Tłumaczenie na język polski relacji Michała Markowicza o mordzie na Ukraińcach we wsi Grąziowa  […] :
„Zginęli:
Iwan Car — 23 lata. Zastrzelony podczas ucieczki.
Mykoła Hałuszak — 23 lata. Przeszedł szlakiem frontowym, był dwukrotnie ranny. Kiedy wracał wieczorem do domu, wojsko próbowało go zatrzymać i zraniło w nogę. Rannego trzymano przez całą noc w stodole, a działo się to w lutym. Rano wywleczono go związanego na dwór i zastrzelono, ciało rzucono do pobliskiego strumienia”.

źródło: „Mordy w Grąziowej”; w: Siwicki M., „Dzieje konfliktów polsko-ukraińskich”, w: Warszawa 1994, t. III, s. 312—314

źródło: „Nasze Słowo”, w: nr 13, 1991

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

[Ukraińcy] zamordowali 10 Polaków. „W 1944 roku, zostało zamordowanych przez upowców 10 Polaków, mieszkańców wsi: Stelmach Jan, oraz 9 osób NN”.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1944 i «w 1944 roku»”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: Siekierka Szczepan, Komański Henryk, Bulzacki Krzysztof, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939-1947”, w: Wrocław 2006, s. 127

Pan Tadeusz Markowicz w korespondencji listowej ze mną podaje, że w Grąziowej zamordowani zostali Jan i Stanisław Kania.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1944 i «w 1944 roku»”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: archiwum Stanisława Żurka

Tłumaczenie na język polski relacji Michała Markowicza o mordzie na Ukraińcach we wsi Grąziowa  […] :
„Po przejściu frontu w lipcu 1944 r. zaczęto u nas organizować polską władzę ludową. W gminie Wojtkowa rozmieszczono WOP, utworzono MO. Od tej pory zaczęły się represje przeciwko ukraińskiej większości na naszym terenie. Zaczęły się podpalenia i, co najgorsze, zaczęto mordować niewinnych ludzi.
Pierwszą ofiarą był Stefan Sawka (około 45 lat). Jesienią zabrał go WOP do Wojtkowej, po 10 dniach znaleziono go w poniemieckich okopach. Ręce i nogi miał połamane, nogi związane za głową, leżał przykryty spalonymi gałęziami świerkowymi. Prawdopodobnie tak związany zginął w ogniu.
W tym czasie zaczynało się już szaleństwo wojska w Birczy, MO i ORMO. Zaczęły się podpalenia, grabieże, pobicia. Miejscowi ludzie coraz częściej musieli uciekać do lasu. Były to zwykłe prowokacje władz polskich”.

źródło: „Mordy w Grąziowej”; w: Siwicki M., „Dzieje konfliktów polsko-ukraińskich”, w: Warszawa 1994, t. III, s. 312—314

źródło: „Nasze Słowo”, w: nr 13, 1991

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

Fragment sprawozdania referenta OUN 'Arkadija' o mordzie milicjantów z posterunku MO w Wojtkowej na Ukraińcu w Grąziowej:
„W nocy 22.12.1944 r. o godzinie 2. trzech polskich milicjantów z Wojtkowej przyszło do wsi Grąziowa, wyprowadziło miejscowego stanicznego z domu i na jego podwórzu zabiło go 3 strzałami z karabinu. Razem z milicjantami w Grąziowej byli 3 Polacy: Kiebzdziej (albo Kołodziej) Czesiek, Kruk Tadeusz i Jaworski N”.

źródło: „Zwit WR pow. Karpaty za czas wid 20.12. do 30.12.1944”, 31 XII 1944 r; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Rzeszów, w: Akta OAIPN Rz 072/1, t. 33, k. 175

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

Tłumaczenie na język polski relacji Michała Markowicza o mordzie na Ukraińcach we wsi Grąziowa  […] :
„Następnymi ofiarami byli Anna i Michał Sokalscy, małżeństwo w wieku 40–45 lat. W lutym 1945 r. wojsko napadło na wieś, Annę wyciągnięto z chaty, rozstrzelano, a potem rzucono pod płot, przykryto słomą i podpalono. Kiedy na ratunek przybiegł z kuźni mąż, złapano go i pobito tak, że nie mógł wstać. Oprawcy podpalili dom, a kiedy już dobrze płoną — żywcem wrzucili gospodarza w ogień. Zostało pięcioro dzieci, najmłodszy syn miał około roku, najstarszy zaś 21 lat. W tym dniu spalono kilka ukraińskich chat”.

