Rzymskokatolicka Parafia
pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
poprzedni
Gliwice (Łysiec)
(3.ix.1989)
KORONOWANE WIZERUNKI MATKI BOŻEJ (152)
(pełna lista: TUTAJ)
Matka Boża Hetmańska z Mariampola
we Wrocławiu
Data pierwszej koronacji: 10 września 1989
następny
Orchówek
(2.ix.1990)
Łącza do cudownego wizerunku Matki Bożej (a także wydarzeń z Nim związanych):
Cudowny Wizerunek (78×109 cm) wzorowany jest prawdopodobnie na kompozycji „Madonny ze śpiącym Jezusem” włoskiego malarza Giovanniego Battisty Salvi, zwanego Sassoferrato (1609, Sassoferrato - 1685, Rzym), choć są i tacy, którzy widzą w nim inspiracje bizantyjskie, dzieło włoskiego malarza Giovanniego Antonio Bazziego, zwanego Il Sodoma (1477, Vercelli - 1549, Siena), a nawet któregoś z uczniów Raffaella Sanzio (1483, Urbino - 1520, Rzym).
Niezależnie już od pochodzenia na naszej arenie dziejowej pojawił się w XVII w., gdy stał się własnością hetmana wielkiego koronnego Stanisława Jana Jabłonowskiego. Ten pobożny rycerz woził Go zawsze ze sobą, ilekroć szedł na wyprawę wojenną i modlił się przed Nim razem z wojskiem, polecając się z rycerstwem wstawiennictwu Bogurodzicy. Dlatego też Obraz zaczęto nazywać: Hetmańskim lub Rycerskim.
A po wyprawie wiedeńskiej króla Jana III Sobieskiego w 1683 r., w której Jabłonowski wziął udział, przylgnęła do Niego jeszcze inna nazwa: Matki Bożej Zwycięskiej.
Możliwe, iż Cudowny Wizerunek hetman Jabłonowski odziedziczył w spadku po swoim przodku Jakubie Potockim, wojewodzie bracławskim. Tenże wojewoda w 1594 r. został uratowany z płonącego domu w Czesybiesach - za przyczyną Najświętszej Maryi Panny, jak zawsze twierdził. Dlatego też jego syn, Mikołaj Potocki, hetman wielki koronny, z wdzięczności wzniósł tam, w 1600 r., kościół, w którym umieścił wizerunek Maryi…
Natomiast Jabłonowski, w szczególny sposób wywdzięczył się Matce Bożej za opiekę podczas zmagań wojennych w obronie Rzeczypospolitej. A miał konkretny powód: w czasie jednej z potyczek z Tatarami, podczas przeprawy przez Dniestr, zaczął tonąć; na szczęście, po zawołaniu „Jezus, Maryja, ratujcie mnie!” jego koń miał szczęśliwie wyskoczyć na brzeg…. Nazwał mianowicie na Jej cześć – w oparciu o przywileje nadane mu przez Jana III Sobieskiego - założone przez siebie w 1691 r., na miejscu niewielkiego sioła Bożywidok–Wołczów, zwanego też Czarnopolem, na Podolu po lewej stronie Dniestru, miasto z zamkiem warownym Mariampolem, tzn. Grodem Maryi…
Natomiast Czesybiesy, po drugiej stronie Dniestru, nazwał Jezupolem…
W 1721 r. syn hetmana, wojewoda Jan Stanisław Jabłonowski, kanclerz wielki koronny, przekazał Matkę Bożą Zwycięską kościołowi pw. Świętej Trójcy w Mariampolu, gdzie umieszczono Ją w głównym ołtarzu. Sława Wizerunku i cześć Mu oddawana szybko rosły. Modlący się przed nim doznawali licznych łask. Zdarzały się niezwykłe nawrócenia, uzdrowienia, ocalenia z niebezpieczeństwa przypisywane Madonnie z Mariampola.
Musiało to być szczególne miejsce kultu w tych latach, skoro w 1733 r. w aktach kościelnych odnotowano, iż Obraz oblewał się łzami…
W 1737 r. specjalna komisja duchowna uznała Obraz za cudowny (łac. imago gloriosa). Wraz ze wzrostem oddawanej Pani Hetmańskiej czci rosło i miasto. Zaczęli przybywać pątnicy, pojedynczo i procesjonalnie. Pozostawiali u stóp Matki liczne wota dziękczynienia, a żona księcia Jana Kajetana Jabłonowskiego, wnuka hetmana, Teresa z Wielhorskich, ozdobiła Cudowny Wizerunek srebrną suknią i koronami…
13.iii.1766 r. o godz. 10:00 wieczorem Mariampol doświadczył kolejnego niezwykłego zjawiska. Ojcowie kapucyni z klasztoru, ufundowanego w 1742 r. przez Kajetana Jabłonowskiego, widzieć mieli mianowicie, jak parafialny kościół oświetlony był nieziemskim światłem i słyszeli głos dzwonów. Zjawisko potwierdziły również inne osoby, w tym pewna poważna niewiasta, niejaka Katarzyna Modzeniowskabp. Wincenty Urban, „Obraz Matki Bożej Mariampolskiej”, Wrocław, 1981.
