poprzedni

Golina
(23.viii.1970)

KORONOWANE WIZERUNKI MATKI BOŻEJ (103)
(pełna lista: TUTAJ)

KRÓLOWA MAZOWSZA - ZWYCIĘSKA MATKA POCIESZENIA
z Czerwińska

Data pierwszej koronacji: 6 września 1970

następny

Szamotuły
(20.ix.1970)

Łącza do cudownego wizerunku Matki Bożej (a także wydarzeń z Nim związanych):

W ołtarzu głównym bazyliki „Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny przez Archanioła Gabriela w Nazarecie”, w Czerwińsku nad Wisłą, znajduje się cudowny wizerunek Matki Bożej Królowej Mazowsza.

Historia kościoła i klasztoru w Czerwińsku, położonego na prawym brzegu szeroko rozlewającej się tu Wisły, sięga XII w. Zapis w „Spominkach Sochaczewskich” głosi, iż „w roku 1124 biskup płocki Aleksander, za rządów księcia Bolesława [Krzywoustego], ufundował w Czerwińsku kościół ku czci Najświętszej Maryi Panny” (łac. „Sub anno domini 1124 Alexander episcopus plocensis tempore Boleslai fundavit ecclesiam in Cyrwyensco ad honorem Beatæ Mariæ Virginis”), wskazując na rok 1124 jako datę fundacji klasztoru czerwińskiego Kanoników Regularnych św. Augustyna. Coś jednak jest tu nie tak, skoro wymieniony Aleksander z Mallone (zm. 1156) biskupem płockim był w latach 1129-1156. Wcześniej biskupem płockim był Szymon herbu Gozdawa (zm. 1129).

Data wymieniona w „Spominkach Sochaczewskich” jest zatem zapewne błędna. Na Aleksandra wszelako, jako założyciela i fundatora miejsca, wskazuje fakt osiedlenia w Czerwińsku Kanoników Regularnych. Biskup pochodził bowiem z terenów dzisiejszej Belgii, z okolic Liège, dawniej zwanej także łac. Leodium, dokąd w 1124 r. – być może dlatego w powyższym zapisie pojawia się ta data! - miejscowy biskup sprowadził Kanoników Regularnych i umieścił w klasztorze i kościele św. Idziego (łac. Gilles). I to stamtąd Aleksander najprawdopodobniej sprowadził kanoników do Czerwińska.

Kościół i klasztor wznoszono i rozbudowywano podczas trwania posługi biskupiej Aleksandra, a pod jej koniec, w 1155 r., ówczesny papież Hadrian IV (ok. 1100 - 1159, Rzym) przesłał przeorowi klasztoru, Gwidonowi, bullę „Offici nostri nos”, mocą której papież obejmował swoją opieką klasztor i jego dobra.

Zatem w tym roku kanonicy regularni już w Czerwińsku służyli. Sześć lat później klasztor uzyskał, od księcia mazowieckiego Bolesława IV Kędzierzawego (ok. 1121-1173) i księcia sandomierskiego Henryka Sandomierskiego (ok. 1130 - 1166, Prusy), dodatkowe przywileje…

Klasztor od początku musiał mieć spore znaczenie na Mazowszu, skoro to w nim, w 1294 r., zmarł tam i ponoć został pochowany Konrad II Czerski (ok. 1250 - 1294, Warka), książę mazowiecki. Wkrótce wokół klasztoru powstała coraz żywotniejsza osada, która prawa miejskie uzyskała w 1373 r.

Strategiczne położenie sprawiało, że Czerwińsk gościł wielu władców Rzeczypospolitej. W drodze do Prus, tuż przed bitwą pod Grunwaldem w 1410 r., w klasztorze zatrzymał się król Władysław II Jagiełło (ok. 1362 - 1434, Gródek). Dziewięć lat później król Władysław z księciem Witoldem Kiejstutowiczem (ok. 1350 - 1430, Troki) ponownie zahaczyli o Czerwińsk, udając się znów na północ, by potykać się z nie do końca pokonanymi pod Grunwaldem Krzyżakami.

Sława klasztoru Kanoników Regularnych sięgać zaczęła daleko poza Polskę, skoro w 1475 r. papież Sykstus IV (1414, Celle Ligure – 1484, Rzym) nadał specjalne odpusty dla pielgrzymów nawiedzających go. W 1513 r. kanonicy z Czerwińska zostali afiliowani do Kongregacji Kanoników Regularnych w Rzymie na Lateranie, stąd zwano ich odtąd Kanonikami Regularnymi Laterańskimi (najstarszy zakon klerycki, zorganizowany według reguły św. Augustyna).

