W maju 1945 r. Mikołaj Gierczak z Kopysna został zamordowany przez bojówkę SB‑OUN Rejonu „B II”, Nadrejonu „Chołodny Jar” za podejrzenia o współpracę z WP i NKWD. Za zabójstwo był odpowiedzialny referent SB o pseudonimie „Roman”.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – maj 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: „Historia”; w: portal: Kopysno — internet: kopysno.pl [dostępny: 2021.04.11]

Podczas palenia wsi po wysiedleniu Ukraińców zamordowali 6 starszych Polaków, którzy nie opuścili swoich gospodarstw. Prawdopodobnie jednym z zamordowanych był Michał Gierczak.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – październik 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: Zapałowski Andrzej, „Granica w ogniu”, w: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Muzeum Historii Ruchu Ludowego, Warszawa 2016, s. 220 — internet: ptg.edu.pl [dostępny: 2021.06.10]

Według danych zawartych w archiwach Wojska Polskiego, 17 grudnia 1945 r. na drodze prowadzącej z Rybotycz, w lesie „Grabnik”, kompania fizylierów z 28 pułku piechoty 9 DP wysłana do Kopysna jako ochrona zbioru kontyngentu została zaatakowana przez sotnię UPA „Burłaki”. W zasadzce poległo 2 oficerów i 3 szeregowców (ppor. Jan Darmograj, dowódca plutonu kompanii rusznic przeciwpancernych – s. Pawła, ur. 8.04.1918r. w ZSRR; ppor. Zenon Radulewicz – s. Wincentego; st. szer. Piotr Kiszkis – s. Władysława, ur. 1926r. ZSRR; szer. Bronisław Pożoga — s. Emila, ur. 1922r.; szer. Ryszard Witek – s. Józefa, ur. 1923r.), 3 szeregowców zostało rannych. Zginęło kilku członków UPA. O wszystkim zaalarmowano 1 batalion 28 pułku piechoty stacjonującego w Rybotyczach. Na podstawie danych UPA, w zasadzce zginęło 3 żołnierzy, 5 udało się uciec, a 3 rannych dostało się do niewoli. Dwóch wziętych do niewoli oficerów (ppor. Jan Darmograj i ppor. Zenon Radulewicz) na podstawie wyroku sądu polowego zwołanego przez komendanta oddziału U–4 (kryptonim jednej z czterech sotni, na czele których stał por. „Konyk”) rozstrzelano. Na wolność wypuszczono jednak szeregowca, który dotarł do Rybotycz i powiadomił o wszystkim swoje dowództwo. Zdaniem innych w zasadzce zginęli wszyscy żołnierze, za wyjątkiem jednego, który uciekając doliną potoku Kamiennego dotarł do Rybotycz i zawiadomił posterunek milicji. Na milicję dotarł jedynie w bieliźnie i miał pokrwawione stopy (mundur zdjął pośpiesznie). Z zeznań mieszkańców Kopysna wynika, iż napadu na grupę żołnierzy dokonali przebrani w cywilne ubrania członkowie oddziału UPA, przez co uznano, iż stali za tym mieszkańcy Kopysna. Jak twierdzą świadkowie tamtych wydarzeń, w domu jednego z mieszkańców Kopysna przed akcją przebywali członkowie UPA biorący w niej udział. Zdaniem świadków tamtych wydarzeń, w odwecie za atak UPA na kompanię fizylierów Kopysno miało zostać spacyfikowane. Na szczęście nie doszło do tego dzięki rozsądkowi jednego z oficerów Wojska Polskiego z 1 batalionu stacjonującego w Rybotyczach, który zebrawszy na placu obok cerkwi wszystkich mieszkańców, w ostateczności podjął decyzję o zarekwirowaniu im jedynie bydła i trzody. Każdy kto mógł, oddał wojsku to, co posiadał. Opuszczając Kopysno z zarekwirowanym dobytkiem, żołnierze napotkali w pobliżu Rybotycz nadciągający oddział (prawd. 218 pogranicznego pułku wojsk NKWD), który miał dokonać pacyfikacji. Poinformowano ich jednak, że problem został już rozwiązany, przez co wieś jej uniknęła. Według wersji ujętej w źródłach UPA wydarzenie to miało miejsce 20 grudnia 1945 r. Ich zdaniem Wojsko Polskie, które przybyło do Kopysna w liczbie około 150 żołnierzy pobiło i okradło chłopów. Między innymi wdowę Sus Emilię, której zrabowali ostatnie ubrania i 600 zł. Od pozostałych jeszcze w Kopysnie 10 ukraińskich gospodarzy (przypis własny – wśród nich byli także Polacy) zabrali ostatnią trzodę, a mianowicie 13 krów i 7 koni. Aresztowali kilku mężczyzn w różnym wieku, których mocno pobili a następnego dnia zwolnili. Zatrzymali także w wiosce 6‑letniego chłopca, którego pytali, strzelając mu nad głową, gdzie znajdują się banderowcy. Zastępcę sołtysa – Kulhawca Mikołaja zabrali ze sobą do Żurawicy koło Przemyśla. Wojsko Polskie spaliło 6 chat z tego 3 opuszczone i 3 zamieszkałe. Między innymi spalono chatę furmana, który woził do Huwnik zabitych polskich żołnierzy, gospodarza, który pomagał układać zwłoki na wóz oraz chatę gospodarza, który cały czas rozmawiał z Polakami w języku ukraińskim. W chatach spalił się cały majątek, bo Wojsko Polskie nie pozwoliło niczego ratować.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1945 oraz rok 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: „Historia”; w: portal: Kopysno — internet: kopysno.pl [dostępny: 2021.04.11]