Jakby tymi znakami Pocieszycielka z Mariampola dawała znać swoim czcicielom, że nadchodzą trudne czasy…
I nadeszły. W czasach zaborów Cudowny Wizerunek stanowił centrum wiary i polskości na terenach objętych zaborem austriackim. Zamieszkujący Mariampol i okolice Polacy, Rusini i Żydzi współżyli w niejednokrotnie niełatwej zgodzie i symbiozie.
A musieli zmierzać się z wieloma wspólnymi problemami. W 1880 r. Mariampol, po wiosennych roztopach i spiętrzeniu się kry lodowej na Dniestrze, nawiedziła powódź. Zniszczyła zasiewy, w rezultacie czego nastąpił głód, po nim epidemia tyfusu.
W latach 1893-1894 rozszalała się epidemia cholery…
Zdarzały się też konflikty, czego dobitnym świadkiem był wspomniany klasztor i związany z nim kościół pw. św. Antoniego. Po kasacie i eksmisji kapucynów w czasach józefinizmu austriackiego w 1783 r. (już po I rozbiorze Rzeczypospolitej) przeszły one – mocą ukazu cesarskiego - w ręce sióstr SS Miłosierdzia (szarytek), które w klasztorze zaczęły prowadzić działalność charytatywną (szpital, etc.). W 1793 r. siostry, po pożarze grekokatolickiej cerkwi w Mariampolu, przekazały kościół w użytkowanie czasowe Rusinom. A ci przestali wyrażać zainteresowanie odbudową swojej świątyni. Przez następne 134 lata, do 1926 r., kościół użytkowano wspólnie…
Konflikt przez ten czas pogłębił się, bowiem Rusini wbrew opinii sióstr podjęli próby redekoracji kościoła. A w XX-leciu międzywojennym, gdy do Mariampola wróciła Rzeczpospolita, jeszcze się zaostrzył, bowiem klasztor i kościół odebrano greko-katolikom i przywrócono właścicielkom. Zmuszeni Rusini wystawili nową cerkiew pw. Podwyższenia Krzyża św.…
Ale Cudowny Wizerunek trwał czczony w kościele parafialnym pw. Świętej Trójcy.
W czasie I wojny światowej Mariampol był świadkiem wielu zmagań rosyjsko-austriackich. Przechodził z rąk do rąk. Nie uniknął zniszczeń. Między innymi Rosjanie, którzy stacjonowali w byłym zamku Jabłonowskich, zniszczyli drewniane stropy i podłogi, a także stare drzewa w parku, używając ich do ogrzewania…
Matka Boża Zwycięska przetrwała i ten kataklizm.
W 1927 r., już po odzyskaniu niepodległości, odprawiono przed Nią uroczystą Mszę św. dla dużej grupy operacyjnej Wojska Polskiego.
Na rok przed II wojną światową kościół Świętej Trójcy strawił pożar. Cudowna Madonna ocalała. Przyspieszono więc budowę nowego kościoła-sanktuarium, rozpoczętą jeszcze w 1935 r., której zwieńczeniem miała być koronacja Pani na Mariampolu. W 1939 r. było ono w stanie surowym, z więźbą dachową i częściowym pokryciem…
Prace przerwał wybuch II wojny światowej. Do Mariampola weszli Sowieci. Niebawem w 1941, po wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej, Ukraińcy zamordowali, po torturach, wielkiego czciciela Matki Bożej Hetmańskiej, proboszcza parafii ks. Marcina Bosaka.
A potem miał miejsce holokaust polskiej ludności kresowej z rąk ukraińskich nacjonalistycznych zbrodniarzy. Dotknął on wszystkie polskie parafie na tym obszarze, także te, gdzie królowały inne wizerunki Madonny, chociażby w Tartakowie (przy opisie tego wizerunku zamieszczono kilka świadectw kapłanów z tych tragicznych wydarzeń). Nie ominął on i Mariampola…
Po upadku III Rzeszy w 1945 r., nie tylko że mocą dyktatu Stalina i uległej zgody Aliantów Mariampol znalazł się w bezecnych rękach sowieckich, ale i Jego Pani straciła miejsce zamieszkania – nowy kościół Świętej Trójcy komunaziści najpierw przeznaczyli na stację melioracyjną a potem w 1948 r. rozebrali, materiał z rozbiórki przeznaczając na rozbudowę kołchozu. Dziś pozostały po nim tylko stopy fundamentowe…
Dlatego też obraz Matki Bożej Hetmańskiej wywiózł, nie bez trudności ze strony najeźdźców komunistycznych, ostatni proboszcz Mariampola ks. Mikołaj Witkowski. Pani Rycerska przybyła z tysiącami polskich uchodźców opuszczających rodzinne strony kresowe do powojennej Polski.