W późniejszych wiekach w Czerwińsku bywali Zygmunt III Waza (1566, Gripsholm - 1632, Warszawa) (w 1593 r. płynął Wisłą do Szwecji i zatrzymał się z okazji mianowania opatem kard. Andrzeja Batorego (1563, Siedmiogród - 1599, Pasztorbuekk), bratanka króla Stefana Batorego (1533, Szilágysomlyó - 1586, Grodno)), Władysław IV (1595, Łobzów - 1648, Merecz), Jan II Kazimierz (1609, Kraków - 1672, Nevers) (kilkukrotnie).

Trochę wcześniej, bowiem w 1610 r. klasztorowi czerwińskiemu Paweł V (1552, Rzym - 1621, Rzym) nadał tytuł „ołtarza uprzywilejowanego” (łac. „altare privilegiatum”), czyli ołtarza, przy którym dusze, za które każdorazowo odprawiana jest Msza św. (w szczególności Msza św. żałobna Requiem), uzyskują odpust zupełny…

Szczególne znaczenie, które Czerwińsk osiągnął w XVII w., czego świadectwem były wspomniane wielokrotne odwiedziny koronowanych głów, zawdzięczał on wszelako nie tyle kanonikom regularnym, ile Cudownemu Wizerunkowi Matki Bożej w kościele czerwińskim.

Przypuszcza się, że powstał On przez rokiem 1610. Madonnę Mazowsza (275×125 cm) namalował, na płótnie przyklejonym do dębowej deski, niejaki Łukasz z Łowicza. Wiadomo, że w 1612 r. umieszczono Ją w ołtarzu głównym kościoła. I bardzo szybko wizerunek zyskał sławę „łaskami słynącego”, stąd też istnieją przypuszczenia, że namalowany został już wcześniej, a wspomniany Łukasz odnowił tylko Cudowny Obraz…

Wkrótce, w 1630 r., wizerunek Madonny umieszczono w nowym drewnianym ołtarzu, fundacji Mikołaja Szyszkowskiego (ok. 1590-1643), herbu Ostoja, opata komendatoryjnego Kanoników Regularnych w Czerwińsku i od 1634 r. biskupa warmińskiego.

Sława Cudownego Wizerunku, kopii słynnego rzymskiego wizerunku „Ocalenia Ludu Rzymskiego” (łac. „Salus Populi Romani”) z bazyliki Santa Maria Maggiore, typu hodegetrii (gr. Οδηγήτρια – „Ta, która wskazuje Drogę”), sięgnęła i dworu królewskiego. To do Madonny Czerwińskiej udał się w 1647 r. chory Władysław IV i w podzięce za otrzymane łaski zostawił wotum dziękczynne z napisem „Bliski śmierć – otrzymał zdrowie”…

A były to czasy buntu Chmielnickiego i wielkiej pożogi na wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej. Znajdując się w bardzo trudnym położeniu do Czerwińska, po swojej elekcji w 1648 r., przybył król Jan Kazimierz z małżonką i przed wizerunkiem Madonny Pocieszenia oddał się – siebie i losy Ojczyzny – pod opiekę Matki Bożej. Wtedy też Cudowna Pani Mazowiecka miała ponoć – jak głosi legenda – płakać na losem Rzeczypospolitej…

W tym samym roku biskup płocki książę Karol Ferdynand Waza (1613, Warszawa - 1655, Wyszków), brat Jana Kazimierza, uznał Madonnę Czerwińską za wizerunek „cudowny”, co niebawem potwierdził papież Innocenty X.

Rok później król Jan Kazimierz znów przed Panią Mazowsza się ukorzył – udawał się bowiem na wyprawę przeciw zagrażającym już samym ziemiom koronnym wojskom Chmielnickiego. I pod Beresteczkiem odniósł wielkie zwycięstwo, które zapewniło trwanie zagrożonej Rzeczypospolitej przez jeszcze ponad jedno stulecie…

Jan Kazimierz nie zapomniał o Matce z Czerwińska i w 1651 r. złożył u Jej stóp, jako wotum dziękczynne, zdobyte pod Beresteczkiem chorągwie.

