Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
LUDOBÓJSTWO dokonane przez UKRAIŃCÓW na POLAKACH
Opisy zbrodni (dane za okres 1943–1947)
Zbrodnie
Sprawcy:
Ukraińcy
Ofiary:
Polacy
Ilość ofiar:
min.:
30
max.:
138
Sprawcy:
Polacy
Ofiary:
Ukraińcy
Ilość ofiar:
min.:
4
max.:
38
wydarzenia
nr ref.:
06396
data:
1944.04.12
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
Upowcy zamordowali 41‑letniego Michała Bąka.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
Myrosław Onyszkewycz „Orest Karat” wydał rozkaz: „Rozkazuję Wam niezwłoczne przeprowadzenie czystki swojego rejonu z elementu polskiego oraz agentów ukraińsko–bolszewickich. Czystkę należy przeprowadzić w stanicach słabo zaludnionych przez Polaków. W tym celu stworzyć przy rejonie bojówkę, złożoną z naszych członków, której zadaniem byłaby likwidacja wyżej wymienionych. Większe nasze stanice będą oczyszczone z tego elementu przez nasze oddziały wojackie nawet w biały dzień […] Oczyszczenie terenu musi być zakończone jeszcze przed naszą Wielkanocą, żebyśmy świętowali ją już bez Polaków. Pamiętajcie, że jak bolszewicy zastaną nas z Polakami na naszych terenach, wtedy wszystkich nas wyrżną […] Prowadźcie z nimi twardą, bezwzględną walkę. Nikogo nie oszczędzać, nawet w przypadku małżeństw mieszanych. Wyciągać z domów Lachów, ale Ukraińców i dzieci w tych domach nie likwidować […] Wydobyć broń. Śmierć Polakom. Postój, 6 kwietnia 1944 roku. Sława herojom! Orest, Karat” Rozkaz ten znajduje się w aktach śledztwa przeciwko Myrosławowi Onyszkewyczowi.
źródło: Miszko Przemysław, Matkowski Krzysztof, „Zbrodnie ludobójstwa popełnione przez nacjonalistów ukraińskich w Małopolce Wschodniej w latach 1939—1945 na osobach narodowości polskiej – w świetle śledztw OKŚZPNP we Wrocławiu”; w: „Zbrodnie przeszłości, opracowania i materiały prokuratorów IPN”, w: Warszawa 2008, t. 2 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
07039
data:
1944.05.12
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
Upowcy zamordowali Michała Bąka.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – maj 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
07047
data:
1944.05.13
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
Ukraińcy zamordowali 2 Polaków, w tym kobietę.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – maj 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
2
min. 2
max. 2
nr ref.:
12251
data:
1944.09
lokalizacja
opis
dane ogólne
Fragment wspomnień Iwana Andrijowycza Załuśkiego ur. w 1917 roku w Tymcach o mordzie na 33 Ukraińcach z Podemszczyzny dokonanym przez członków Milicji Obywatelskiej:
„Jesienią 1944 roku po przyjściu Sowietów na nasze ziemie Polacy wrócili zza Sanu. Armia radziecka poszła na Zachód, a u nas zaczęła powstawać władza polska, polskie posterunki milicji w niedalekich wsiach Basznia Dolna, Puhacze. Milicjanci dokonywali aresztów Ukraińców, znęcali się nad nimi […] W jedną z niedziel wrześniu po obiedzie Polacy otoczyli Podemszczyznę, zapalili cerkiew drewnianą (ludziom udało się uratować tylko część). Chodzili wsią i wyłapywali Ukraińców, mężczyzn. Udało się im złapać 33 osoby. Pod wieczór wszystkich powieźli przez przysiółek Puhacze do Horyńca. Wysadzili ich przed lasem i wszystkich rozstrzelali. Stało się to niedaleko od wsi Puhacze, Krzywe, Tymce”.
źródło: Załuśkyj I. A., „Peresełennia do URSR z parafii Basznia Dolisznia”; w: „Nasz kraj Lubacziwszczyna”, w: nr 2, Lwów 2001, s. 71
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
33
min. 33
max. 33
nr ref.:
08101
data:
1944.10.01
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
Ukraińcy zamordowali Cecylię Sopyło. Inni podają wieś Świdnica Horyniecka.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – październik 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
11900
data:
1944.10.31
lokalizacja
opis
dane ogólne
maj (?) 1946 r., [m.p.] — Fragment sprawozdania nieznanego referenta z Okręgu II Kraju Zakerzońskiego o mordach na Ukraińcach w Werchracie:
„31 października 1944 r. MO z Horyńca aresztowało na przysiółku Nimycia wieśniaka Wilka Teodora, lat 30. Aresztanta zabrali do Horyńca, a stamtąd odstawiali do Lubaczowa. Po drodze go zastrzelili i rzucili do wody”.
