Rzymskokatolicka Parafia
pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
poprzedni
Osieczna
(2.ix.1979)
KORONOWANE WIZERUNKI MATKI BOŻEJ (122)
(pełna lista: TUTAJ)
CUDOWNA FIGURA
w Tulcach
Data pierwszej koronacji: 2 września 1979
następny
Pszów
(9.ix.1979)
Łącza do cudownei figurki Matki Bożej (a także wydarzeń z nią związanych):
Parafia w Tulcach (12 km od Poznania) istniała już w XII w. Pisał o niej Jan Długosz (1415, Brzeźnica - 1480, Kraków) podając, iż pierwszy kościół w Tulcach ufundować miał ok. 1140 r. Piotr Włostowic (ok. 1080 - 1153) ze Skrzynna. W czasach Długosza Tulce należały do dwóch rodów, Łodziów i Doliwów, i stąd też miały w nich być dwa kościoły…
W 1419 r. pod Tulcami piorun miał uderzyć w orszak króla Władysława II Jagiełły (ok. 1352/62 - 1434, Gródek), zabijając dwóch ze służby dworskiej. Ucierpiał i król zaznając, jak pisał Jan Długosz, „bólu w prawej ręce, który dopiero w kilka dni potem ustąpił, przy czym ogłuchł nieco”…
W 1471 r. dwa probostwa tuleckie połączyły się. Już wtedy kościół parafialny był pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, co świadczyć może o szczególnej czci Pani Świata w tym miejscu.
Historycy datują powstanie późnogotyckiej polichromowanej figury Matki Bożej z Dzieciątkiem (wys. 1.20 m, max. szer. 42 cm) na rok ok. 1500. Rzeźba, z drewna lipowego, wykonana została przez nieznanego artystę, prawdopodobnie z Wielkopolski, choć znawcy dostrzegają w Niej wpływy śląskie i szkoły Wita Stwosza (ok. 1448 Horb am Neckar - 1533, Norymberga)… Liczne wota (ok. 44 sztuk), potwierdzające przypuszczenie, że Figura pochodzi z tego okresu, zostały w 2-giej poł. XVI w. zabrane do Kórnika, podczas inkorporacji kościoła tuleckiego do prepozytury kórnickiej.
W XVI w. w Tulcach powstał kościół z cegły palonej, ale później, w związku z przejściem właścicieli Tulec (rodziny Górków) na protestantyzm kościół został zamknięty. Dopiero po śmierci ostatniego z Górków w 1592 r. dobra tuleckie przeszły w ręce katolickiego rodu Czarnkowskich.
W drugiej poł. XVII wieku dokonano renowacji wnętrza kościoła. Wizytacja kanoniczna z 1639 r. wspomina o „cudownej figurze Matki Bożej”, i że zdobi Ją wiele klejnotów i liczne wota…
Kult Matki Bożej wzrósł w okresie obrony Jasnej Góry i tzw. ślubów lwowskich, złożonych 1.ix.1566 r. przez króla Jana II Kazimierza Wazy (1609, Kraków - 1672, Nevers) podczas potopu szwedzkiego.
