Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
LUDOBÓJSTWO dokonane przez UKRAIŃCÓW na POLAKACH
Opisy zbrodni (dane za okres 1943–1947)
Miejscowość
II Rzeczpospolita
Cisowa
współcześnie
pow. Przemyśl, woj. podkarpackie, Polska
info ogólne
miejscowość opuszczona
Zbrodnie
Sprawcy:
Ukraińcy
Ofiary:
Polacy
Ilość ofiar:
min.:
53
max.:
55
Sprawcy:
Polacy
Ofiary:
Ukraińcy
Ilość ofiar:
min.:
59
max.:
78
Położenie
wydarzenia
nr ref.:
06561
data:
1944.04.25
lokalizacja
opis
dane ogólne
Cisowa
Został zamordowany w lesie przez UPA leśniczy Kazimierz Muszyński, lat 21.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
08018
data:
1944.09.28
lokalizacja
opis
dane ogólne
Cisowa
(leśnictwo)
Zamordowany został przez UPA w czasie powrotu z Olszan do miejscowości Brylińce leśniczy Kazimierz Gołębiowski, ur. 1923 r., ciała nigdy nie odnaleziono, symboliczny grób ma w Zawadce.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – wrzesień 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Orłowski Edward, „Leśnicy, którzy ponieśli śmierć w latach wojny i prześladowań w okresie 1938-1949 na terenie Małopolski Wschodniej i powojennej Rzeszowszczyzny”; w: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie — internet: www.krosno.lasy.gov.pl [dostępny: 2021.01.29]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
08724
data:
1944.12.31
lokalizacja
opis
dane ogólne
Cisowa
(leśnictwo)
W leśnictwie Cisowa nadleśnictwo Krasiczyn zamordowany został przez UPA gajowy Tadeusz Huk.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1944 i «w 1944 roku»”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
09631
data:
1945.03
lokalizacja
opis
dane ogólne
Cisowa
Miejscowi Ukraińcy zamordowali 12 Polaków: 5‑osobową rodzinę oraz w zasadzce w lesie 7 Polaków.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – marzec 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
12
min. 12
max. 12
nr ref.:
09789
data:
1945.04.17
lokalizacja
opis
dane ogólne
Cisowa
(w pobliżu)
17 kwietnia 1945 roku około godziny 22 niedaleko Cisowej kilku uzbrojonych banderowców napadło na powracającą z Przemyśla do Birczy furmankę. W wyniku tej akcji zginęły dwie Polki: Janina Maliczowska (21 lat) i Emilia Ulanowska (22 lata) Ponadto zrabowano rzeczy powracającej z Niemiec do Birczy Stanisławy Strzemieńskiej. Banderowcy wypytywali zaatakowanych Polaków o milicjantów, którzy mieli powracać z Przemyśla do Birczy. Prawdopodobnie Ukraińcy ci byli częścią oddziału, który miał zaatakować milicjantów z Birczy. Ci zaś wyjechali z Przemyśla dopiero następnego dnia.
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
2
min. 2
max. 2
nr ref.:
09834
data:
1945.04.25
lokalizacja
opis
dane ogólne
Cisowa
Upowcy zamordowali 2 Polaków.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
2
min. 2
max. 2
nr ref.:
10272
data:
1945.09.05
lokalizacja
opis
dane ogólne
Cisowa
Zginął st. szer. Antoni Sobaczewski. ur. 1911 r.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – wrzesień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
11769
data:
1945.09.07
lokalizacja
opis
dane ogólne
Cisowa
25 października 1945 r., m.p. — Fragment komunikatu Kierownictwa Krajowego Kraju Zakerzońskiego z sierpnia–września 1945 r.:
„Dnia 7 września polskie wojsko spaliło we wsi Cisowa 180 gospodarstw i zamordowało 19 osób. Przed spaleniem wojsko razem z bandami cywilnymi obrabowało całą wieś. Ksiądz został aresztowany jeszcze w dniu poprzednim. Zamordowanych przed śmiercią torturowano, odcinano uszy, języki, nosy, wydłubywano oczy, kobietom odcinano piersi, brzuch jednej kobietę przebito kołkiem drewnianym”.
źródło: „Informacija pro polśko-ukrajinśke protystojannia na Peremyszczyni”; w: Wiatrowycz W. (red.), „Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942—1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA”, w: Lwów 2011, t. 2, s. 892, w: oryg. ukraiński
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
25 października 1945 r., m.p. — Fragment komunikatu Kierownictwa Krajowego Kraju Zakerzońskiego z sierpnia–września 1945 r.:
„Dnia 7 września polskie wojsko spaliło we wsi Tysowa 180 gospodarstw i zamordowało 19 osób. Przed spaleniem wojsko razem z bandami cywilnymi obrabowało całą wieś. Ksiądz został aresztowany jeszcze w dniu poprzednim. Zamordowanych przed śmiercią torturowano, odcinano uszy, języki, nosy, wydłubywano oczy, kobietom odcinano piersi, brzuch jednej kobietę przebito kołkiem drewnianym”.