W 1686 r. Matka Boża Czerwińska uzyskała tłoczoną w piękne kwiaty, bogato złocone, srebrne sukienki. Ofiarodawca, dziekan czerwiński, prepozyt i proboszcz w Krasnym, Franciszek Józef Jagodkiewicz, napisał: „Najwyższemu Królowi i Wszechmogącemu Bogu – Najjaśniejszej Królowej Niebios, Wielkiej Matce Bożej, Najświętszej Dziewicy, największy ze wszystkich i najbardziej zasługujący na odrzucenie grzesznik… - to nikłe i nędzne dzieło rąk ofiarowuję, poświęcam”…

U stóp Królowej Mazowsza pojawiały się wota wdzięcznych czcicieli. Pojawiła się też pierwsza korona, dar nieznanego ofiarodawcy…

Niebawem nadeszły jednakże trudne czasy. Czerwińsk, zniszczony w czasie „potopu” szwedzkiego w XVII w. 100 lat później zaczął wyraźnie tracić na znaczeniu. Wreszcie nadeszły czasy rozbiorów…

Czerwińsk stał się wtedy jeszcze jednym dowodem na silne, mocne, nierozerwalne związki Kościoła z losami naszej Ojczyzny. I miasto i klasztor zapłaciły wysoką cenę za wierność Rzeczypospolitej i Kościołowi. W 1819 r., po czasach napoleońskich i upadku tzw. Księstwa Warszawskiego, nowi władcy - Rosjanie - zlikwidowali zakon Kanoników Regularnych Laterańskich na terenach tzw. Królestwa Polskiego (ros. Царство Польское) - zwanego Kongresowym - którego władcą był car, wyrzucili zakonników na bruk, a kościół klasztorny zamienili na parafialny, pod zarządem świeckich proboszczów. Klasztor zresztą zaborca rosyjski ograbił, wywożąc m.in. bibliotekę liczącą 3000 tomów i hełm Władysława Jagiełły, a miastu w 1869 r., po powstaniu styczniowym, odebrał prawa miejskie…

Do klasztoru przybyły siostry Zgromadzenia Sióstr Kanoniczek Regularnych Zakonu Premonstratensów (łac. Candidus et Canonicus Ordo Praemonstratensis - O. Praem), czyli norbertanki, w tym samym czasie – w ramach nowych porządków, ukierunkowanych przeciwko jakimkolwiek dążeniom do samostanowienia przez Polaków oraz przeciw ostoi polskości, Kościołowi Rzymskokatolickiemu - usunięte z Płocka… Przetrwały tam do 1902 r., gdy wyjechały do Ibramowic w zaborze austriackim, a kościół przekazano pod opiekę diecezji płockiej.

Po odzyskaniu niepodległości w 1923 r. biskup płocki Antoni Julian Nowowiejski, późniejszy męczennik, który poniósł śmierć w niemieckim obozie koncentracyjnym Soldau w Działdowie, jeden z 108 polskich męczenników beatyfikowanych w 1999 r. przez Jana Pawła II w Warszawie, przekazał klasztor, z kościołem i parafią, Towarzystwu Salezjańskiemu (łac. Societas Sancti Francisci Salesii - SDB), czyli Towarzystwu pw. św. Franciszka Salezego - salezjanom. Wkrótce powstał tam nowicjat salezjański…

W 1930 r. u stóp Rycerskiej Pani Mazowsza klęczał prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki (1867, Mierzanów - 1946, Versoix)…

W czasie II wojny światowej Niemcy wywieźli księży i nowicjat salezjański do tzw. Generalnej Guberni (Czerwińsk przyłączony został do ziem ponoć rdzennie niemieckich!). Klasztor zamieniono w szkołę żandarmerii. Pozostało tylko dwóch księży salezjańskich i trzech braci, którzy ofiarnie opiekowali się Madonną Mazowsza.

Po wojnie kościół i sanktuarium w Czerwińsku uzyskało w 1968 r. tytuł Bazyliki Mniejszej.

Cały czas wszelako, nieprzerwanie, choć ze zmieniającym się nasileniem, trwał kult Królowej Mazowsza w Czerwińsku, zwanej coraz częściej Zwycięską Matką Pocieszenia (albo Rycerską Matką Pocieszenia). Fakt ten Kościół, polski i powszechny, uznał 6.ix.1970 r., gdy Prymas Polski Stefan kard. Wyszyński (1901, Zuzela - 1981, Warszawa) uroczyście koronował Panią Mazowsza koronami papieskimi. Wielki Prymas zadawał wówczas dramatycznie pytania, które do dnia dzisiejszego nie straciły nic na aktualności:

„Najlepsza Matko ze Wzgórza Czerwińskiego! Ty, która patrzysz, jak napływają spod Krakowa potężne fale wód, jak przesuwają się przez ojczyznę dzieje narodu, czy zobaczysz tu kiedyś wiernych Ci synów i córki? Co oni Tobie powiedzą? Czy przyniosą do Ciebie owoc swego żywota, aby powierzyć go Twojej macierzyńskiej pieczy?”