źródło: „Informacija pro ukrajinśki seła ta jich meszkanciw, szczo postradały w rezultati polśkych napadiw”; w: Wiatrowycz W. (red.), „Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942—1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA”, w: Lwów 2011, t. 2, s. 929, w: oryg. ukraiński
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
08587
data:
1944.12.03
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
3 grudnia 1944 r. zamordowali milicjanta Adama Hałucha lat 25.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1944 i «w 1944 roku»”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
11898
data:
1945.03.03
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
Fragment wspomnień Hanny Żeniuch, Sofiji Swystoniuk, Mykoły Żeniucha o mordzie na księdzu Petrze Wolanowyczu w Horyńcu dokonanym przez członków MO:
„w grudniu przyszedł do nas [do Radruża] ksiądz [Petro Wolanowycz] z zakonników, obsługiwał naszą wieś i Horyniec. Mieszkał w Horyńcu, bo bał się mieszkać w naszej wsi […] Mieszkał tam tylko 3 miesiące, dlatego że w lutym 1945 roku przyszła polska milicja i zastrzeliła go w łóżku. Pochowany został w Horyńcu”.
źródło: Żeniuch H., Swystoniuk S., Żeniuch M., „Seło na hranyci”; w: „Nasz kraj Lubacziwszczyna”, w: nr 1, Lwów 2000, s. 52
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
Fragmenty wspomnień K. Wasylkewycza o mordach na Ukraińcach w Suchej Woli i innych wsiach dokonanych przez żołnierzy WP, członków MO i band z sąsiednich polskich wsi:
„W Horyńcu zastrzelili księdza Petra Wolanowycza, gdy na ich rozkaz dawał im kolację i jeszcze obrócił się do kredensu po wódkę, jak dostał z tyłu w głowę”.
źródło: Wasylkewycz K., „Spohady”, b.m., b.d.; w: Archiwum Bogdana Huka, w: , s. 23, w: oryg. ukraiński
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
„Według źródeł polskich «szerzył nienawiść do Polaków».
«Podczas kazania w marcu 1943 […] wrzeszczał z ambony w zimową niedzielę
ukr. ‹Lude beryte serpy i kosy, bo czas żnyw ide› (pl. ‹Ludzie, bierzcie za sierpy i kosy, bo idzie czas żniw›)».
Twierdzić miał, że rozmawianie po polsku jest grzechem śmiertelnym.
Na jednym z zebrań wiejskich miał także stwierdzić, że «nadszedł czas, aby z Polakami stało się to, co z Żydami».
Po klęsce Niemców i rozpoczęciu w 1944 okupacji rosyjskiej zamordowany z zimną krwią — podczas poczęstunku, który sam przygotował — przez działacza komunazistowskiego prl (państwa utworzonego przez Rosjan na terenach uprzednio okupowanych przez Niemców), członka zbrodniczej UB, polskiej jednostki rosyjskiego NKWD (według źródeł ukraińskich mordercami było dwóch UB‑owców/milicjantów z Oleszyc, gdzie uprzednio posługiwał)”.
