Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
LUDOBÓJSTWO dokonane przez UKRAIŃCÓW na POLAKACH
Opisy zbrodni (dane za okres 1943–1947)
Zbrodnie
Sprawcy:
Ukraińcy
Ofiary:
Polacy
Ilość ofiar:
min.:
105
max.:
108
wydarzenia
nr ref.:
03232
data:
1943.09
lokalizacja
opis
dane ogólne
Germakówka
W Germakówce wartownicy mostu rolnicy Konopski Aleksander i Medyński Stanisław zaginęli bez śladu.
źródło: Żurek Stanisław, „75.rocznica ludobójstwa: wrzesień 1943”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: „1943, październik - Zbiór raportów dotyczących napadów ukraińskich na terenie Małopolski Wschodniej zarejestrowanych przez RGO we Lwowie”; w: Archiwum Akt Nowych, w: nr 47, s. 5—11, 13—15
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
2
min. 2
max. 2
nr ref.:
03891
data:
1943.09–1943.12
(jesień)
lokalizacja
opis
dane ogólne
Germakówka
Ukraińcy zamordowali 2 Polaków: byli to strażnicy mostu: Konopski Aleksander i Medyński Stanisław.
źródło: Żurek Stanisław, „75. rocznica ludobójstwa – listopad oraz jesień 1943”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: prof. dr hab. Jankiewicz Leszek S., „Uzupełnienie do listy strat ludności polskiej podanej przez Komańskiego i Siekierkę dla województwa tarnopolskiego (2004)”; w: Listowski Witold (red.), „Ludobójstwo OUN-UPA na Kresach Południowo-Wschodnich”, w: Kędzierzyn-Koźle 2015, t. 7
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
2
min. 2
max. 2
nr ref.:
05002
data:
1944.02.13
lokalizacja
opis
dane ogólne
Germakówka
Podczas napadu na uczestników wesela banderowcy napadli na uczestników wesela u rodziny Szczerbów. Wrzucili do domu granaty oraz strzelali i dobijali weselników. Zamordowali 27 Polaków, 1 Ukraińca i 1 żołnierza niemieckiego, Ślązaka; 14 Polaków zostało okaleczonych, rannych i poparzonych.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – luty 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Komański Henryk, Siekierka Szczepan, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946”, w: Wrocław 2004, s. 36, 534
Śledztwo IPN Wrocław: S 15/00/Zi − w sprawie zbrodni ludobójstwa dokonanych przez nacjonalistów ukraińskich w latach 1939—1945 w pow. Borszczów, woj. tarnopolskie, na miejscowej ludności narodowości polskiej, m. in. w Germakówce, gdzie w wyniku dokonanego w dniu 13 lutego 1944 r. napadu na dom (odbywało się tam wesele) zginęły 32 osoby, w tym 30 mieszkańców tej wsi narodowości polskiej, jedna osoba narodowości ukraińskiej i żołnierz niemiecki, który jako gość weselny w trakcie napadu bronił pozostałych osób przed napastnikami. Ofiarami tej zbrodni byli mężczyźni, kobiety i dzieci, zaś sprawcami mordu ich sąsiedzi narodowości ukraińskiej.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – luty 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: „Śledztwo w sprawie zbrodni popełnionych przez nacjonalistów ukraińskich w latach 1943—1945 na terenie pow. Borszczów, woj. tarnopolskie”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Wrocław, w: sygn. S 15/00/Zi
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
29 – 32
min. 29
max. 32
nr ref.:
07499
data:
1944.06
lokalizacja
opis
dane ogólne
Germakówka
Miejscowi młodzi Ukraińcy uprowadzili, zgwałcili i zamordowali 5 dziewcząt polskich; Zginęły: 15‑letnia Janina Bilińska, 15‑letnia Stanislawa Hygier, 15‑letnia Paulina Piaseczna, 17‑letnia siostra Stanisławy Hygier, 18‑letnia Zofia Diaczyn.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – czerwiec 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Komański Henryk, Siekierka Szczepan, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946”, w: Wrocław 2004, s. 37
W czerwcowa niedzielę 1944 roku pięć młodych dziewcząt wybrało się na stację kolejową pożegnać chłopców, którzy odjechać mieli do Wojska Polskiego. „Nagle pojawiła się grupa wyrostków ukraińskich. Był wśród nich Dmytro Husak, znałem go ze szkoły. Podeszli do dziewcząt, wzięli je pod ramiona i poprowadzili w głąb wioski. Po tym wydarzeniu nikt już tych dziewcząt nie widział i nie znaleziono ich ciał. Po wielu latach Ukrainka Nastia Burdajna, która była we wsi staniczną, opowiedziała o losie tych dziewcząt. Otóż zaprowadzono je do lasu i tam były gwałcone przez kilka dni, następnie spuszczono z nich krew i wbito kołki drewniane w narządy rodne. Pogrzebano je w okopach pod lasem na Glince”.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – czerwiec 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Leszczyński Stanisław, wspomnienia; w: Komański Henryk, Siekierka Szczepan, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946”, w: Wrocław 2004, s. 543
Wspomnienia Stanisława Leszczyńskiego (urodzonego w 1927 r.) obejmują dzieciństwo i młodość, spędzone w wiosce Germakówka na Podolu […] Autor przebywa od kilku miesięcy w miasteczku Mielnica, gdzie służy w ros. istriebitielnym batalionie IB [bataliony niszczycielskie ‑ formacja powołana przez władze sowieckie do zwalczania niemieckiej dywersji oraz antysowieckiego podziemia].