Owe pierwsze korony nie pozostały aliści na głowach Madonny i Jej Dzieciątka długo. Już w parę miesięcy po koronacji zostały bowiem … skradzione. Początkowo działania policyjne (wówczas: milicyjne) nie kończyły się powodzeniem, ale w połowie 1971 r. udało się wykryć sprawców - okazali się nimi lokalnie zamieszkujący rabusie - i odzykać korony. Na szczęście złodziejom nie udało się ich jeszcze spieniężyć…

12.ix.1971 r., w pierwszą rocznicę koronacji, pięć tygodni przed beatyfikacją o. Maksymiliana Kolbego, przed ołtarzem Matki Czerwińskiej modlił się św.Karol kard. Wojtyła (1920, Wadowice - 2005, Watykan). Założył wówczas ponownie korony na głowę Królowej Mazowsza i Jej Syna, w akcie, który można nazwać drugą koronacją.

Przyszły papież mówił wówczas: „Prosimy Cię, Matko Boża Czerwińska, o zwycięstwo dla naszej młodzieży, dla całej polskiej młodzieży i dla młodzieży całego świata. W jej rękach leży przyszłość tej ziemi. Muszą odnieść prawdziwe zwycięstwa, jeżeli wszystkie zwycięstwa rodu ludzkiego nie mają się zmienić w olbrzymią klęskę: większą jeszcze niż klęska ostatniej wojny”.

I zwracał się do o. Maksymiliana: „Ty, pierwszy wyniesiony na ołtarze męczenniku obozów koncentracyjnych. Ty, pierwszy zwycięzco, którego zwycięstwo zostało odniesione w największej słabości, stań się patronem naszego pokolenia, naszych czasów, i zgodnie z całą prawdą swojego życia mów zawsze i wszędzie, że to zwycięstwo odniosłeś przez Maryją Niepokalaną!”

W przygotowaniach do obchodów 40-lecia koronacji oraz 400-lecia powstania Panią Czerwińską w 2008 r. ponownie odnowiono. Dwa lata później bp Piotr Libera (ur. 1951, Szopienice), ordynariusz płocki, mówił: „Musimy zatem dziś, stojąc przed Cudownym Wizerunkiem Pani Mazowsza, odpowiedzieć sobie na pytanie, czy naprawdę jesteśmy zdolni, by opuścić wszystko i z całą odwagą oczekiwać tylko na tę moc, która pochodzi od Boga. Ciągle trzeba toczyć walkę o miłość i wierność wobec Chrystusa. Jest to walka, jaką musimy toczyć przede wszystkim ze sobą, z naszymi słabościami, nałogami, wadami, ale jest to także często zmaganie się z otoczeniem obojętnym na Boga, a nawet wrogim Bogu i Jego przykazaniom. Nie jeden raz ta walka i zmaganie staje się prawdziwym krzyżem. Ale bez krzyża nie ma przynależności do Mistrza…”

Zamyślając się obejrzymy trzy krótkie etiudy na temat Czerwińska i jego bazyliki:

Adres:

Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia
ul. Klasztorna 23
09-150 Czerwińsk n. Wisłą

Mapa dojazdu:

Opracowanie oparto na następujących źródłach:

polskich:

• Sanktuarium Pani Mazowsza
• Zakon Rycerzy Kolumba
• dziedzictwo.ekai.pl
• ILG
• pielgrzymka.org.pl
• Theotokos
• Stankiewicze z przyjaciółmi
• Czerwińsk nad Wisłą
• sztuka.net
• Ciekawe miejsca
• SE.pl
• Gość Niedzielny
• Wikipedia.pl

innych:

• „Z dawna Polski Tyś Królową, Koronowane wizerunki Matki Bożej 1717-1999”, wyd. V poprawione, Siostry Niepokalanki, Szymanów 1999
• „Kalendarium życia Karola Wojtyły”, wyd. Znak, Kraków 2000