Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
LUDOBÓJSTWO dokonane przez UKRAIŃCÓW na POLAKACH
Opisy zbrodni (dane za okres 1943–1947)
Zbrodnie
Sprawcy:
Ukraińcy
Ofiary:
Polacy
Ilość ofiar:
min.:
179
max.:
288
Sprawcy:
Polacy
Ofiary:
Ukraińcy
Ilość ofiar:
min.:
13
max.:
16
Położenie
wydarzenia
nr ref.:
03932
data:
1943.12.22
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
Ukraińcy zamordowali 29‑letniego Marcina Mazurkiewicza.
źródło: Żurek Stanisław, „75. rocznica ludobójstwa – grudzień 1943”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
2
min. 2
max. 2
nr ref.:
11381
data:
1944–1946
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
W okresie między 1944 a 1946 r. [Ukraińcy] zamordowali: Józefa Byra ur. 1880 r., Janinę Dutkiewicz ur. 1910 r., Walentego Drzymałę ur. 1880 r., Katarzynę Gałkę ur. 1890 r., Tadeusza Gałkę ur. 1927 r., Jana Grysa ur. 1920 r., Władysława Gimuzdę ur. 1920 r., Antoniego Herdę ur. 1906 r., Józefy Hawryliszyna ur. 1905 r., Józefa Hrycow ur. 1915 r., Zygmunta Kolbuszewskiego ur. 1907 r., Józefa Kolasę ur. 1875 r., Ludmiłę Kolasę ur. 1923 r., Szczepana Maciąga ur. 1874 r., Józefa Maciułę ur. 1925 r., Mariana Maciułę ur. 1931 r., Magdalenę Mazurkiewicz ur. 1900 r., Michała Mazurkiewicza ur. 1910 r., Rudolfa Mazurkiewicza ur. 1920 r., Jana Sopyłę ur. 1917 r., Józefa Szajdeckiego ur. 1921 r., Władysława Szczygła ur. 1925 r., Franciszka Tabakę ur. 1912 r., Franciszka Ulickiego ur. 1906 r., Andrzeja Wójcickiego ur. 1925 r., Ewę Zborniak ur. 1890 r., Bronisława Zborniaka ur. 1934 r., Jana Zborniaka ur. 1876 r.
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1946 oraz w roku 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.02.28]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
28
min. 28
max. 28
nr ref.:
08902
data:
1944
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
Zamordowali: Józefa Sobań ur. 1906 r., Józefa Wojtucha ur. 1906 r., Jana Kołodzieja ur. 1900 r., Andrzeja Groszeckiego ur. 1890 r., Józefa Pomagiela lat 84, Jana Glińskiego lat 86, Marcina Kopciucha lat 37, Rozalię Kolasę lat 40, Marię Gałka lat 50, Antoniego Mazurkiewicza lat 47, Jurko Hawryliszyna lat 42, Franka Tabakę lat 30, Bronisława Wojciaka lat 63.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1944 i «w 1944 roku»”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
13
min. 13
max. 13
nr ref.:
06500
data:
1944.04.19
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
[Ukraińcy] obrabowali i spalili plebanię oraz zamordowali 57 Polaków.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: Węgierski Jerzy Julian, „Lwowskie oddziały leśne «Warta» na Rzeszowszczyźnie 1944-1945”, w: Kraków 1998, s. 108
L. R[2166]CSowa podaje liczbę 57 Polaków, w tym 15 spalonych żywcem.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: prof. Sowa Andrzej Leon, „Stosunki polsko-ukraińskie 1939-1947”; w: Towarzystwo Sympatyków Historii, w: Kraków 1998, s. 236, 261
Myrosław Onyszkewycz „Orest Karat” wydał rozkaz: „Rozkazuję Wam niezwłoczne przeprowadzenie czystki swojego rejonu z elementu polskiego oraz agentów ukraińsko–bolszewickich. Czystkę należy przeprowadzić w stanicach słabo zaludnionych przez Polaków. W tym celu stworzyć przy rejonie bojówkę, złożoną z naszych członków, której zadaniem byłaby likwidacja wyżej wymienionych. Większe nasze stanice będą oczyszczone z tego elementu przez nasze oddziały wojackie nawet w biały dzień […] Oczyszczenie terenu musi być zakończone jeszcze przed naszą Wielkanocą, żebyśmy świętowali ją już bez Polaków. Pamiętajcie, że jak bolszewicy zastaną nas z Polakami na naszych terenach, wtedy wszystkich nas wyrżną […] Prowadźcie z nimi twardą, bezwzględną walkę. Nikogo nie oszczędzać, nawet w przypadku małżeństw mieszanych. Wyciągać z domów Lachów, ale Ukraińców i dzieci w tych domach nie likwidować […] Wydobyć broń. Śmierć Polakom. Postój, 6 kwietnia 1944 roku. Sława herojom! Orest, Karat” Rozkaz ten znajduje się w aktach śledztwa przeciwko Myrosławowi Onyszkewyczowi.
