poprzedni

Łukawiec-Tartaków
(3.vi.1991)

KORONOWANE WIZERUNKI MATKI BOŻEJ (156)
(pełna lista: TUTAJ)

Matka Boża Łaskawa
z Kielc

Data pierwszej koronacji: 3 czerwca 1991

następny

Łomża
(4.vi.1991)

Łącza do cudownego wizerunku Matki Bożej (a także wydarzeń z Nim związanych):

Początki Kielc nie są dokładnie znane. Pierwsza osada znajdowała się w okolicach dzisiejszego kościoła św. Wojciecha. W 1086 r. wybudowano w tym miejscu drewniany kościółek, nadając mu imię świętego, a w 1171 r. biskup krakowski Gedko (Gedeon) (1130 – 1185, Kraków), którego ks. Jan Długosz (1415, Brzeźnica – 1480, Kraków) określił „najświętszym biskupem Krakowian, którego imię złotym winno być ryte rylcem”, postawił na wzgórzu, zwanym dziś Zamkowym lub Katedralnym, kolegiatę w stylu romańskim…

Wspomniany Długosz tak to zdarzenie opisywał w swoich „Rocznikach, czyli kronice sławnego Królestwa Polskiego” (łac. „Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae”):

„[…] krakowski biskup Gedeon, chcąc cześć Boga prawdziwego w diecezji swojej rozszerzyć, w rozległych podówczas i od l udzi nie zamieszkałych lasach zbudował Kielce, a w nich kościół z ciosawego kamienia wytoczył i ozdoby wystawił […], przy czem zalecił, aby w tymże kościele kieleckim godziny kapłańskie na cześć Przenajchwalebniejszej Matki naszej Dziewicy Maryi we dnie i w nocy odmawiano”…

I rzeczywiście odtąd kult Matki Bożej w Kielcach trwa nieustannie do dzisiaj…

Konsekracji świątyni pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny – kolegiacie (łac. Collegium), czyli kościoła niebędącego katedrą, przy którym wszelako istniała kapituła kanoników, mających prawo wyboru biskupa - dokonał w 1213 r. biskup krakowski Wincenty Kadłubek (ok. 1150-60, Karwów k. Opatowa – 1223, Jędrzejów).

Kielce wówczas miały już dwa kościoły, przez co stały się ważnym ośrodkiem nie tylko kościelnym, ale i handlowym. Prawa miejskie otrzymały prawdopodobnie w latach 1359–1364.

Ok. 1600 r. niejaki Wojciech Piotrowski, audytor krakowskiego sądu biskupiego, ofiarował kieleckiej kolegiacie namalowany na płótnie, obraz Matki Bożej, dzieło nieznanego artysty z przełomu XVI i XVII wieku.

W 1626 r. dominikanin z Piotrkowa, o. Mateusz Borowiec, założył w kolegiacie Arcybractwo Różańcowe. Jego promotorem był też proboszcz ks. Maciej Obłomkowicz. To pierwsze znane świadectwo, iż Madonna Kielecka stała się obiektem czci pątniczej…

Wierni z całej okolicy, modlący się przed tym Obrazem, doznawali wielu łask. Tak wielu, że łaskawość stała się jednym z przydomków Maryi (innym to Różańcowa, na cześć zwycięstwa wojsk papieskich nad Turkami pod Lepanto w 1571 r.), co zapisano na ramie pochodzącej z tych czasów: „Matka Boska Kielecka Łaskawa XVII w.” Wyrazem kultu były też liczne wota, ofiarowywane przez duchowych, parafian, pielgrzymów^{akta inwentaryzacyjne, 1650-1650}…

W 1636 (1663?) r. Obraz został przyozdobiony srebrną, pozłacaną sukienką w kwiaty, przysłaniającą całą postać Madonny i Jej Dziecięcia, prócz twarzy, ofiarowaną przez kanonika Stanisława Panceriusa. Na sukience Matka Boża trzymała w ręku berło a Pan Jezus - kulę ziemską. Na głowach Dzieciątka i Maryi zawieszono, na prawie lokalnym, srebrne, pozłacane korony, ufundowane przez niejakich Walentego Duracza i Pawła Miklaszewskiego.

W międzyczasie kolegiata – dom Madonny Kieleckiej - kilkakrotnie była rozbudowywana: w XVI wieku, w pierwszej połowie wieku XVII, ok. 1728 r. …

Kult nie zamierał i w 1730 r. Madonnę umieszczono w specjalnym ołtarzu ufundowanym przez biskupa Felicjana Konstantego Szaniawskiego (1668, Posteniecz – 1732, Lipowiec).

