poprzedni

Szamotuły
(20.ix.1970)

KORONOWANE WIZERUNKI MATKI BOŻEJ (105)
(pełna lista: TUTAJ)

MATKA BOŻA POCIESZENIA
w Wieluniu

Data pierwszej koronacji: 5 września 1971

następny

Lutynia
(13.viii.1972)

Łącza do cudownego wizerunku Matki Bożej (a także wydarzeń z Nim związanych):

Historia Wielunia i parafii sięga późnych lat rządów dynastii piastowskiej w Polsce. Wiadomo, że już w 1308 r. istniała parafia i kościół pw. św.  Michała. Jest zatem prawdopodobne, że pierwszy kościół parafialny funkcjonował w Wieluniu już w XIII w.

Nawet pożar, który spustoszył miasto w 1335 r. (a zatem już wtedy Wieluń miał status miejski!) nie wstrzymał jego rozwoju. Przeciwnie, król Kazimierz Wielki nakazał odbudowę, wystawił zamek i kościół szpitalny (przekazany paulinom). Powstał też kościół i klasztor oo.  augustianów (łac. Ordo Sancte Augustiani OSA), którzy sprowadzili się do Wielunia. Odbudowano również – i rozbudowano – kościół parafialny św.  Michała; prace zakończono w 1350 r.

Sto lat później, decyzją abpa gnieźnieńskiego Mikołaja Trąby, pierwszego oficjalnego Prymasa Polski, kościół parafialny w Wieluniu został w 1419 r. podniesiony do rangi kolegiaty.

Czerwony kur nieszczęśliwie polubił Wieluń i w 1631 r. (1613 r.?) kolegiata, wraz z miastem, spłonęła. Natychmiast podjęto się odbudowy i trzynaście lat później abp gnieźnieński Maciej Łubieński herbu Pomian, Prymas Polski, konsekrował odnowioną kolegiatę.

W XVII w., w latach 1660-70, odnowiono też, zmieniając charakter konstrukcji z gotyckiego na barokowy, kościół augustiański Bożego Ciała (drugie wezwanie: Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny).

Dla Wielunia, tak jak i dla wielu innych miast i wsi polskich, tragedią stał się podział Rzeczypospolitej między trzy zaborcze potęgi. Po upadku napoleońskiego imperium i kongresie wiedeńskim skasowano bowiem kapitułę kolegiacką w Wieluniu (1819 r.), a parę lat później zniesiono również archidiakonat i oficjalat (dawn. kościelna jednostka administracyjna, nadrzędna wobec dekanatów)…

Rok 1893 zaznaczył się końcem obecności zakonu austiańskiego w Wieluniu. Właśnie wtedy zmarł ostatni zakonnik i klasztor, wraz z kościołem, przeszedł najpierw pod zarząd diecezjalny, a od 1921 r. zarząd Misjonarzy Świętej Rodziny (łac. Missionariorum a Sacra Familia)…

Wieluń był jednym z pierwszych miast polskich (istnieją przesłanki dowodzące, iż był pierwszym) zaatakowanym, przez dokonujące czwartego rozbioru Polski, wojska niemieckie w 1939 r. I to w sposób niesłychanie barbarzyński, bez wypowiedzenia wojny. Podczas masowych, terrorystycznych nalotów, tuż po świcie 1 września, 75% zbombardowanego miasta uległo zniszczeniu, ok.  2,000 osób poniosło śmierć.

Zniszczeniu uległ też kościół parafialny św.  Michała. Można go było odbudować, ale okupant wydał decyzję o rozebraniu szczątków – uczyniono to w 1942 r., zrównując teren z ziemią, do fundamentów…

Popękane mury i sklepienia miał też kościół po-augustiański, ale był jeszcze na tyle stabilny, iż Niemcy wykorzystali go jako punkt zborny dla żydów wywożonych do obozów koncentracyjnych i zagłady.