„Jakiś czas po naszym odejściu z Germakówki bestialsko zamordowano pięć miejscowych dziewczynek. Znam to z relacji kilku osób i relacje te są w pełni wiarygodne. Mam je nagrane na taśmie i spisane. Przekazały mi je: Wanda Nagórska z domu Konopska, Łucja Pasałka, Stanisława Szczerba, a ponadto przed wielu laty o wielu szczegółach mówił mi mój wuj, Szczepan Czarnecki — w tym również o mordzie na tych dziewczętach. Wszystkie relacje, z drobnymi różnicami, w najważniejszym są zgodne. Najbardziej szczegółową relacją jest opowiadanie Wandy Nagórskiej. Wedle niej, ona również miała być ofiarą tego mordu, ale udało się jej ukryć za wagonem kolejowym.
To była niedziela. Dziewczęta już dochodziły do stacji kolejowej w Germakówce. Miały odjechać do Czortkowa na jakiś kurs przygotowujący do zawodu. Nagle zza pobliskich budynków wybiegło kilku ukraińskich wyrostków. Był wśród nich również Dmytro Husak, który naigrawał się z rozrzuconych na trawie zwłok Fanci Rappówny. Schwycili dziewczęta pod ramiona i zaczęli prowadzić w głąb wsi. Podobno jakaś polska niewiasta była nawet zgorszona, że te polskie panienki tak się z Ukraińcami pod ramiona prowadzą. Nie mogłem się dowiedzieć, czy one się jakoś broniły, ale przecież nie mogło być inaczej. Zawleczono te dziewczynki do któregoś z domów w pobliżu gminnej rady i tam je zamknięto. Potem zgromadziło się ich wielu i tłumnie gwałcono te prawie jeszcze dzieci; niektóre z nich były naszymi szkolnymi koleżankami, miały po 15–16 lat. Pastwiono się nad nimi bardzo długo, a gdy się już nasycili, bestialsko zamordowali.
Pani Stanisława Szczerba informuje mnie, że matka porwanej Stasi Hegerówny, dowiedziawszy się o porwaniu córki, poszła z rozpaczliwym krzykiem «oddajcie mi dziecko» do urzędu gminnego. Nikt jej więcej nie widział, nikt nie wie, co się z nią stało”.
źródło: Tomasz Bereza, „Zbrodnia wołyńska: Przetrwać banderowską zagładę. Polacy w Istriebitielnyje Batalionach na Podolu”; w: „Polska Times”, w: 11 lipca 2018 — internet: polskatimes.pl [dostępny: 2021.06.08]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
5
min. 5
max. 5
nr ref.:
07880
data:
1944.08
lokalizacja
opis
dane ogólne
Germakówka
Upowcy zarąbali siekierami oraz zarżnęli nożami 17 Polaków i 1 Ukraińca. 80‑letnią Joannę Cybulską zarąbali siekierą w jej własnym ogrodzie, 80‑letnią wdowę Ścisłowską zarąbali siekierą w jej własnym domu. Zamordowali też 20‑letnią Marię Myczkowską. „Podczas dnia, w sierpniu 1944 r., zabrano ze szkoły Marię Myczkowską — nauczycielkę, która pracowała we wsi Zalesie. Przyprowadzono ją do domu jej ciotki, u której mieszkała. Mordercy zamknęli się z nią w pokoju, kolejno gwałcili ją i bili. Po kilku godzinach wyprowadzili ją z domu, a właściwie wyciągnęli, bo jak zeznają świadkowie, nie mogła już iść sama. Tak trwało przez dwa dni. Na trzeci lub czwarty dzień znaleziono jej zwłoki na brzegu Zbrucza. Jej ciało było zmasakrowane, ręce i nogi związane drutem kolczastym”.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – sierpień 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Kosowska Danuta, wspomnienia; w: Komański Henryk, Siekierka Szczepan, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946”, w: Wrocław 2004, s. 535
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
18
min. 18
max. 18
nr ref.:
08235
data:
1944.10
lokalizacja
opis
dane ogólne
Germakówka
Zamordowani zostali: Poniatowska Jadwiga l. 22, jej syn Krzysio około 1 roku oraz 15 ludzi, w tym 10 osobowa rodzina Holików (rodzice z dziećmi)…
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – październik 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Kubów Władysław, „Terroryzm na Podolu”, w: Warszawa 2003
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
17
min. 17
max. 17
nr ref.:
08113
data:
1944.10.04
lokalizacja