Wersja strony ukraińskiej: „Dnia 17 grudnia 1945 r. czota 512 zrobiła zasadzkę o godzinie 5. Zasadzkę ulokowano na południu pod wsią Kopysno w lasku i w jarze na skraju drogi Rybotycze – Kopysno  […] Wojsko Polskie nadeszło w strzeleckim szyku. Od naszych pierwszych strzelców został unieszkodliwiony karabin maszynowy. Karabin przejął od niego amunicyjny, ale i on padł od naszych strzelców. Dwóch oficerów Wojska Polskiego przekazało reszcie wycofać się skokami i obydwaj upadli od naszych kul. Na polu boju zostało 5 zabitych i 3 rannych uciekło, z tego 4 rannych. Ranny szeregowiec zeznał, że obydwaj oficerowie6 to komuniści i «jeślibyście ich wypuścili, to oni nas potem powieszą». Dowódca oddziału «U–4» zwołał sąd polowy i na jego podstawie, po wykazaniu ich winy, oficerów rozstrzelono. Rannemu szeregowcowi Wojska Polskiego przysłano podwodę, która odwiozła go do Rybotycz. Jak wykazały dokumenty i zeznania szeregowca Wojska Polskiego – jeden z rozstrzelanych polskich oficerów był adiutantem pułkownika 28 pułku piechoty. adiutant miał do 31 grudnia 1945 r. przepustkę. Cała grupa Wojska Polskiego należała do pierwszej kompanii fizylierów 28 pułku piechoty, 9 «bohaterskiej dywizji piechoty». Dokumenty przesłano SB. Do «dowódcy» tego oddziału wysłano list, w którym zwrócono mu uwagę, żeby zaprzestał działań grabieżczych. Wojsko Polskie w Huwnikach tak się przejęło całą akcją, że wysłało posłańców do bolszewickiego posterunku granicznego i do Przemyśla o pomoc, dlatego że «jesteśmy odcięci». Bolszewicy wysłali 19 grudnia 1945 r. 6 aut i jedno opancerzone z wojskiem najpierw do Huwnik, a potem do Rybotycz. Ze strony Krasiczyna wysłano 19 grudnia 1945 r. kompanie Wojska Polskiego, które przemaszerowały przez Rybotycze i Brylińce do wsi Kopysno. We wsi Kopysno Wojsko Polskie spaliło 6 chat, aresztowało kilku cywili, z których część uciekła (resztę wypuścili) i zrabowało kilka sztuk bydła. Rezultaty akcji: – straty wroga: 5 zabitych; jeden ciężko, a 4 lekko rannych. Wśród zabitych dwóch oficerów. – zdobyto karabin maszynowy «Diegtiariowa» z trzema dyskami, 2 PPSZ z sześcioma wkładami, 2 karabiny, 2 pistolety. – własnych strat nie było”.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1945 oraz rok 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: „Litopys UPA”, w: nr 33 — internet: kopysno.pl [dostępny: 2021.04.11]

We wsi Kopyśno pow. Przemyśl bojówka SB‑OUN zamordowała Polaka M. Gierczaka.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – maj 1946 oraz wiosna 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.06.10]

źródło: Zapałowski Andrzej, „Granica w ogniu”, w: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Muzeum Historii Ruchu Ludowego, Warszawa 2016, s. 233 — internet: ptg.edu.pl [dostępny: 2021.06.10]

„W maju 1946 r  […] działała aktywnie bojówka SB‑OUN pod kierownictwem referenta nadrejonowego W. Capiaka, ps. 'Potap'. Za współpracę z organami państwa polskiego bojówka zamordowała m.in.: Polaka Mikołaja Gierczaka z Kopyśna, a Polak Jan Mirowski został uznany za zabitego, Ukraińca Mikołaja Herczaka jako donosiciela UB, Ukraińca Wasyla Stacha (gajowego z Kormanic) podejrzanego o donosicielstwo. Zabójstwem J. Mirowskiego i W. Stacha kierował Wasyl Harbacz, ps. 'Oracz'. Zabito także Polaka Michała (?), Ukraińców: Dmytra Szmiłyka, Andrzeja Michajleća i Wasyla Litwinowa, jak również Polaków: Kazimierza Zazulę i F. Ferlińskiego.”