źródło: GTKRK, „ks. Piotr Wolanowycz”; w: portal: «Biała Księga». Martyrologium duchowieństwa – Polska. XX w. (lata 1914—1989), parafia pw. św. Zygmunta w Słomczynie — internet: www.swzygmunt.knc.pl [dostępny: 2020.03.15]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
09593
data:
1945.03.27–1945.03.28
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Kureń „Zalizniaka” zlikwidował 18 posterunków Milicji Obywatelskiej, poległo 30 milicjantów a 10 zostało uprowadzonych i zamordowanych. Zamordowanych zostało od 43 do 72 osób polskiej ludności cywilnej. Były to posterunki w miejscowościach: Dzików Stary, Podemszczyzna, Horyniec, Zalesie, Basznia Dolna, Łówcza, Futory, Nowa Grobla, Brusno Nowe, Krowica, Puchacze, Chotylub, Wólka Horyniecka, Zapałów, Bichale, Łaszki, Płazów, Cewków.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – marzec 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
83 – 112
min. 83
max. 112
nr ref.:
09600
data:
1945.03.28
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
(nadleśnictwo)
Został zamordowany przez UPA gajowy Wojciech Leńczuk.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – marzec 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
09815
data:
1945.04.21
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
Ukraińcy zamordowali milicjanta Stanisława Krzycha lat 43.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
09945
data:
1945.05.13
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
Ukraińcy zamordowali Katarzynę Tymiec, lat 62.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – maj 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
10297
data:
1945.09.20
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
Upowcy zamordowali żołnierza 7 pp. 3 DP szer. Brunona Doreckiego.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – wrzesień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
10329
data:
1945.10.04
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
W rejonie Horyńca zamordowali żołnierza 7 pp. 3 DP sierż. Józefa Paśka.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – październik 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
7
min. 7
max. 7
nr ref.:
10473
data:
1945.12.04
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
(w pobliżu)
4 grudnia 1945 roku pisze J. Pokrzywa: „posuwając się marszem ubezpieczonym, 3 batalion 8 pułku piechoty przechodził z Horyńca do wsi Chmiele. Gdy oficerowie oderwali się od kolumny, zupełnie nieoczekiwanie posypały się strzały z wąwozu. Padł rażony śmiertelnie kapitan Zastocki […] Padł także podporucznik Feliks Straszewski, oficer polityczny […] Śmiertelnie ranni zostali dowódcy plutonów: chorąży Franciszek Mateja i podporucznik Stanisław Kuźma […] Ponadto zostali ranni porucznik Jan Sakowicz, dwaj oficerowie polityczni porucznik Bronisław Kuriata i podporucznik Mieczysław Jędrasik oraz kapral Władysław Siecina”.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1945 oraz rok 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Motyka Grzegorz, „Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie w latach 1943-1948.”, w: Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1999, s. 338—339
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
4
min. 4
max. 4
nr ref.:
11899
data:
1945.12.29
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
maj (?) 1946 r., [m.p.] — Fragment sprawozdania nieznanego referenta z Okręgu II Kraju Zakerzońskiego o mordach na Ukraińcach w Werchracie:
„29 grudnia 1945 r. o godzinie 23. WP w ilości 100 osób przyszło do wsi Werchrata, gdzie aresztowało 11 mężczyzn […] Aresztantów zabrało do Horyńca, a stamtąd do Lubaczowa. W Horyńcu wszystkich bili tak okrutnie, że 3 natychmiast zmarło od tortur, a byli to:
Hryniuk Wasyl — lat 25;
Szuper Mychajło — lat 15;
Juśkiewicz Onyszko — lat 41”.
źródło: „Informacija pro ukrajinśki seła ta jich meszkanciw, szczo postradały w rezultati polśkych napadiw”; w: Wiatrowycz W. (red.), „Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942—1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA”, w: Lwów 2011, t. 2, s. 929, w: oryg. ukraiński
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
3
min. 3
max. 3
nr ref.:
11065
data:
1946.06.09
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
We wsi Horyniec pow. Lubaczów [Ukraińcy] zamordowali żołnierza WP Henryka Bronikowskiego lat 21.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – czerwiec 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.06.10]
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
11208
data:
1946.07
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
W lipcu 1946 r. [Ukraińcy] zamordowali oficera WP Stanisława Gilowskiego.
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – lipiec 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.02.24]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
11437
data:
1946
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
W 1946 r. Upowcy zamordowali żołnierza WP Ludwika Gilowskiego.
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1946 oraz w roku 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.02.28]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
11605
data:
1947.06.15
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
Ukraińcy zamordowali Józefa Grenia ur. 1906 r.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – rok 1947”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.03.02]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
11619
data:
1947.07.13
lokalizacja
opis
dane ogólne
Horyniec
Ukraińcy zmordowali Antoniego Zamkowicza.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – rok 1947”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.03.02]
We wsi Świdnica Horyniecka pow. Lubaczów 13 lipca 1947 r. [Banderowcy] zamordowali Antoniego Zamkołowicza (lub Zamkowicza) lat 24.
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – rok 1947”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.03.02]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
Autorzy niniejszego opracowania informują, że każda korespondencja wysłana na podany poniżej adres portalu Genocidium Atrox może zostać opublikowana — verbatim w całości lub części, wraz z podpisem — chyba że zawierać będzie explicite odnośne zastrzeżenie. Adres Emajl nie będzie publikowany.
Jeśli na Państwa urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlookopisane m.in. w Wikipedii — by skontaktować się z Kustoszem/Administratorem i wysłać korespondecję proszę spróbować wybrac link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
GENOCIDIUM ATROX: HORYNIEC