źródło: Miszko Przemysław, Matkowski Krzysztof, „Zbrodnie ludobójstwa popełnione przez nacjonalistów ukraińskich w Małopolce Wschodniej w latach 1939—1945 na osobach narodowości polskiej – w świetle śledztw OKŚZPNP we Wrocławiu”; w: „Zbrodnie przeszłości, opracowania i materiały prokuratorów IPN”, w: Warszawa 2008, t. 2 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
57
min. 57
max. 57
nr ref.:
06523
data:
1944.04.21
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
Banderowcy zamordowali 37‑letnią Ewę Maciąg ze wsi Narol.
.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
Myrosław Onyszkewycz „Orest Karat” wydał rozkaz: „Rozkazuję Wam niezwłoczne przeprowadzenie czystki swojego rejonu z elementu polskiego oraz agentów ukraińsko–bolszewickich. Czystkę należy przeprowadzić w stanicach słabo zaludnionych przez Polaków. W tym celu stworzyć przy rejonie bojówkę, złożoną z naszych członków, której zadaniem byłaby likwidacja wyżej wymienionych. Większe nasze stanice będą oczyszczone z tego elementu przez nasze oddziały wojackie nawet w biały dzień […] Oczyszczenie terenu musi być zakończone jeszcze przed naszą Wielkanocą, żebyśmy świętowali ją już bez Polaków. Pamiętajcie, że jak bolszewicy zastaną nas z Polakami na naszych terenach, wtedy wszystkich nas wyrżną […] Prowadźcie z nimi twardą, bezwzględną walkę. Nikogo nie oszczędzać, nawet w przypadku małżeństw mieszanych. Wyciągać z domów Lachów, ale Ukraińców i dzieci w tych domach nie likwidować […] Wydobyć broń. Śmierć Polakom. Postój, 6 kwietnia 1944 roku. Sława herojom! Orest, Karat” Rozkaz ten znajduje się w aktach śledztwa przeciwko Myrosławowi Onyszkewyczowi.
źródło: Miszko Przemysław, Matkowski Krzysztof, „Zbrodnie ludobójstwa popełnione przez nacjonalistów ukraińskich w Małopolce Wschodniej w latach 1939—1945 na osobach narodowości polskiej – w świetle śledztw OKŚZPNP we Wrocławiu”; w: „Zbrodnie przeszłości, opracowania i materiały prokuratorów IPN”, w: Warszawa 2008, t. 2 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
06958
data:
1944.05.02
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
Upowcy zamordowali 68‑letniego Jana Motykę.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – maj 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
07747
data:
1944.08.07
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
Został zamordowany przez upowców z kurenia „Zaliźniaka” Franciszek Muliński, lat 22.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – sierpień 1944”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
10672
data:
1945
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
Ukraińcy zamordowali 24 Polaków oraz 3 Ukraińców.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – grudzień 1945 oraz rok 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
27
min. 27
max. 27
nr ref.:
09289
data:
1945.01.28
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
Ciężko poranili Franciszka Wargackiego, w wyniku czego zmarł.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – styczeń 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
09466
data:
1945.02.27–1945.02.28
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
W czasie napadu na posterunek milicji UPA zamordowała 13 nieznanych milicjantów i ich kucharkę Marię Byrę.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – luty 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
14
min. 14
max. 14
nr ref.:
09593
data:
1945.03.27–1945.03.28
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Kureń „Zalizniaka” zlikwidował 18 posterunków Milicji Obywatelskiej, poległo 30 milicjantów a 10 zostało uprowadzonych i zamordowanych. Zamordowanych zostało od 43 do 72 osób polskiej ludności cywilnej. Były to posterunki w miejscowościach: Dzików Stary, Podemszczyzna, Horyniec, Zalesie, Basznia Dolna, Łówcza, Futory, Nowa Grobla, Brusno Nowe, Krowica, Puchacze, Chotylub, Wólka Horyniecka, Zapałów, Bichale, Łaszki, Płazów, Cewków.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – marzec 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
83 – 112
min. 83
max. 112
nr ref.:
09594
data:
1945.03.27–1945.03.28
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
Podczas napadu na posterunek MO upowcy spalili żywcem 14 Polaków, w tym 25‑letnią kobietę i milicjanta.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – marzec 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
14
min. 14
max. 14
nr ref.:
09585
data:
1945.03.27
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
Upowcy zamordowali 4 Polaków. Inni: zamordowali Stanisława Szczygła, Janusza Byrda i Marię Motykę lat 35.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – marzec 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
4
min. 4
max. 4
nr ref.:
09771
data:
1945.04.14
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
Ukraińcy zamordowali 4 Polaków. Patrz: 15 kwietnia.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
4
min. 4
max. 4
nr ref.:
09776
data:
1945.04.15
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
15 kwietnia 1945 r. zamordowali Andrzeja Szczerbasiuka lat 42, Franciszka Ulickiego lat 58, Tomasza Gałkę lat 58, Katarzynę Gałkę.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
4
min. 4
max. 4
nr ref.:
09798
data:
1945.04.18
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
Ukraińcy zamordowali Jana Moskwę.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
09838
data:
1945.04.27
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
Ukraińcy zamordowali Jana Moskwę lat 42.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – kwiecień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: „Postanowienie o umorzeniu śledztwa”; w: Instytut Pamięci Narodowej IPN Opole, w: sygn. S 37.2013.Zi, 21 grudnia 2018 — internet: ipn.gov.pl [dostępny: 2022.02.25]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
10250
data:
1945.07–1945.08
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
Michał Bąk zamordowany został w okrutny sposób w lesie bruśnieńskim, uprowadzony z pola, gdzie chciał zebrać trochę zboża. Przed śmiercią był torturowany, wyrwano mu język, wydłubano oczy, pokłuto całe ciało. Ręce miał związane drutem kolczastym.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – sierpień 1945”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.02.04]
źródło: „Mord dokonany przez bandy ukraińskie w Nowinach Horynieckich”; w: portal: Horyniec Zdrój — internet: na.horyniec.info [dostępny: 2021.04.11]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
11735
data:
1945.09.20
lokalizacja
opis
dane ogólne
25 października 1945 r., m.p. — Fragment komunikatu Kierownictwa Krajowego Kraju Zakerzońskiego z sierpnia–września 1945 r.:
„Dnia 20 września polskie wojsko spaliło we wsi Stare Brusno 64 ukraińskie gospodarstwa, a 23 we wsi Nowe Brusno. Jednocześnie znęcali się nad tymi ludźmi, którzy nie pouciekali, zaganiali dziewcząt do rzeki i zmuszali pić wodę, bili, zamordowali 2 mężczyzn, zadusiła się jedna kobieta”.