Pod koniec XVII w. Matce Bożej w Tulcach sprawiono trzy sukienki, kolejno zakładane na Figurę…
W 1662 r. biskup diecezji poznańskiej - ordynariuszem był wówczas bp Wojciech Tolibowski (1607 - 1663, Poznań?), sufraganem zaś bp Maciej Kurski (ok. 1612, Poznań - 1681, Poznań?) - w czasie konsekracji ołtarza głównego nałożył na skronie Maryi i Dzieciątka pierwsze korony (prawd. srebrne, podbite jedwabiem, z małymi kamieniami szlachetnymi). W 1686 r. głowy Matki Bożej i Dzieciątka Jezus uwieńczono nowymi, srebrnymi, pozłacanymi, z trzema drogimi kamieniami, koronami. Matce Bożej sprawiono też berło srebrne - całkowicie pozłacane. Nie wiadomo, czy akt koronacji miał charakter uroczysty, dokonany przez biskupa, a przynajmniej za jego zezwoleniem…
Obie te koronacje miały charakter podziękowania wiernych za otrzymane łaski…
Na początku XVIII w. Tulce odzyskały wota zabrane do Kórnika. W 1737 r. naliczono ich 120 sztuk. Choć zachowało się do dziś ich niewiele (w 1837 r. sprzedano część z nich w celu otrzymania funduszy na renowację kościoła) są one również świadectwem doznanych łask lub cudów – bowiem księgi parafialne spłonęły w 1736 r. Z ich opisu można wnioskować, że doznawano za wstawiennictwem Matki Tuleckiej uzdrowień głowy, oczu, nóg…
W 1784 r. rozbudowano kościół, przedłużając nawę i dobudowując wieżę, ostateczny kształt nadając mu na początku XX wieku, dobudowując zakrystię i kruchtę.
Korony i XVII-wieczne berło w 1938 r. z kościoła w Tulcach zostały skradzione. Sprawców nie wykryto. W akcie eskpiacji, przy współudziale parafian oraz czcicieli Matki Bożej, ufundowano nowe korony i berło, na którym wygrawerowano inskrypcję uwieczniającą wydarzenie i poprzedzający je akt kradzieży. Wykonano dwa zestawy koron – cenniejsze, pozłacane, wkładano w czasie głównych nabożeństw; mniej cenne – na co dzień. Owego aktu koronacji dokonano w 1939 r.
W czasie II wojny światowej kościół w Tulcach nie został zamknięty i jako jeden z nielicznych służył wiernym, Polakom-katolikom z powiatu średzkiego, choć i z innych powiatów (e.g. Żerniki), w związku z zamknięciem przez Niemców większości kościołów polskich w Wielkopolsce i aresztowaniem większości polskich kapłanów - włączonej do Rzeszy niemieckiej jako tzw. Okręg Rzeszy Kraj Warty (niem. Reichsgau Warthegau) - Polacy przekradali się do kościoła w Tulcach.
Cenniejsze korony z berłem i monstrancją wieżyczkową, zostały – dla bezpieczeństwa - przez ówczesnego organistę i kościelnego nocą zakopane niedaleko kościoła, w ogrodzie. W późniejszym okresie prawdopodobnie także sama figurka Matki Bożej była ukrywana. Po wojnie Figura, korony, berło i monstrancja - częściowo zniszczone - wróciły do kościoła.
W 1960 r. Rzeźba została oczyszczona, zakonserwowana i odmalowana przez prof. Wilhelma Kuklisa (1907-1975), kierownika pracowni konserwacji zabytków przy Muzeum Narodowym w Poznaniu.
W 1976 r. Kongregacja do Spraw Sakramentów i Kultu, w imieniu Pawła VI (1897, Concesio - 1978, Castel Gandolfo), wyraziła zgodę na dokonanie oficjalnej koronacji wizerunku tuleckiego. Uroczystość koronacji, ze względu na chorobę i śmierć patrona i przewidzianego konsekratora, ordynariusza poznańskiego, abpa Antoniego Baraniaka (1904, Sebastianów - 1977, Poznań) w 1977 r., została przełożona na 2.ix.1979 r. Dokonał jej nowy metropolita, abp Jerzy Stroba (1919, Świętochłowice - 1999, Poznań).
Oprócz Cudownej Figury, w tuleckim kościele, w ołtarzu bocznym, znajduje się uważany również za cudowny malowany na płótnie, przystrajany w bogato zdobione sukienki i korony, obraz Matki Bożej Pocieszenia…
Adres:
Parafia Rzymskokatolicka pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
ul. Pocztowa 1
63-004 Tulce
Mapa dojazdu:
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
polskich:
innych:
- „Z dawna Polski Tyś Królową, Koronowane wizerunki Matki Bożej 1717-1999”, wyd. V poprawione, Siostry Niepokalanki, Szymanów 1999