzelać, aby nie zaalarmować żołnierzy UPA, którzy mogli znajdować się w pobliskich lasach. Następnego dnia na prawym brzegu Sanu znaleziono ciała pomordowanych (Sofija Kopystiańska jeszcze żyła i zdążyła opowiedzieć o dramacie, ale w drodze do szpitala zmarła). Wśród zamordowanych znaleźli się: Senyszyn Ołena — nauczycielka, Senyszyn Areta — jej córka, gimnazjalistka, Stefanija Kopystiańska — żona księdza, Tetijana Kopystiańska — córka księdza, Sofija Kopystiańska — córka księdza, Iwan Popowycz — rolnik, wójt, Wasyl Truchan — rolnik, działacz spółdzielczy, Iwan Truchan — rolnik, brat Wasyla, Petro Fenyk — rolnik, działacz społeczny i 7 innych osób, których nazwisk nie mogłem się dowiedzieć. Ciała ofiar pochowano w wspólnym grobie koło cerkwi w Olszanach. Śledztwo urzędowe nie wykryło winowajców”.
źródło: „s. Wilszany”; w: Sływka J. (red.), „Deportaciji. Zachidni zemli Ukrajiny kincia 30—ch – poczatku 50—ch rr. Dokumenty. Materiały. Spohady.”, w: Lwów 2002, t. 3: „Wspomnienia”, s. 63
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
11 – 17
min. 11
max. 17
nr ref.:
11080
data:
1946.06.19
lokalizacja
opis
dane ogólne
Olszany
We wsi Olszany pow. Przemyśl w nocy [Ukraińcy] obrabowali i spalili wieś oraz zamordowali 12 Polaków.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – czerwiec 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.06.10]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
12
min. 12
max. 12
Autorzy niniejszego opracowania informują, że każda korespondencja wysłana na podany poniżej adres portalu Genocidium Atrox może zostać opublikowana — verbatim w całości lub części, wraz z podpisem — chyba że zawierać będzie explicite odnośne zastrzeżenie. Adres Emajl nie będzie publikowany.
Jeśli na Państwa urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlookopisane m.in. w Wikipedii — by skontaktować się z Kustoszem/Administratorem i wysłać korespondecję proszę spróbować wybrac link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
GENOCIDIUM ATROX: OLSZANY