źródło: „Mordy w Grąziowej”; w: Siwicki M., „Dzieje konfliktów polsko-ukraińskich”, w: Warszawa 1994, t. III, s. 312—314

źródło: „Nasze Słowo”, w: nr 13, 1991

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

UPA zamordowała 7 Polaków.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – marzec 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: Archiwum Państwowe w Przemyślu, w: SPJ [Starostwo Powiatowe Jarosławskie] sygn. 79, s. 21 — internet: www.rodaknet.com [dostępny: 2021.04.11]

W nocy UPA zabiła 7 Polaków: „22/23.03.1945 r. W nocy UPA zabiła: Kielar Michał, Kielar Mikołaj, Kucharski Stanisław, Kijanka Piotr, Stelmach Jan. Kania Franciszek, Kania Antoni”.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – marzec 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: Jan Lucjan Wyciślak, „Działania UPA - ofiary i wykonawcy” — internet: www.rodaknet.com [dostępny: 2021.04.11]

Tłumaczenie na język polski relacji Michała Markowicza o mordzie na Ukraińcach we wsi Grąziowa  […] :
„Do tej pory [i.e. do polskiego ataku 23.03.1945] Ukraińska Powstańcza Armia nie wtrącała się. Powiadomiona o wydarzeniach wieczorem przybyła do wsi. Wojsko Polskie uciekło. W odwecie rozstrzelano 7 Polaków i spalono ich domy. Działo się to w piątek, a w sobotę w południe we wsi zjawili się radzieccy pogranicznicy. Sfotografowali zamordowanych Ukraińców, zastrzelonych Polaków i spaloną wioskę, kazali wszystkich pochować. Obiecali zwrócić się do władz polskich, aby takie wypadki nie miały miejsca w przyszłości”.

źródło: „Mordy w Grąziowej”; w: Siwicki M., „Dzieje konfliktów polsko-ukraińskich”, w: Warszawa 1994, t. III, s. 312—314

źródło: „Nasze Słowo”, w: nr 13, 1991

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

Fragment protokołu NN 'Bukowego' o mordzie milicjantów z Wojtkowej na 5 Ukraińcach w Grąziowej:
„Dnia 22 III 1945 r. wieczorem zwiad doniósł, że ze strony Wojtkowej w kierunku Grąziowej lub Jamnej jedzie 38 fur polskiej milicji. Tego samego dnia około godziny 22. z inicjatywy kolegi 'Potapa' ściągnięto dwa roje samoobrony ze wsi Jamna Dolna w liczbie 25 osób, jak też postawiono w stan pogotowia żandarmerię w liczbie 15 osób  […] W akcji we wsi Grąziowa brało udział około 100 Polaków, którzy w bestialski sposób zamordowali 5 mężczyzn w wieku średnim. Zabili ich kolbami karabinów. Czterech innych żywcem wrzucili do ognia płonących domów, a tych podpalili 18 w czasie odwrotu do Wojtkowej. Wrzuceni do ognia uciekli z niego z opalonymi włosami i wąsami”.

źródło: „Protokoł z podij, jaki zaisnuwały w s. Grąziowij dnia 23 III 1945, 24 III 1945 r.”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Rzeszów, w: Akta OAIPN Rz 072/1, t. 27, k. 217/19—217/21

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

Tłumaczenie na język polski relacji Michała Markowicza o mordzie na Ukraińcach we wsi Grąziowa  […] :
„Następna akcja odbyła się 23 marca 1945 r. Brały w niej udział wojska z Birczy i milicja z Wojtkowej. Zginęli wówczas:
Iwan Markowycz — około 60 lat. Strasznie go pobili, przekłuli bagnetem nos, aż ostrze wyszło z tyłu — i tak zostawili.
Petro Markowycz — 21 lat, zakatowany na śmierć. Był umysłowo chory, nieszkodliwy, zabijanie nie miało sensu.
Iwan Buć — około 60 lat. Skonał w trakcie bicia.
Teodor Buć — około 55 lat. Bity kolbami karabinów, aż mózg wytrysnął z czaszki.
Hryhorhij Jarosz — 45 lat. Okrutnie skatowany kolbami karabinów, wybite zęby mordercy wkładali do dziur po bagnetach na piersiach konającego. Umierał w strasznych męczarniach.
Większość mieszkańców uratowała się od śmierci ukrywając się w lesie. Tego dnia spalono ćwierć wioski”.

źródło: „Mordy w Grąziowej”; w: Siwicki M., „Dzieje konfliktów polsko-ukraińskich”, w: Warszawa 1994, t. III, s. 312—314

źródło: „Nasze Słowo”, w: nr 13, 1991

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

Tłumaczenie na język polski relacji Michała Markowicza o mordzie na Ukraińcach we wsi Grąziowa  […] :
„Zginął:
Josyf Maczyszyn — 35 lat. W kwietniu 1945 r. milicja wdarła się do mieszkania, wyciągnęła go na podwórze i rozstrzelała”.