opis
dane ogólne
Germakówka
[Ukraińcy] zamordowali 27 Polaków, w tym 3 rodziny od 4–miesięcznego niemowlęcia po dziadków. „Według moich informacji 4–10–1944r. zginęli moi przodkowie Holikowie z Germakówki. Spalono też dom moich pradziadków Holików. W domu był prapradziadek Emil Holik, pradziadek Józef Holik i jego żona Emilia. Józefowi obcięli głowę. Mój dziadek Franciszek Holik (pracownik kolej), który przyszedł do swoich rodziców na obiad, bo tam chodził gdyż do domu miał daleko, mieszkał na ul. Leśnej, znaleziono go w sieni zabitego. Jadwiga Holik Poniatowska wraz z małym Krzysiem – 9 miesięcznym, żona Adama Poniatowskiego zabitego na weselu u Szczerbów, na mostku do domu Holików leżał zabity żołnierz radziecki, pracował on razem z moim dziadkiem Franciszkiem na kolei, nazwiska jego nie znam. Julian Holik został zastrzelony, miał 11 lat, był pięknym chłopcem, miał głowę w białych lokach, znaleziono go w kącie koło pieca. Z tego co wiem, to wszyscy leżą na cmentarzu w Germakówce. Poszukuję informacji odnośnie mojej babci, Joanna Kowalska–Holik, nikt o niej nie wie co się stało, mój tata tylko mówi, że zmarła mu na rękach, a rodzina Kowalskich mieszkała w Zaleszczykach i Iwaniu”.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – październik 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Holik Zuzanna
H. Komański et Sz. Siekierka […] podają, że w dniu tym zostali zamordowani: „Rodzina Holików – 15 osób, dziadkowie, dzieci i wnuki. Wśród nich był Adolf Holik, który przyjechał z Wojska Polskiego na przepustkę, jego żona Jadwiga z d. Hnatiuk oraz ich około czteromiesięczne dziecko i kilku sąsiadów, którzy nocowali u Holików”.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – październik 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Komański Henryk, Siekierka Szczepan, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946”, w: Wrocław 2004, s. 38
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
27
min. 27
max. 27
nr ref.:
08489
data:
1944.11
lokalizacja
opis
dane ogólne
Germakówka
Ukraińcy zamordowali 3 Polaków, w tym 2 kobiety.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – listopad 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
3
min. 3
max. 3
nr ref.:
08766
data:
1944.12
lokalizacja
opis
dane ogólne
Germakówka
Pod koniec 1944 roku małżeństwo polsko–ukraińskie zamierzało wyjechać do Polski. Safron Kifjak był Ukraińcem, jego żona Zofia z domu Konopska była Polką. Tuż przed wyjazdem jej mąż zaginał. „Zaniepokojona Zosia pobiegła do leśniczówki i zobaczyła męża z uciętą głową. Przebywała tam liczna grupa pijanych banderowców. Oni zatrzymali Zosię, najpierw ją zbiorowo zgwałcili, następnie włożyli ja do dużego worka, położyli na ziemi, i zaczęli ćwiczyć rzucanie noży w worek. Podobno zabawa trwała dość długo. Ofiara strasznie krzyczała i cierpiała, aż wreszcie skonała”.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1944 i «w 1944 roku»”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Leszczyński Stanisław, wspomnienia; w: Komański Henryk, Siekierka Szczepan, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946”, w: Wrocław 2004, s. 545
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
2
min. 2
max. 2
Autorzy niniejszego opracowania informują, że każda korespondencja wysłana na podany poniżej adres portalu Genocidium Atrox może zostać opublikowana — verbatim w całości lub części, wraz z podpisem — chyba że zawierać będzie explicite odnośne zastrzeżenie. Adres Emajl nie będzie publikowany.
Jeśli na Państwa urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlookopisane m.in. w Wikipedii — by skontaktować się z Kustoszem/Administratorem i wysłać korespondecję proszę spróbować wybrac link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
GENOCIDIUM ATROX: GERMAKÓWKA