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – maj 1946 oraz wiosna 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.06.10]

źródło: Zapałowski Andrzej, „Granica w ogniu”, w: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Muzeum Historii Ruchu Ludowego, Warszawa 2016, s. 169—170 — internet: ptg.edu.pl [dostępny: 2021.06.10]

We wsi Kopysno pow. Przemyśl: „W połowie czerwca 1946 r. według zeznań Ochoty — 'Ostapa' — dowódcy 3 czoty 'Burłaka', podczas sianokosów w Kopysnie, pododdział (24 podchorążych) z Oficerskiej Szkoły Saperów 9 DP pomimo ubezpieczenia ze strony karabinów maszynowych został pojmany przez 1 i 3 czotę — sotni 'Burłaka'. Żołnierzy rozbrojono, zdjęto z nich mundury, a po wręczeniu ulotek propagandowych wszystkich zwolniono. Według wersji ujętej w źródłach UPA miało to miejsce 14 czerwca 1946 r., kiedy czota złapała i rozbroiła 23 żołnierzy Wojska Polskiego (w tym — 1 podporucznik, 5 podoficerów i 17 szeregowych), którzy przybyli do wsi Koniusza ze wsi Kopysno, gdzie przyjechali z grupą kosić trawę. Dowódca sotni dał rozkaz czotom 510 i 511 rozbrojenia całej grupy 23 podchorążych. W tym celu dwie czoty, wykorzystując dogodne położenie, okrążyły całą grupę na polanie pomiędzy wsiami Kopysno i Koniusza, niespodziewanie uderzając na nią tak, że wszyscy żołnierze bez jednego wystrzału poddali się. Wszystkich żołnierzy rozbrojono i 'rozmundurowano', a po odpowiednio przeprowadzonej z nimi rozmowie, w porozumieniu ze Służbą Bezpieczeństwa [OUN–UPA], wypuszczono. Wątpliwości budzi liczba pojmanych żołnierzy (23 czy 24?) oraz miejsce akcji (z mapy wg źródeł UPA wynika, że pojmania dokonano w Kopysnie a nie w Koniuszy lub pomiędzy tymi wsiami)”.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – czerwiec 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.06.10]

źródło: „Historia”; w: portal: Kopysno — internet: kopysno.pl [dostępny: 2021.04.11]

Wyciąg z opracowania statystycznego rejonowego referenta politycznego OUN o ukraińskich ofiarach formacji zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej w rejonie II nadrejonu 'Chłodny Jar' w Okręgu I Kraju Zakerzońskiego w latach 1945—1946  […] :
„PRZEMYSKIE II (region):  […]
9. Kopysno — 2,  […]
Postój, dnia 4.12.1946 r. B[ojczu]k”.

źródło: „Chołodnyj Jar' R.O. II. Statystyczni dani na deń 30 weresnia 1946 r.”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Rzeszów, w: Akta OAIPN Rz 072/1, t. 3, k. 120

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

2 maja 1947 r. w wyniku ran odniesionych w Kopysnie podczas walk z UPA, zmarł w szpitalu ppor. Stanisław Włodarczyk, s. Piotra (28 pp).

źródło: „Historia”; w: portal: Kopysno — internet: kopysno.pl [dostępny: 2021.04.11]

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – rok 1947”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.03.02]

Z rąk UPA zginął żołnierz WP Jan Łoboda ur. 1925, jego grób znajduje się na cmentarzu komunalnym na Zasaniu.

źródło: internet: w.kki.com.pl [dostępny: 2020.10.12]

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – rok 1947”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.03.02]

St. szer. Jan Łoboda, s. Stanisława, ur. 1925 r. pow. Żywiec. Jego grób znajduje się w Przemyślu, na cmentarzu Zasanie, pole 14.

źródło: „Historia”; w: portal: Kopysno — internet: kopysno.pl [dostępny: 2021.04.11]

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – rok 1947”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.03.02]

„Zapewne nigdy nie poznamy wielu ofiar, o których nie mówią żadne meldunki, a obecnie przypadki ich odkrycia należą do rzadkości. Przykładem ujawniania po latach zbrodni jest informacja o tragedii, do której doszło w Kopyśnie, gdzie członkowie SB‑OUN Kopko i Lewicki z Cisowej zamordowali nieznaną kobietę w ciąży. Denatka została wrzucona do studni (ze studni ciało wyciągnęło WP i pochowało obok)”.

źródło: Zapałowski Andrzej, „Granica w ogniu”, w: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Muzeum Historii Ruchu Ludowego, Warszawa 2016, s. 270 — internet: ptg.edu.pl [dostępny: 2021.06.10]

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – rok 1947”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.03.02]