Po odbiciu Wielunia przez Sowietów w 1945 r. parafia przeniosła się do kościoła i zabudowań klasztornych, pozostałych po zakonie augustiańskim (i Misjonarzy Świętej Rodziny, kustoszy Cudownego Obrazu do wybuchu II wojny światowej). Udało się odzyskać uratowane z kolegiaty organy, odnowiono wnętrze, wyposażono kościół w dzwony, a budynki po-klasztorne przeznaczono na wikariat, mieszkanie organisty, kancelarię i kaplice katechetyczne.

Symbolicznym zamknięciem czasów niewoli (acz trwała, i miała jeszcze trwać przez dziesięciolecia, dyktatura komunistyczna) było reaktywowanie kapituły rudzko-wieluńskiej w 1965 r. i podniesienie, bullą Pawła VI, kościoła po-augustiańskiego do rangi kolegiaty.

Prawdziwym wszelako domknięciem przeszłości – a jednocześnie otwarciem na przyszłość – była koronacja cudownego, „łaskami słynącego”, wizerunku Najświętszej Maryi Panny, Matki Bożej Pocieszenia, od stuleci cieszącego się nieustannym kultem w kościele po-augustiańskim.

Obraz (84x66 cm) - namalowany farbami olejnymi na luźno tkanym płótnie, naklejonym na deskę lipową - powstał w 1640 r., w pracowni nieznanego artysty, najprawdopodobniej w Krakowie. Ufundowali go, zamówili i przywieźli do swego kościoła w Wieluniu oo. augustianie; jego ówczesny przeor krakowski, o. Stanisław Starowski, przedstawiony jest zresztą na płaszczu Maryi…

Kult Matki Bożej w Jej Wieluńskim Wizerunku musiał narodzić się prawie natychmiast. Sprzyjały temu niespokojne czasy – wojny Rzeczypospolitej z kozactwem na Ukrainie (bunt Chmielnickiego zagrażał przez pewien czas nawet centralnej Polsce), grabieżczy najazd szwedzki, zagrożenia tureckie… Już w 1686 r. (w trzy lata po wiedeńskiej wiktorii Jana III Sobieskiego) przeor augustianów w Wieluniu o. Amadeusz Małaczyński zanotował w kronice i kopiarzu klasztornym:

„W kościele znajduje się sławny obraz Matki Bożej, który Bóg raczył ozdobić łaskami. Do tego obrazu przybywa wielu wiernych, którzy znajdują tutaj ulgę w swoich trudnościach, pociechę w nieszczęściach oraz uzdrowienie w chorobach i w dowód wdzięczności zostawiają swoje wota.”

Na uroczystości odpustowe przybywały do Wieluńskiej Matki pielgrzymki nie tylko z okolic, ale i z dalszych stron, z Kalisza, Sieradza… Tym, których być może zaskakuje nasz podziw dla tego faktu, warto zaproponować chwilę zadumy, jakby ich życie wyglądało bez samochodu, motocykla, pociągu…

Pocieszycielce z Wielunia matki oddawały swoje dzieci w opiekę. Niestety. księgi otrzymanych łask i cudów za wstawiennictwem Pani Wieluńskiej z tych, i późniejszych, lat nie zachowały się.

Gdzieś w tym czasie Matka Boża pozyskała srebrną sukienkę ozdobioną bogatym ornamentem roślinnym…

Gdy w 1858 r. czerwony kur znów nawiedził Wieluń i upomniał się o kościół i klasztor agustiański uratowano jedynie cudowny obraz Patronki Wieluńskiej…

Pani Wieluńska pozostała w swojej siedzibie nawet w najczarniejszych dniach II wojny światowej. Przetrwała zniszczenie miasta 1.ix.1939 r. (dwie trzecie klasztoru uległy zburzeniu), przetrwała lata okupacji, gdy Wieluń wcielono do „etnicznie niemieckiej” dzielnicy Warthegau. Choć kult, ze względu na szalejący terror, wykorzystywanie kościoła przez Niemców jako punktu zbornego dla żydów i zamienienie go w magazyn zbożowy, podupadł, to nie zanikł całkowicie: Madonna Ziemi Wieluńskiej ciągle czekała na swych czcicieli.