źródło: „Mordy w Grąziowej”; w: Siwicki M., „Dzieje konfliktów polsko-ukraińskich”, w: Warszawa 1994, t. III, s. 312—314

źródło: „Nasze Słowo”, w: nr 13, 1991

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

Fragment wyciągu z protokołu przesłuchania członka MO z Wojtkowej Stanisława Kalinowskiego w dniu 1 października 1945 roku przez referenta SB‑OUN 'Hałuna' o mordzie milicjantów z Wojtkowej na 3 Ukraińcach w Grąziowej:
„Milicjant z Wojtkowej, Stasicki, zamordował Sapkę Stepana z Grąziowej (Ukraińca), a milicjant Waluś Kazio opowiadał mi, jak to ściągał protokół z Lyski Stepana, łamiąc mu przy tym ręce. W czasie akcji w Grąziowej zastrzelił on także Ukraińca Sokalskiego Mychajłę z żoną i wrzucił ich do ogień płonącego domu (uwaga: dat nie podano, fakty te prawdopodobnie miały miejsce w czerwcu 1945 r.)”.

źródło: Instytut Pamięci Narodowej IPN, w: Akta OAIPN Rz 072/1, Wyp. VII b (316), t. 27, k. 100

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

Tłumaczenie na język polski relacji Michała Markowicza o mordzie na Ukraińcach we wsi Grąziowa  […] :
„Zginął:
Mychajło Szczepański — 40 lat. Latem 1945 r. został aresztowany przez wojsko z Przemyśla. Ślad po nim zaginął”.

źródło: „Mordy w Grąziowej”; w: Siwicki M., „Dzieje konfliktów polsko-ukraińskich”, w: Warszawa 1994, t. III, s. 312—314

źródło: „Nasze Słowo”, w: nr 13, 1991

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

W lipcu 1945 powieszono gajowego z Griąziowej Jana Łukasiewicza.

źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – lipiec 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]

źródło: Zapałowski Andrzej, „Granica w ogniu”, w: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Muzeum Historii Ruchu Ludowego, Warszawa 2016, s. 217 — internet: ptg.edu.pl [dostępny: 2021.06.10]

Tłumaczenie na język polski relacji Michała Markowicza o mordzie na Ukraińcach we wsi Grąziowa  […] :
„Zginęli:
Josyf Markowycz — 23 lata. Latem 1946 r., ujrzawszy nadjeżdżające wojsko, zaczął uciekać. Zastrzelili go, gdy przełaził przez płot  […]
Dmytro Sływiak — około 60 lat. Latem 1946 r. bili go i katowali ponad 2 godziny, dopóki nie poprosił, żeby zmiłowali się i zastrzelili”.

źródło: „Mordy w Grąziowej”; w: Siwicki M., „Dzieje konfliktów polsko-ukraińskich”, w: Warszawa 1994, t. III, s. 312—314

źródło: „Nasze Słowo”, w: nr 13, 1991

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

Fragment sprawozdania sytuacyjnego referenta politycznego nadrejonu OUN 'Chłodny Jar' Petra Kawuzy 'Rusłana' o mordzie żołnierzy Wojska Polskiego na Ukraińcu w Grąziowej:
„[31 lipca 1946 r.] Tego dnia we wsi Grąziowa Dach  […] wstąpił do domu Dmytra Sływiaka (Ukraińca), aresztując go wraz z córką Mariją i przyprowadzając do domu Mychajły Roztockiego, gdzie [żołnierze Wojska Polskiego] zaczęli ich mocno bić. Pytali się o syna, który miał być intendentem u banderowców. Bili go i znęcali się około 3 godzin, połamali mu ręce i żebra, a następnie zastrzelili. Aktywny udział brał w tym Dach”.

źródło: „Wisti z terenu [za lipiec-sierpień 1946 r.]”; w: Poticzny P. J., Łyko I. (red.), „Litopys UPA”, w: Toronto-Lwów 2002, t. 34: „Łemkiwszczyna i Peremyszczyna. Sprawozdania polityczne (Dokumenty)”, s. 530, w: oryg. ukraiński

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]

Tłumaczenie na język polski relacji Michała Markowicza o mordzie na Ukraińcach we wsi Grąziowa  […] :
„Zginął:
Iwan Hamadyk — 23 lata. W 1947 r. wojsko zabrało go ze wsi, następnego dnia zamęczonego i skatowanego przyprowadzono w celu rozpoznania. Zabrano go znowu i więcej nikt go nie widział”.

źródło: „Mordy w Grąziowej”; w: Siwicki M., „Dzieje konfliktów polsko-ukraińskich”, w: Warszawa 1994, t. III, s. 312—314

źródło: „Nasze Słowo”, w: nr 13, 1991

źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]