W 1757 r. Obraz odnowił ks. Antoni Brygierski (1722, Cieszyn – 1791, Kielce), znany malarz XVIII-wieczny. Nie tylko odnowił – wydaje się, że Go także przerobił, o czym świadczyłoby podobieństwo do obrazu Chrystusa Ukrzyżowanego jego autorstwa, znajdującego się również w kieleckiej świątyni…

Po trzecim rozbiorze Kielce znalazły się w zaborze austriackim. W 1805 r. papież Pius VII bullą „Indefessum personarum” przeniósł stolicę biskupią z Tarnowa do Kielc ustanawiając diecezję kielecką, a kolegiata w Kielcach stała się kościołem katedralnym (łac. ecclesia cathedralis) diecezji. Na krótko: diecezja istniała do 1818 r., gdy w wyniku wojen napoleońskich i kongresu wiedeńskiego bullą „Ex imposita nobis” papieża Piusa VII biskupstwo kieleckie zostało zniesione…

Po epopoei napoleońskiej Kielce znalazły się Królestwie Kongresowym, znajdującym się w unii personalnej z carem rosyjskim a potem pod bezpośrednim zarządem rosyjskim…

Madonna Łaskawa swoje korony niebawem straciła: w 1824 r. skradziono je, a w 1831 r. – sukienkę. Nową sukienkę ufundował w 1872 r. lokalny kupiec, niejaki Ignacy Smoleń. Pani Kielecka na to zasługiwała - w XIX w. uroczystość odpustowa gromadziła bowiem licznych pielgrzymów, nawet z odległych miejscowości takich jak Piekoszów, Łopuszna, Małogoszcz, Suchedniów, Radoszyce, Bieliny, Włoszczowa, Chmielnik, Pińczów, Stopnica i Busko.

A w 1882 r. reaktywowana została, bullą „Ut primum catholicae Ecclesiae” papieża Leona XIII, diecezja kielecka i odtąd Pani Łaskawa króluje w podniesionej ponownie, z godności kolegiaty do godności katedry, świątyni…

Do 1912 r. obraz Matki Bożej Łaskawej był zasłaniany drewnianą zasuwą z wizerunkiem Madonny z Dzieciątkiem w towarzystwie świętych Dominika i Katarzyny. Wtedy to bp Augustyn Łosiński (1867, Krywiniszki – 1937, Kielce), w związku z tragiczną profanacją Madonny Jasnogórskiej (w 1909 r. kradziono korony, wota i koszulki) w akcie ekspiacji sprowadził do katedry kopię obrazu Pani Częstochowskiej i umieścił Ją w tym samym ołtarzu, co obraz Matki Bożej Łaskawej, i Pani Kielecka przeniesiona została na zasuwę…

Spowodowało to powolne zanikanie kultu Matki Bożej Łaskawej…

Ale nie zupełne. W czasie I wojny światowej pod stopami Pani Różańcowej akty wdzięczności składali Jej czciciele, a po wygranej wojnie z bolszewicką Rosją w 1920 r. uchodźcy z Litwy…

W 1946 r. Patronka Kielczan była świadkiem „zafundowanego Kielcom dla celów politycznych pogromu Żydów”, jak to określił w 2009 r. bp Kazimierz Ryczan (ur. 1939, Żurawica)… W akcie zemsty komunazistowskie władze sowieckie aresztowały w 1951 r. jego poprzednika na stolicy kieleckiej, bpa Czesława Kaczmarka (1895, Lisewo Małe – 1963, Lublin), i wikariusza generalnego, późniejszego biskupa Kielc, Jana Jaroszewicza (1903, Mitawa – 1980, Kielce). W 1953 r., po brutalnych represjach i sfingowanym procesie, komuniści skazali, przy klakierskiej aklamacji dziesiątek tuzów polskiej „elity intelektualnej”, bpa Kaczmarka na karę dwunastu lat więzienia, „utratę praw obywatelskich i publicznych na pięć lat” i „utratę mienia na rzecz Skarbu Państwa” (czyli dokonano usankcjonowanej komunistyczną nowomową kradzieży).

Odrodzenie kultu Pani Kieleckiej wiąże się z osobą proboszcza, dziś sufragana kieleckiego, bpa Mieczysława Jaworskiego (1930, Morawica – 2001, Kielce). Rozpoczęto starania o koronację Cudownego Wizerunku. Z jego inicjatywy powstała m.in. specjalna pieśń ku czci Madonny Kieleckiej. Biskup umieścił także Jej Wizerunek w swoim herbie.

W 1982 r. bazylikę Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i Świętego Konstantyna w Kielcach – katedrze honorowy tytuł bazyliki mniejszej (łac. basilica minor) nadał w 1971 r. papież Paweł VI, z okazji obchodów 800-lecia świątyni - uznano za ogólno-diecezjalne sanktuarium maryjne.

W latach 1989-90 ponownie gruntownie odnowiono Święty Wizerunek. Odtąd wystawia się Go bez sukienek…

Starania o koronację zakończyły się szczęśliwie w 1991 r. 3.vi.1991 r. korony na głowę Matki Bożej Łaskawej Kieleckiej i Jej Syna założył Jan Paweł II podczas swojej czwartej pielgrzymki do Polski.