Początkowo przebywała w kościele parafialnym w Głubczycach. W 1951 r. ks. Witkowski, który objął stanowisko wykładowcy we wrocławskim seminarium duchownym, przywiózł Cudowny Wizerunek ze sobą do Wrocławia i umieścił w kaplicy Sióst Nazaretanek…
I odtąd to we Wrocławiu otaczano Go wielką czcią…
W 1965 r. Pani Zwycięska została uroczyście intronizowana, przez metropolitę wrocławskiego abpa Bolesława Kominka, w obecności Prymasa Polski Stefana kard. Wyszyńskiego (1901, Zuzela – 1981, Warszawa) i abpa Karola Wojtyły, do nowo-odbudowanego kościoła Najświętszej Maryi Panny na Piasku (łac. Sancta Maria in Arena) we Wrocławiu, na Ostrowiu Tumskim.
Tego samego roku abp Bolesław Kominek zawierzył Matce Bożej Mariampolskiej całą archidiecezję wrocławską…
Powróciła myśl o koronacji. Rozpoczęto oficjalne starania a Matce Bożej ofiarowano, po świętokradczej grabieży, nową sukienkę…
I wreszcie 10.ix.1989 r. spełniły się marzenia wielu pokoleń Polaków z Mariampola i Kresów. Koronacji dokonał kard. Henryk Gulbinowicz, abp metropolita archidiecezji wrocławskiej, w obecności Prymasa Polski Józefa kard. Glempa i abpa krakowskiego, Franciszka kard. Macharskiego. Na tę uroczystość jezuita ks. Stanisław Ziemiański SJ napisał „Pieśń do Matki Boskiej Mariampolskiej”:
Maryjo Zwycięska, co przez trzysta lat
W Obrazie tym odbierasz chwałę.
Twój ryngraf na zbroję polski rycerz kładł,
Gdy wrogów zwalczać miał nawałę.
A Tyś za tę ufność odpłacała się
Pomocą Swą, Hetmanko nasza.
Więc lud Twój, Maryjo, w ten świąteczny dzień
Królową swoją Cię ogłasza.
By Ci wyrazić wdzięczność swą,
Na skronie Twe korony wkłada
I prosi: Odtąd nami rządź,
Po macierzyńsku władaj.
Bo naszej Ojczyźnie dziś też grozi wróg,
A wśród Polaków zło się lęgnie.
Daj moc narodowi, by się ostać mógł!
Niech szatan głębi serc nie sięgnie!
W tych bojach o świętość polskich serc i dusz
Rycerskiej cnoty nam potrzeba.
Prosimy Cię, Pani, taką moc w nas stwórz,
Byśmy spełnili wolę nieba!
Dzieciątko Jezus za nas proś,
Co tuli się do Twego boku,
Niech zgładzi grzechów naszych złość
I ześle nam Swój pokój.
Po odzyskaniu reglamentowanej niepodległości w 1989 r. nawiązano kontakty między Mariampolem a Wrocławiem. Odbywa się coroczna pielgrzymka do Mariampola. Kresowiacy, a może raczej ich potomkowie, nawiedzają m.in. cerkiew greko-katolicką, w której od 1999 r. czczona jest kopia Cudownego Wizerunku Matki Bożej Mariampolskiej, dar byłych mieszkańców dla swoich rodzinych stron…
A przy-klasztorny kościół św. Antoniego w Mariampolu? Po wyjeździe szarytek w 1945 r. Sowieci urządzili w nim dom dziecka, a od 1980 z r. najduje się w nim … więzienie kobiece.
Popatrzmy na parę zdjęć z życia duszpasterstwa Tradycji Katolickiej we Wrocławiu w kościele NMP na Piasku:
Adres:
Rzym.-Kat. Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny na Piasku
Wrocław
ul. Katedralna 12
50-328 Wrocław
Mapa dojazdu:
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
polskich:
innych:
- „Z dawna Polski Tyś Królową, Koronowane wizerunki Matki Bożej 1717-1999”, wyd. V poprawione, Siostry Niepokalanki, Szymanów 1999