źródło: „Informacija pro polśko-ukrajinśke protystojannia na Peremyszczyni”; w: Wiatrowycz W. (red.), „Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942—1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA”, w: Lwów 2011, t. 2, s. 892, w: oryg. ukraiński
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
19
min. 19
max. 19
nr ref.:
11768
data:
1945.11.15
lokalizacja
opis
dane ogólne
Cisowa
Wyciąg z protokołu przesłuchania w dniu 6 lipca 1945 roku ochotnika z MO w Krasiczynie Adama Molendy przez referenta SB‑OUN o mordzie członków MO z Krasiczyna na Ukraińcu z Cisowej:
„Nie jestem zarejestrowany jako milicjant, a jedynie służę jako pomocnik milicji w Krasiczynie (Przemyskie) w ważnych potrzebach. Dnia 15.11.1945 r. byłem na obławie we wsi Cisowa przeprowadzonej przez krasiczyńską MO. W czasie obławy zastrzelony został jeden Ukrainiec, a dwóch złapano i odstawiono na milicję do Przemyśla”.
źródło: Instytut Pamięci Narodowej IPN, w: Akta OAIPN Rz 072/1, Wyp. VII b (310), k. 100
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
10491
data:
1945.12.20
lokalizacja
opis
dane ogólne
Cisowa
(w pobliżu)
W lesie zaatakowano samochód 2 batalionu 26 pp. Żołnierze eskorty strat nie ponieśli i zdołali się wycofać. Banderowcy zabili na miejscu dwie kobiety, które podróżowały tym samochodem. Dwóch cywili uprowadzono. Pościg 2 batalionu 26 pp nie dał rezultatu. Informacji o śmiertelnych ofiarach nie podał w swoim sprawozdaniu Stanisław Torba, przewodniczący Gminnej Rady Narodowej w Birczy, który jechał tym samochodem na posiedzenie Komisji Ziemskiej w Przemyślu.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1945 oraz rok 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: dr Brożyniak Artur, „Trzeci napad Ukraińskiej Powstańcze Armii na Birczę 6/7 stycznia 1946 r”; w: Listowski Witold (red.), „Ludobójstwo OUN-UPA na Kresach Południowo-Wschodnich”, w: Kędzierzyn-Koźle 2018, t. 10 — internet: kresywekrwi.neon24.pl [dostępny: 2018.12.31]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
2 – 4
min. 2
max. 4
nr ref.:
11193
data:
1946.07.19
lokalizacja
opis
dane ogólne
Cisowa
Ukraińcy zamordowali Jana Linczowskiego, ur 24.06.1924, rolnika. Został pochowany w Birczy.
źródło: internet: w.kki.com.pl [dostępny: 2020.10.12]
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – lipiec 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.02.24]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
11323
data:
1946.11.07
lokalizacja
opis
dane ogólne
Cisowa
Banderowcy zrobili łapankę na drogach, zatrzymali 30 Polaków: 28 cywili, 1 milicjanta i 1 żołnierza; uprowadzili ich i ślad po nich zaginął.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – listopad 1946 oraz jesienią 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.02.27]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
30
min. 30
max. 30
nr ref.:
11770
data:
1945–1946
lokalizacja
opis
dane ogólne
Cisowa
Wyciąg z opracowania statystycznego rejonowego referenta politycznego OUN o ukraińskich ofiarach formacji zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej w rejonie II nadrejonu 'Chłodny Jar' w Okręgu I Kraju Zakerzońskiego w latach 1945—1946 […] :
„PRZEMYSKIE II (region): […]
8. Cisowa — 58, […]
Postój, dnia 4.12.1946 r. B[ojczu]k”.
źródło: „Chołodnyj Jar' R.O. II. Statystyczni dani na deń 30 weresnia 1946 r.”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Rzeszów, w: Akta OAIPN Rz 072/1, t. 3, k. 120
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
39—58
min. 39
max. 58
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA
Autorzy niniejszego opracowania informują, że każda korespondencja wysłana na podany poniżej adres portalu Genocidium Atrox może zostać opublikowana — verbatim w całości lub części, wraz z podpisem — chyba że zawierać będzie explicite odnośne zastrzeżenie. Adres Emajl nie będzie publikowany.
Jeśli na Państwa urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlookopisane m.in. w Wikipedii — by skontaktować się z Kustoszem/Administratorem i wysłać korespondecję proszę spróbować wybrac link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
GENOCIDIUM ATROX: CISOWA
WYJAŚNIENIA
- Brak precyzyjnej informacji o sprawcach w opisie konkretnego wydarzenia oznacza, iż były nimi osoby określone w danych ogólnych dla tego wydarzenia.
- Nazwa miejscowości w czasach II Rzeczpospolitej oznacza nazwę obowiązującą ok. 1939 r., czyli ostatnim roku niepodległości II Rzeczypospolitej.
- Dane regionalne miejscowości współcześnie — czyli powiat i województwo w Polsce oraz region i obwód na Ukrainie — jeśli wszelako na Ukrainie, to zgodnie z podziałem administracyjnym Ukrainy obowiązującym do 2020 r.
- Wyjaśnienia ogólne ⇒ TUTAJ.
- Przyjęte założenia co do szacunku liczby ofiar ⇒ TUTAJ.