źródło: „Informacija pro polśko-ukrajinśke protystojannia na Peremyszczyni”; w: Wiatrowycz W. (red.), „Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942—1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA”, w: Lwów 2011, t. 2, s. 892, w: oryg. ukraiński
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
3
min. 3
max. 3
nr ref.:
10866
data:
1946.02.22
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
We wsi Brusno Nowe pow. Lubaczów upowcy uprowadzili 1 Polaka, który zaginął.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – luty 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2021.06.10]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
nr ref.:
11734
data:
1946.05
lokalizacja
opis
dane ogólne
Brusno Nowe
maj (?) 1946 r., [m.p.] — Fragment sprawozdania referenta politycznego rejonu II w Okręgu II Kraju Zakerzońskiego Mychajła Borysa 'Żana' o mordach na Ukraińcach Bruśnie Nowym […] :
„Razem: 13 zamordowanych mężczyzn (2 przez bolszewików, 7 przez WP i MO, 2 przez WP, 1 przez MO — przepadł na forszpanie)”.
źródło: „Informacija pro ukrajinśki seła ta jich meszkanciw, szczo postradały w rezultati polśkych napadiw”; w: Wiatrowycz W. (red.), „Polśko-ukrajinśki stosunky w 1942—1947 rr. u dokumentach OUN ta UPA”, w: Lwów 2011, t. 2, s. 929, w: oryg. ukraiński
źródło: „Mordy na ludności ukraińskiej 1944-1947”; w: Huk Bogdan z gronem przyjaciół, portal: Apokryf Ruski — internet: www.apokryfruski.org [dostępny: 2021.09.30]
sprawcy
Polacy
ofiary
Ukraińcy
ilość
w tekście:
13
min. 13
max. 13
nr ref.:
11240
data:
1946.06–1946.09
(lato)
lokalizacja
opis
dane ogólne
W lesie w pobliżu wsi Brusno pow. Lubaczów sotnik Iwan Szpontak ('Zaliźniak') osobiście zamordował nieznanego oficera AK.
źródło: Żurek Stanisław, „Kalendarium ludobójstwa – sierpień 1946”; w: portal: Wołyń — internet: wolyn.org [dostępny: 2022.02.25]
sprawcy
Ukraińcy
ofiary
Polacy
ilość
w tekście:
1
min. 1
max. 1
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA
Autorzy niniejszego opracowania informują, że każda korespondencja wysłana na podany poniżej adres portalu Genocidium Atrox może zostać opublikowana — verbatim w całości lub części, wraz z podpisem — chyba że zawierać będzie explicite odnośne zastrzeżenie. Adres Emajl nie będzie publikowany.
Jeśli na Państwa urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlookopisane m.in. w Wikipedii — by skontaktować się z Kustoszem/Administratorem i wysłać korespondecję proszę spróbować wybrac link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
GENOCIDIUM ATROX: BRUSNO NOWE
WYJAŚNIENIA
- Brak precyzyjnej informacji o sprawcach w opisie konkretnego wydarzenia oznacza, iż były nimi osoby określone w danych ogólnych dla tego wydarzenia.
- Nazwa miejscowości w czasach II Rzeczpospolitej oznacza nazwę obowiązującą ok. 1939 r., czyli ostatnim roku niepodległości II Rzeczypospolitej.
- Dane regionalne miejscowości współcześnie — czyli powiat i województwo w Polsce oraz region i obwód na Ukrainie — jeśli wszelako na Ukrainie, to zgodnie z podziałem administracyjnym Ukrainy obowiązującym do 2020 r.
- Wyjaśnienia ogólne ⇒ TUTAJ.
- Przyjęte założenia co do szacunku liczby ofiar ⇒ TUTAJ.