Tuż przed aktem koronacji, w homilii wygłoszonej w czasie Mszy św. odprawionej na lotnisku w Masłowie pod Kielcami, wypowiedział – a może raczej wykrzyczał? – jedne z najbardziej dramatycznych słów kiedykolwiek wypowiedzianych w naszym języku. I nie tylko naszym:

„‘Oto matka moja i moi bracia’_{por. Mt 12, 47}.

[…] Chciałbym […] zapytać tych wszystkich, którzy za […] moralność małżeńską, rodzinną mają odpowiedzialność, tych wszystkich: czy wolno lekkomyślnie narażać polskie rodziny na dalsze zniszczenie?

Nie można tutaj mówić o wolności człowieka, bo to jest wolność, która zniewala. Tak, trzeba wychowania do wolności, trzeba dojrzałej wolności. Tylko na takiej może się opierać społeczeństwo, naród, wszystkie dziedziny jego życia, ale nie można stwarzać fikcji wolności, która rzekomo człowieka wyzwala, a właściwie go zniewala i znieprawia. Z tego trzeba zrobić rachunek sumienia! […]

„‘Oto matka moja i moi bracia’.

Może dlatego mówię tak, jak mówię, ponieważ to jest moja matka, ta ziemia! To jest moja matka, ta Ojczyzna! To są moi bracia i siostry!

I zrozumcie, wy wszyscy, którzy lekkomyślnie podchodzicie do tych spraw, zrozumcie, że te sprawy nie mogą mnie nie obchodzić, nie mogą mnie nie boleć! Was też powinny boleć!

Łatwo jest zniszczyć, trudniej odbudować. Zbyt długo niszczono! Trzeba intensywnie odbudowywać! Nie można dalej lekkomyślnie niszczyć!

„‘Oto matka moja i moi bracia’.

Tak. Ziemia polska naznaczona jest w sposób szczególny obecnością Matki Chrystusa. Ona jest pierwszą wśród pełniących wolę Ojca — właśnie jako Matka Syna Bożego.

Niech zatem przez Jej macierzyńską obecność odnowi się pośród nas świadomość Boskiego ojcostwa. Niech się odrodzi pokolenie braci i sióstr Syna Bożego — Syna Maryi. […]

Niech się odrodzi w Bogu ludzkie ojcostwo i polska rodzina, i ludzkie macierzyństwo, niech się odrodzi rodzina, szczególne miejsce Przymierza Boga z ludźmi.

Imię jego: kościół domowy. […]

W macierzyńskie dłonie Matki Bożej Łaskawej oddaję tę ziemię i jej mieszkańców.”

Z okazji koronacji katedra kielecka wzbogaciła się o specjalną kaplicę Matki Bożej Łaskawej, w nawie bocznej katedry, gdzie do dziś codziennie modlą się kielczanie. Pani Kielecka wróciła na swoje specjalne miejsce.

Wtedy też biskup kielecki Stanisław Szymecki (ur. 1924, Załęska Hałda) ogłosił Matkę Bożą Łaskawą Kielecką patronką Kielc.

Ukoronowana przez pielgrzymującego Ojca Świętego
W Katedrze pełnej wspomnień obrońców wiary…
Patrzy z wiarą w rozmodlone oczy
W głąb najczarniejszych zakątków duszy
Szuka tam swojego Syna
Którego z troską tuli
Do serca

„Oto Matka Boska z Dzieciątkiem – Kielecka Matka Boska Łaskawa”
z „Li(r)ytania”, cz. I „Poranione Kobiety”
Andrzej Piskulak (ur. 1959, Kielce)

Pochylmy się nad słowami Ojca św. Jana Pawła II z Masłowic pod Kielcami, 3.vi.1991 r.:

• Mateusz

Popatrzmy też na film o wizycie Jana Pawła II w Kielcach 3.vi.1991 r. (w 4 częściach - łącze tylko do pierwszej z nich):

Zobaczmy pokaz multimedialny katedry kieleckiej

Obejrzyjmy też krótkie filmiki o katedrze w Kielcach i królującej w niej Jej Pani:

Adres:

Parafia Katedralna - Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Plac Panny Marii 3
25-010 Kielce

Mapa dojazdu:

Opracowanie oparto na następujących źródłach:

polskich:

• Theotokos
• Niedziela
• Dziedzictwo.ekai
• Świętokrzyskie.org.pl
• Diecezja kielecka
• Budowle Sakralne w Polsce
• Muzeum Historii Kielc
• Parafia Ćmińsk

innych:

• „Z dawna Polski Tyś Królową, Koronowane wizerunki Matki Bożej 1717-1999”, wyd. V poprawione, Siostry Niepokalanki, Szymanów 1999