I znów zaczęli przychodzić i tak jak ich przodkowie błagać „Monstra Te esse Matrem” („Okaż się nam Matką”: taki napis znajduje się na płaszczu Maryi) – po 1945 r. I znów na ścianach pojawiły się wota wdzięczności, a nowe księgi zaczęły odnotowywać łaski, jakich sercem udzielała i udziela Patronka Ziemi Wieluńskiej.

Dlatego też 5.ix.1971 r. Prymas Tysiąclecia, Stefan kard. Wyszyński (1901, Zuzela – 1981, Warszawa), w towarzystwie metropolity krakowskiego Karola kard. Wojtyły i ponad 30 biskupów, koronował wizerunek Matki Bożej Pocieszenia koronami papieskimi.

Peter Raina w swym monumentalnym dziele o posłudze prymasowskiej kard. Stefana Wyszyńskiego tak opisał ten pamiętny, z wielu względów, dzień:

„W niedzielę 5 września nastąpił [na Jasnej Górze] akt oddania świata Matce Kościoła. Przebieg tej uroczystości opisał ks. Prymas w swych zapiskach:

[…]Jesteśmy wszyscy rozradowani przebiegiem uroczystości i świadomi, że wyzywamy cały świat, aby miał odwagę poddać się Matce Kościoła, by zaprowadziła wszystkich do Chrystusa.[…]

Schodzimy stąd pełni zadumy, rozważając dzieła Boże, dokonane przez ‘Naród więźniów światowej racji stanu’. Z tego więzienia wydobywają się ciągle głosy – Vita, Dulcedo et Spes nostra [życie, słodyczy i nadziejo nasza^{początek Salve Regina}]. – Niepokoją one ludzkość. Może podniosą się węże, by czyhać na stopę Maryi. – Ale Bóg tak chce!

Po obiedzie ponad 30 biskupów prosto z Jasnej Góry przyjechało do Wielunia, gdzie wzięli udział w uroczystościach koronacji Matki Bożej Pocieszenia”^{Peter Raina, „Kardynał Wyszyński”, cz. 10, „Czasy Prymasowskie 1971”}.

W Wieluniu Prymas wołał do tysięcy zgromadzonych:

„Życzymy Wam, aby każdy z Was biorący udział w dzisiejszej uroczystości, i ci nawet którzy dopiero narodzą się z matek Ziemi Wieluńskiej modlących się teraz w Kolegiacie - zasłużyli sobie na miano człowieka. Obyście stali się wielkimi za przykładem bohatera z Westerplatte i ofiarnymi jak ojciec Maksymilian. Zeszliśmy z Jasnej Góry do 'kołyski' stojącej na wieluńskim bruku, na którym czuwa Matka, Rodzicielka i Opiekunka wszystkich rodzących. Wołamy do Niej:

Okaż się Matką dla całej Polski! Okaż się Pocieszeniem dla każdej rodziny!”

Zamyślając się obejrzyjmy krótki film o 1 września 1939 r. w Wieluniu:

Adres:

Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia
ul. Augustiańska 8
98-300 Wieluń

Mapa dojazdu:

Opracowanie oparto na następujących źródłach:

polskich:

• Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia
• Archidiecezja Częstochowska
• pielgrzymka.org.pl
• se.pl
• misteria.pl
• Theotokos
• Travel Forum

innych:

• „Z dawna Polski Tyś Królową, Koronowane wizerunki Matki Bożej 1717-1999”, wyd. V poprawione, Siostry Niepokalanki, Szymanów 1999
• „Kardynał Wyszyński”, Peter Raina, Warszawa 2007